Deprecated: Array and string offset access syntax with curly braces is deprecated in /home/zaisazwz/public_html/engine/classes/templates.class.php on line 243
<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<rss version="2.0" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/">
<channel>
<title>Хүмүүс - Zaisantv.mn</title>
<link>https://zaisantv.mn/</link>
<language>ru</language>
<description>Хүмүүс - Zaisantv.mn</description>
<generator>DataLife Engine</generator><item>
<title>50 кг жин хаясан бүсгүйн тураах зөвлөгөө</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1252</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1252</link>
<description><![CDATA[<img src="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-12/1734784986_img_1889.jpeg" class="fr-fic fr-dib" alt="">Хичнээн жин хасахыг хүсэвч санаснаар болохгүй үе бий. Тэр нь ердөө өөрт тохирох аргаа олоогүйтэй л холбоотой юм. Хүн бүрийн биеийн онцлог өөр учраас турах арга ч гэсэн өөр байж болно. Гэхдээ хүн бүрт тохирох нэг арга бол дасгал хөдөлгөөн юм шүү. Өнөөдөр бид та бүхэндээ дасгал хөдөлгөөн, эрүүл хооллолтын ачаар 50 кг жинг хасч чадсан бахархам бүсгүйн зөвлөгөөг хүргэхээр бэлтгэлээ. Ингээд мэдээллийн дэлгэрэнгүйг сонирхьё.Доорх дасгалуудыг хийхдээ амьсгалаа зөв хуваарилах хэрэгтэй бөгөөд 6 цагаас хойш хүнд хоол идэж болохгүй аж. Мөн хооллосныхоо дараа 15-20 минут эрүүл агаарт алхах, хөнгөн дээс эргүүлэх, хэрэгтэй байна. Хамгийн чухал нь өлсөж болохгүй бөгөөд жимс жимсгэнэ, самар, тэжээллэг хүнсний ногоог хэрэглэвэл ядарч сульдахгүй давуу талтай.  Өдөр бүрийнхээ уух шингэнийг нэмэгдүүлж, эрч хүчтэй байгаарай. Амжилт хүсье.<br> <br>Түүнийг Шанна Фикера (Shanna Fichera) гэдэг бөгөөд 107 кг жинтэй байсан бөгөөд эцэж цуцашгүй хөдөлмөрийн үр дүнд өдгөө 55 кг жинтэй болж, өөрийгөө ялан дийлж чадсан юм. Тэрээр эрүүл хооллолт, дасгал хөдөлгөөнийг эрхэмлэсэн төдийгүй маш энгийн дасгалуудыг хийсний үр дүнд цоо шинэ нэгэн болж чаджээ. Ингээд та бүхэндээ түүний санал болгосон дасгалуудыг танилцуулъя. <br><h2>1. Гүүр</h2>Дээш харж хэвтэх байрлалыг авч, хоёр хөлөө нугална. Энэ байрлалаас гуя хэсгээ дээш өргөж, 2 секунд барих аж. Тус дасгалыг 10 удаа хийж, 20 секунд амрах давтамжаар 5 хийхэд болно. Үүнийг тогтмол хийснээр гуяны ар талын булчин чангарч, өгзөг унжихаас сэргийлнэ.<br><h2>2. Хөлөө өргөх</h2>Та эгц дээш харж хэвтэн, тайван амьсгал. Одоо харин хөлнүүдээ ээлжлэн дээш тултал нь өргөн 2-3 секунд байрлалаа хадгалаарай. Энэхүү дасгалыг та орондоо хэвтэж байхдаа ч хийж болох тул цаг завыг тань хумслахгүй аж. <br><h2>3. Өгзөгний булчин чангалах</h2>Хэрэв таны нуруу өвддөг бол, нурууны өвчтэй бол тус дасгалыг хийхгүй байх нь дээр. Та орон дээрээ доош харж хэвтэн, хоёр гараа чигээр нь унжуулж тавих хэрэгтэй. Харин дараа нь хөлөө ээлж ээлжээр дээш өргөж, булчингаа чангарч байгааг мэдрээрэй. Мөн та хөлөө дээш өргөж, 3-4 секунд байрлалаа хадгалах бөгөөд 20 удаагийн давтамжтайгаар хангалттай гэж үзэх хүртлээ хийгээрэй. Тус дасгал өгзөгний булчинг чангалж, таныг төгс сайхан өгзөгтэй болоход онцгой нөлөө үзүүлнэ. <br><h2>4. Хэвлий, гар, цээж, нурууны хосолсон дасгал</h2>Доошоо харж хэвтээд, шалан дээр гарын тохойгоор тулан, өлмийгөө өргөх хэрэгтэй. Энэ үед нуруу цэх, хөл шулуун байх хэрэгтэйг санаарай. Байрлалаа 3-5 секунд орчимтой барьж, 10-15 удаагийн дамтамжтай хийх хэрэгтэй. Энэ нь хэвлий, гарны булчинг чангалж, биеийг өв тэгш болоход чухал үүрэг гүйцэтгэнэ.<br><h2>5. Хэвлий, гуяны булчин чангалах</h2>Танд дасгалын бөмбөг байхгүй бол дэрээ орлуулан ашиглаж болно. Дээш харж хэвтэн хоёр хөлөө дээш өргөнө. Харин өргөсөн хөлөндөө дэрээ хавчуулж өгөх бөгөөд байрлалаа 10 секунд хадгалсны эцэст доош буулгаарай. Тус дасгалыг та 20 удаа давтаж хийснээр үр дүнгээ өгөх аж. Дэртэй дасгалыг тогтмол хийж заншсанаар хэвлийн булчин чангарахаас гадна гуяны илүүдэл өөхийг хайлуулах шидтэй. <br><h2>6. Суниах</h2>Орон дээрээ хэвтэнгээ суниах нь газар суниахаас хэцүү тул таниас илүүтэй эрч хүч, тэвчээрийг шаардах аж. Та доош харж, гар дээрээ хамаг хүчээ төвлөрүүлж, байрлалаа эзлээрэй. Дараа нь гар дээр суниаж, доош болж, хэдэн секунд байрлалаа хадгалсны эцэст суниалтаа үргэлжлүүлээрэй. <br><h2>7. Гар дээр тогтох</h2>Доош харан, гар дээрээ тогтож, суниах байрлал аваарай. Харин тус байрлалаа аль болох удаан хадгалж, тогтох хэрэгтэй. Ингэснээр гар болоод хэвлийн булчин чангарч, илүүдэл өөхийг хайлуулах тустай байна. <br><h2>8. Гэдэсний таталт</h2>Та дээш харж хэвтэн дасгалын байрлалыг эзлээрэй. Дараа нь толгой дороо гараа тавьж, цээж хэсгээ дээш өргөнө. Тус дасгалыг 20 удаа хийх бөгөөд ингэснээр хэвлийн хэсгийн булчин чангарч, нуруунд ч эмчилгээ болж өгдөг. Та үүнийг орондоо хэвтэж байхдаа ч хийж болох юм. <br><h2>9. Хайчин байрлал</h2><br>Энэхүү дасгал нь хэвлийн булчинг эрчимтэй чангалж, илүүдэл өөх, сул махыг хормын дотор багасгах болно. Дээшээ харж хэвтээд, хоёр гараа шилэн хүзүүний ард аваачина. Үүний дараа хөл гараа эсрэг чиглэлд байхаар толгойн харалдаа татаж, 2-3 удаагийн давтамжтай, 15-20 удаа хийгээрэй.  <br><br><h2>10. Царцаа байрлал</h2>Тус дасгалыг орондоо хэвтэж байхдаа хийвэл тун ч сайхан тохирно. Та доош харж хэвтэн, хөл, гар, толгойгоо зэрэг дээш өргөж, байрлалаа аль болох удаан хадгалаарай. Энэ нь биеийн бүхий л хэсэгт онцгой нөлөө үзүүлэх бөгөөд биед тайвшрал олгож, булчингуудыг чангалж өгдөг байна. <br><h2>11. Гуяны булчин чангалах</h2>Өргөн резин ашиглан тус дасгалыг хийх боломжтой. Өвдөг хэсэгтээ резинийг хийж, хажуу тийш харж хэвтээрэй. Ингэхдээ нэг гараараа газар тулбал зохилтой. Харин одоо та хоёр өвдгөө салгаж, аль болох дээш өргөхийг хичээгээрэй. Тус дасгалыг 20 удаагийн давтамжтайгаар хийнэ. <br><h2>12. Хайчан дасгал</h2>Та зүгээр зурагт үзэн орондоо хэвтэж байхдаа ч тус дасгалыг хийж болно. Хажуу талаараа харж хэвтэн, толгойгоо гараараа тулаарай. Харин дараа нь хөлөө дээш өргөж, дасгалаа хийнэ. Та тус дасгалыг хоёр хөл дээрээ ээлжлэн, хүссэн тоогоор хийх хэрэгтэй. <br><h2>13. Кобра дасгал</h2>Дээш харж хэвтэн цээж хэсгээ аль болох хойш сунган, татаж өгөөрэй. Энэ нь нэг төрлийн иогийн дасгал бөгөөд биеийг тань уян хатан, сул чөлөөтэй болгож өгөх нөлөөтэй аж. Та байрлалаа чадах чинээгээрээ удаан хадгалж өгвөл зохилтой. <br><h2>14. Хөлөө эргүүлэх</h2>Та орой орондоо орж унтахаасаа өмнө тус дасгалыг хийж заншаарай. Ингэхдээ дээш харж хэвтэн, хөлөө дээш өргөнө. Дараа нь хөлөө шагайгаар нь эргүүлж, алжаалыг нь тайлж өгөөрэй. Тус дасгал нь хөлийг тань амраагаад зогсохгүй хэвлийн хэсгийн булчинг давхар чангалж байдаг юм. <br><h2>15. Байрлалаа хадгалах</h2>Хажуу тийш харж хэвтэн, нэг гараа нугалж, түүн дээр биеийн ачааллаа өгч, биеэ газраас хөндийрүүлээрэй. Мэдээж тус байрлалыг удаан хадгална гэдэг бэрх боловч шүд зуун тэвчээд үзээрэй. Аль болох удаан байрлалаа хадгалах нь чухал бөгөөд та хийх бүрдээ хугацаагаа уртасгаж байгаарай.]]></description>
<category><![CDATA[Хот / Хүмүүс]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Sat, 21 Dec 2024 20:27:38 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>Иргэдийн дийлэнх  нь Тэрэлж, “Скай ресорт” чиглэлд агаарт гарах санал өглөө</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1251</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1251</link>
<description><![CDATA[<br>НИТХ болон НЗДТГ сурагчдын амралт эхэлж буйтай холбогдуулан иргэдийг агаарт гарах боломж нөхцөлийг бүрдүүлж ажиллаж байна. Энэ хүрээнд иргэдийг цэвэр агаарт цагийг ая тухтай өнгөрөөх амралт, жуулчны баазууд руу хүргэх нийтийн тээврийн тусгай маршрут гаргах талаар олон нийтийн дунд цахимаар санал асуулга явууллаа. Санал асуулгад оролцсон иргэдийн дийлэнх нь Тэрэлж болон Скай ресорт руу гэр бүлээрээ агаарт гарах хүсэлтэй байгаагаа илэрхийлсэн байна.  Харин  автобусны үнийн хувьд 1000 төгрөг байх, автобусны цагийг 10:00-11:00 байх нь зөв гэж судалгаанд оролцсон иргэд дэмжжээ.  Санал асуулгатай холбогдуулан  энэ бямба гариг буюу 12-р сарын 21-ний өдрөөс дээрх хоёр чиглэлд автобус гаргахаар төлөвлөж байна.<br> <br><img src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/images/wmukwekerop/676293cae90d1138002216ae.jpg" class="fr-fic fr-dii" alt=""><br> <br><br><br>]]></description>
<category><![CDATA[Хүмүүс]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Wed, 18 Dec 2024 22:18:35 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>Х.Нямбаатар: Зуух шинэчлэх ажлыг зогсоохгүй, төсөв нь батлагдсан</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1249</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1249</link>
<description><![CDATA[<a class="highslide" href="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-12/1734531307_img_1824.png"><img src="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-12/medium/1734531307_img_1824.png" class="fr-fic fr-dib" alt=""></a><b>Т.САЙХАН</b><br>Хотын дарга Х.Нямбаатар нийслэлийн утаа болон бусад асуудлаар өнөөдөр /12.18/ мэдээлэл хийлээ.<br>Тэрээр "Нийслэлийн агаарын бохирдолд нөлөөлж байгаа 60 мянган айл байна. Мөн 84400 айлын зуухыг шинэчлэх нэн шаардлагатай. Сүүлийн үед гарсан угааржилтын шалтгаан эдгээр шаардлага хангаагүй зуухаас болсон. Сайжруулсан түлшний чанарын тухай тоо баримт хэлэхгүй. Мэргэжлийн байгууллагын дүгнэлттэй танилцах байх. Агаарын бохирдолтой тэмцэхэд иргэд, эдгээр зуухтай айлууд хамтарч ажиллах хэрэгтэй байна.Өнгөрсөн жил зуух шинэчлэх талаар ажил төлөвлөгдөж байсан ч нийгмийн сүлжээний эсэргүүцлээс болоод больсон. Энэ жил мөн нийгмийн сүлжээнд олон хүн эсэргүүцэж байна. Гэхдээ үүнээс болж зуух шинэчлэх ажлыг зогсоохгүй. Төсөв батлагдсан байгаа. Түүнчлэн хотын удирдлагын багаас яндангүй бүсийг зарлана. Ирэх гуравдугаар сард багтааж 20 мянган айлыг хийн түлштэй холбох ажлыг эхлүүлж, арваннэгдүгээр сард багтааж 20 мянган айлын хийн түлшинд шилжүүлнэ. Ингэхдээ нийслэлийн хөрөнгөөр дотор тоноглолтой нь хийнэ гэв.  Мөн тэрээр "Татвар төлөгчдийн мөнгөөр хэсэг бүлэг айлын зуух солих төрийн хийх ёстой ажил мөн үү? гэх сэтгүүлчдийн асуултад "84 мянган зуух салаад унах гэж байна. Хэрвээ тэгвэл илүү л олон хүн үхнэ шүү дээ. Өөрөө хариуцаж байгаа ажлаа би өөрөө мэдээд хийе. Эсвэл олон нийтийн санал асуулга аваад больё" хэмээх хариулт өглөө.<br><b>Эх сурвалж:www.polit.mn </b>]]></description>
<category><![CDATA[Хүмүүс]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Wed, 18 Dec 2024 22:13:07 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>Х.Нямбаатар: Зуух шинэчлэх ажлыг зогсоохгүй, төсөв нь батлагдсан</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1248</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1248</link>
<description><![CDATA[<a class="highslide" href="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-12/1734531307_img_1824.png"><img src="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-12/medium/1734531307_img_1824.png" class="fr-fic fr-dib" alt=""></a><b>Т.САЙХАН</b><br>Хотын дарга Х.Нямбаатар нийслэлийн утаа болон бусад асуудлаар өнөөдөр /12.18/ мэдээлэл хийлээ.<br>Тэрээр "Нийслэлийн агаарын бохирдолд нөлөөлж байгаа 60 мянган айл байна. Мөн 84400 айлын зуухыг шинэчлэх нэн шаардлагатай. Сүүлийн үед гарсан угааржилтын шалтгаан эдгээр шаардлага хангаагүй зуухаас болсон. Сайжруулсан түлшний чанарын тухай тоо баримт хэлэхгүй. Мэргэжлийн байгууллагын дүгнэлттэй танилцах байх. Агаарын бохирдолтой тэмцэхэд иргэд, эдгээр зуухтай айлууд хамтарч ажиллах хэрэгтэй байна.Өнгөрсөн жил зуух шинэчлэх талаар ажил төлөвлөгдөж байсан ч нийгмийн сүлжээний эсэргүүцлээс болоод больсон. Энэ жил мөн нийгмийн сүлжээнд олон хүн эсэргүүцэж байна. Гэхдээ үүнээс болж зуух шинэчлэх ажлыг зогсоохгүй. Төсөв батлагдсан байгаа. Түүнчлэн хотын удирдлагын багаас яндангүй бүсийг зарлана. Ирэх гуравдугаар сард багтааж 20 мянган айлыг хийн түлштэй холбох ажлыг эхлүүлж, арваннэгдүгээр сард багтааж 20 мянган айлын хийн түлшинд шилжүүлнэ. Ингэхдээ нийслэлийн хөрөнгөөр дотор тоноглолтой нь хийнэ гэв.  Мөн тэрээр "Татвар төлөгчдийн мөнгөөр хэсэг бүлэг айлын зуух солих төрийн хийх ёстой ажил мөн үү? гэх сэтгүүлчдийн асуултад "84 мянган зуух салаад унах гэж байна. Хэрвээ тэгвэл илүү л олон хүн үхнэ шүү дээ. Өөрөө хариуцаж байгаа ажлаа би өөрөө мэдээд хийе. Эсвэл олон нийтийн санал асуулга аваад больё" хэмээх хариулт өглөө.<br><b>Эх сурвалж:www.polit.mn </b>]]></description>
<category><![CDATA[Хүмүүс]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Wed, 18 Dec 2024 22:13:07 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан Монгол Улс дахь НҮБ-ын Суурин зохицуулагч Тапан Мишраг хүлээн авч уулзлаа</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1245</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1245</link>
<description><![CDATA[<div style="text-align:justify;"><a class="highslide" href="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-12/1733306520_02cd66b9d48347d89f510d9ec56d1128.jpg"><img src="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-12/medium/1733306520_02cd66b9d48347d89f510d9ec56d1128.jpg" class="fr-fic fr-dib" alt=""></a></div><div style="text-align:justify;">Монгол Улсын Их Хурлын дарга Д.Амарбаясгалан өнөөдөр (2024.12.04) НҮБ-ын Суурин зохицуулагч Тапан Мишраг хүлээн авч уулзан Монгол Улсын нийгэм, эдийн засаг, тогтвортой хөгжил, байгаль орчин, хүмүүнлэгийн болон энхийг дэмжих салбарын олон талт хамтын ажиллагааг өргөжүүлэн бэхжүүлэхэд ихээхэн хувь нэмэр оруулж, “Найрамдал” медалиар шагнуулсанд баяр хүргэлээ.</div><div style="text-align:justify;"><br></div><div style="text-align:justify;">Монгол Улс дахь НҮБ-ын Суурин зохицуулагчийн газар нь “Тогтвортой хөгжлийн 2030 хөтөлбөр”-ийн үндэсний хэрэгжилтэд дэмжлэг болох хамтарсан төсөл, хөтөлбөр боловсруулан хэрэгжүүлэх, зохицуулах зэрэг үйл ажиллагааг Засгийн газрын зорилт, тэргүүлэх чиглэл, НҮБ-ын системийн байгууллагын зорилготой уялдуулан ажилладгаас гадна үйл ажиллагаандаа стратеги төлөвлөлт, түншлэл, хөгжлийн санхүүжилт, дата удирдлага, үр дүнгийн хяналт, тайлагналт, мэдээлэл харилцааны чиглэлийг анхаарч ажилладаг<b><i>гэж Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээлэв.</i></b></div>]]></description>
<category><![CDATA[Хот     / Хүмүүс     / Хамтын ажиллагаа]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Wed, 04 Dec 2024 18:00:07 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>Т.Чулуун-эрдэнэ: шинэ чанарын үйлдвэрлэх хүчиийг бүс ба замын хүрээнд хэрэгжүүлэхээр байгаа юм</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1243</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1243</link>
<description><![CDATA[<div style="text-align:justify;"><span lang="mn-mn">1. Бүс ба зам Өнгөрсөн 10, 11 жилд ерөнхийдөө хатуу дэд бүтцийн бүтээн байгуулалтад их төвлөрөх шиг боллоо</span></div><div style="text-align:justify;"><span lang="mn-mn">Сэтгүүлч: Бүс ба зам санаачилгын өнгөрсөн 10 жилийн ололт амжилтыг хэрхэн дүгнэж байна?</span></div><div style="text-align:justify;"><span lang="mn-mn">Т.Чулуун-Эрдэнэ: Хятад улсын дарга Ши Жиньпиний 2013 онд дэвшүүлсэн “Бүс ба Зам” санаачилга хэрэгжиж эхлээд 10 жилээ үдээд өнгөрсөн 2023 онд зохион байгуулагдсан 3 дэх форум дээр үр дүнгээ танилцуулсан. Энэ 10 жилийн хугацаанд дэлхийн 152 улс оронтой 200 гаруй хамтын ажиллагааны баримт бичигт гарын үсэг зурсан, ер нь бол Евро-Азийг голлосон, мөн Африк, Латин Америкийг дамнасан дэлхийг дэд бүтцээр холбох томоохон бүтээн байгуулалтын ажлыг хийлээ. Өнгөрсөн 10, 11 жилд ерөнхийдөө хатуу дэд бүтцийн бүтээн байгуулалтад их төвлөрөх шиг боллоо. Жишээ нь зам гүүр, галт тэрэг, хурдны зам, боомт зэрэгт дэд бүтцэд хөрөнгө оруулалт хийсэн байна. Нийт 1 их наяд ам. долларын хөрөнгө оруулалт хийсэн гэж үзэж байгаагийн бараг 60 гаруй хувийг хатуу дэд бүтэц эзэлж байгаа. Онцлууштай, амжилттай хэрэгжсэн бүтээн байгуулалтуудын талаар дэлхий даяар шуугьж байна, жишээ нь хамгийн амжилттай хэрэгжиж байгаа Хятад-Пакистаны эдийн засгийн коридор, мөн Хятад-Лаосыг холбосон төмөр зам, Жакарта-Бандунг хурдны галт тэрэг гэх мэт, хамгийн сүүлд Перүгийн Чанкай боомтод хөрөнгө оруулалт хийхээр тохирч байх шиг байна. Зам харилцаа сайжирч, дэлхийн улс орнууд дэд бүтцээрээ холбогдсоноор ганц Хятад улс төдийгүй бүтээн байгуулалтад оролцож байгаа хамтран ажиллагч улс орнуудын эдийн засгийн өсөлт, худалдааны эргэлт сайжирч, улс орнуудын хамтран ажиллах орон зай тэлсэн. Мэдээж тив дамнасан том бүтээн байгуулалт, хэлхээ холбоо бий болсноор Хятад улс дэлхийн худалдаанд голлох үүрэг гүйцэтгэж, маш олон улс орнуудын худалдааны хамгийн тос түнш нь болж таарч байна. Хөрөнгө оруулалтад мэдээж ганцхан дэд бүтэц, зам, төмөр зам гэхээс илүүтэй байгальд ээлтэй ногоон хөгжилд анхаарсан төслүүд мөн тодорхой хувийг эзэлсэн байгаа, ойролцоогоор 22 хувийг эзэлж байгаа гэсэн тоо баримт байна. 2013 оноос нааш 10 жилийн хугацаанд хамтран ажиллагч улс орнуудтай 19 их наяд ам.долларын худалдаа хийсэн гэж байна. Хятад улс төдийгүй дэлхийн хэмжээнд зам харилцааг сайжруулснаар 2030 он гэхэд дэлхийн хэмжээнд 40 сая ард иргэдийг ядуурлаас бууруулна гэсэн тоо баримт явж байна.</span></div><div style="text-align:justify;"><span lang="mn-mn">2. </span><span lang="mn-mn">Бүс ба зам 2040 он гэхэд дэлхийн ДНБ-д</span></div><div style="text-align:justify;"><span lang="mn-mn">7.1 их наяд ам.долларын хувь нэмэр оруулна</span></div><div style="text-align:justify;"><span lang="mn-mn">Сэтгүүлч: Бүс ба замын ирэх арван жил, түүнчлэн цаашдын хөгжил, хандлага ямар байх бол?</span></div><div style="text-align:justify;"><span lang="mn-mn">Т.Чулуун-Эрдэнэ: Сая хэлснээр өнгөрөн 10 жилд ерөнхийдөө хатуу дэд бүтцэд нэлээд их анхаарсан бол судалгаанаас харахад ирэх 10 жилд 2023 оны 9-р сард Хятад улсын дарга Ши Жиньпингийн дэвшүүлсэн шинэ чанарын үйлдвэрлэх хүчин буюу Шинжлэх улаан, технологи, инноваци, ногоон дижитал салбарт түшиглэсэн чиглэл буюу хөтөлбөрийг бүс ба замын хүрээнд хэрэгжүүлэхээр байгаа юм. Хятад улс үүнээ Small and Beautiful гэж оноож байгаа юм, жижиг мөртлөө үзэсгэлэнтэй гэсэн утгатай. Тэгэхээр бүс ба замын хүрээнд хэрэгжих төслүүд нь хэмжээний хувьд арай авсаархан жижигхэн боловч эрчим хүч болоод технологийн салбарт илүү их хөрөнгө оруулж, жишээ нь ногоон хөгжлийг дэмжих төсөлд илүү хөрөнгө оруулах хандлага харагдаж байна. Энэхүү хөрөнгө оруулалтын хэлбэр загвар нь хөгжлийн төвшин дундаж орнуудад түлхүү байх болно хэмээн дэлхийн улс орнуудын судлаачид үзэж байна. Жишээ нь цахилгаан авто машин, зай хураагуурын үйлдвэр, дижитал дэд бүтэц гэх мэт. Би саяхан Фү Дань их сургуулийн “Бүс ба зам-Дэлхийн засаглал” судалгааны хүрээлэн зохион байгуулсан форумд оролцсон, мөн Гүй Яанд зохион байгуулагдсан “Хятад улсыг харья, дэлхийн улс орнуудыг сонсъё” гэх форумд оролцсон. Хоёр арга хэмжээний үндсэн сэдэв нь хоёулаа “Шинэ чанарын үйлдвэрийн хүчин” гэх сэдвийн доор болж өнгөрлөө. Энэ шинэ ухагдахууныг энгийн үгээр хэлэх юм бол шинжлэх ухаан, технологи, инноваци дээр тулгуурлан үйлдвэрлэлийн үр ашгийг нэмэгдүүлж, өндөр чанартай хөгжилд хүрэх юм. Тэгэхээр цаашдаа бүс ба зам нь илүү өндөр чанартай, байгальд ээлтэй, дэлхийн тогтвортой хөгжлийн зорилтод хүрэхэд чиглэсэн хөрөнгө оруулах юм байна. 2023 онд технологид оруулж байгаа хөрөнгө оруулалт 1000 дахин өссөн гэж байгаа. Хятадын эрдэмтдийн үзэж байгаагаар Хятад улс мөн цаашид хөдөө аж ахуйн салбарын шинэчлэл, аж үйлдвэржилт, хамтран ажиллагч улс орнуудын эдийн засгийг солонгоруулах чиглэлд хөрөнгө оруулалт хийх таамаглалтай байна. Хятадын улсын энэ том төсөл санаачилга дэлхийн эдийн засгийн өсөлтөд томоохон хувь нэмэр оруулж байна. Мөн хамтран ажиллагч орнуудад хийсэн зам харилцаа, ногоон байгууламж, ухаалаг хот зэрэг олон төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлсний үр дүнд 2040 он гэхэд дэлхийн ДНБ-д 7.1 их наяд ам.долларын хувь нэмэр оруулна гэсэн судалгааны тоо баримт байна.</span></div><div style="text-align:justify;"><img src="https://38picres.cgtn.com/photoAlbum/page/performance/img/2024/12/3/1733195826171_345.jpg" width="100%" class="fr-fic fr-dii" alt=""></div><div style="text-align:justify;"><span lang="mn-mn">3. Монгол улс бүс нутагт үүсээд байгаа томоохон боломжуудыг ашиглах зайлшгүй шаардлагатай</span></div><div style="text-align:justify;"><span lang="mn-mn">Сэтгүүлч: Бүс ба зам санаачилга дахь Монголын улсын оролцоо хир байна? Цаашдын боломж, орон зай хир их байна?</span></div><div style="text-align:justify;"><span lang="mn-mn">Т.Чулуун-Эрдэнэ: Монгол улс газар зүйн байршлын хувьд дэлхийтэй холбогдоход нэлээдгүй саад бэрхшээлтэй тулгардаг улс. Хоёр том хөрштэй хиллэдэг, далайд гарцгүй түгжигдмэл, харин бүс ба за бол угаасаа тээврийн томоохон коридорыг түшиглэн урт хугацааны эдийн засгийн тогтвортой хөгжлийн бодлогыг хангаж байгаа ийм санаачилга гэдгийг бид мэднэ. Ийм нөхцөлд Монгол улс хоёр хөрштэйгөө эдийн засгийн интегралчлал, нэгдэлд орж бүс нутагт үүсээд байгаа томоохон боломжуудыг ашиглах зайлшгүй шаардлагатайгаас гадна өөр арга замгүй гэж бодож байна. Тэгэхлээр бүс ба зам санаачилгад нэгдэж орох нь манай улсын хувьд эдийн засгаа цаашид улам хөгжүүлэх томоохон боломжуудыг авчирна. Бүс ба зам санаачилгад Монгол улс нь Монгол, Хятад, Оросын эдийн засгийн коридорын хүрээнд оролцохоор төлөвлөсөн байгаа. 2014 онд гурван улсын төрийн тэргүүн нар эдийн засгийн коридорыг байгуулах зөвшилцөлд хүрч 16 онд коридорыг бүтээн байгуулах төлөвлөгөөнд гарын үсэг зурснаар энэ төсөл эхэлсэн гэж үзэж болно. Тэгэхээр Монгол улс талын зам өөрсдийн бодлогоо үүнтэй уялдуулахаар хэлж амласаар ирсэн. Харин яг бодит байдал дээр хэрэгжилт тийм сайн биш, нэлээд удааширч байгаа гэж үзэж байна. Нийт 32 төслийн хувьд ихэнх хувь буюу 13 нь дэд бүтэцтэй холбоотой, үлдсэн хэсэг нь бусад салбартай холбогдсон байгаа юм. Бүс ба зам цаашид технологи, инноваци, ногоон дижитал хөгжилд тулгуурласан салбарт илүүтэй хөрөнгө оруулалт хийнэ гэж байгаа. Гэтэл манай 32 төслийн дунд Монгол-Оросын цахилгаан эрчим хүчийг шинэчлэхэд Хятад талын аж ахуйн нэгжийн оролцох боломжийг судлах гээд эрчим хүчтэй холбоотой ганцхан төсөл байгаа, ногоон болон дижитал салбарын төсөл байхгүй байгаа нь хангалтгүй байна гэж үзэж байна. Би “Бүс бас зам санаачилга, Монгол улсын оролцоо” гэдэг номын дүгнэлт хэсэгтээ мөн 32 төслийн хэрэгжилт тааруу, удаан байна гэж үзсэн. Үүний тод жишээ нь коридорын хүрээнд гурван тал хэлэлцэж тохироод гурван төслийг нэн тэргүүнд ахиулна гэсэн, үүний нэг нь төсөр замыг шинэчлэн хос замтай болгож, цахилгаанжуулна гэсэн байдаг. Энэ ерөөс хэрэгжиж эхлээгүй байгаа. Мөн олон улсын хурдны замын ажил мөн хэрэгжээгүй, эрчим хүчний сүлжээг шинэчлэх ажил мөн тодорхойгүй байна. Бид нарын маш их найдлага тавьж байсан Сибирийн хүч 2 газ дамжуулах хоолой сүүлийн үеийн мэдээллээр Монголоор биш Казахстанаар дамжих магадлал өндөр болсон байгаа. Монгол улсын дэлхийтэй холбогдох гол гарц бол ерөөсөө хоёр хөрштэй холбогдож байгаа хилийн боомтууд юм. Манай улсын засгийн газрын “Алсын хараа 2050”, Шинэ сэргэлтийн бодлого, хамгийн сүүлийн шинэ засгийн газрын 2024-2028 хүртэлх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний 14 мега төсөл зэрэгт боомтын бүтээн байгуулалтын ажил нэлээд төвлөрч бүтээн байгуулалтын ажил нэлээд ахицтай явах нааштай хандлагатай байна. Боомтын бүтээн байгуулалтыг бүс ба замын хүрээнд оруулж болно гэж би үзэж байна. Монгол улс Гашуунсухайт- Ганцмод, Ханги-Мандал, Шивээхүрэн-Цэхээ гэсэн гурван боомтод хил дамнасан төмөр зам барихаар төлөвлөсөн байгаа. Үүнийг 14 мега төслийн тэргүүн эгнээнд тавьж буй нь Монгол улсын засгийн газар боомтын сэргэлтэд өндөр ач холбогдол өгч байгааг харуулж байна. Сая 11-р сарын 5-нд Монгол улсын ерөнхий сайд Л.Оюун-эрдэнэ БНХАУ-ын төрийн зөвлөлийн ерөнхий сайд Ли Чянтай Шанхай хотод албан ёсны уулзалт хийх үеэр Гашуунсухайт- Ганцмод боомтын хил дамнасан төсөр замын гүүр барих ажлын тухай хоёр орны засгийн газрын хэлэлцээрт гарын үсэг зурсан. Энэ жил дуусвар болсноор боомтуудын нэвтрэх хүчин чадал 2 дахин нэмэгдэж, нүүрсний экспорт 40 сая тонноор нэмэгдэнэ гэж байгаа. Энэ нь нүүрс дээр тогтдог эдийн засагтай, нүүрсний экспортод тулгуурлан амьдардаг улсын хувьд маш чухал төсөл юм. Мөн өнгөрсөн жил Монгол-Хятадын Шивээхүрэн-Цэхээ хил дамнасан төмөр замын бүтээн байгуулалтын ажлын хэсэг байгуулах санамж бичигт гарын үсэг зурсан байгаа. Тэгэхээр ахиц дэвшилтэй төслүүд мэдээж бас байна.</span></div><div style="text-align:justify;"><span lang="mn-mn">4. Маш их идэвх санаачилга гаргаж, тодорхой цаг хугацаатай, нарийн төлөвлөгөөтэй ажиллах ёстой</span></div><div style="text-align:justify;"><span lang="mn-mn">Сэтгүүлч: Удаашралтай байгаагийн гол шалтгаан?</span></div><div style="text-align:justify;"><span lang="mn-mn">Т.Чулуун-Эрдэнэ: Сая Фү Дань их сургуульд болсон форумд оролцох үеэр бүс ба замын тэргүүлэх хэмжээний стратегич, Фү Дань их сургуулийн профессор Хуан Рэньвэйгээс ярилцлага авахад эн тэргүүнд ярьж буй нь Хятад улс Монгол улсыг дэмжинэ, Монгол улс уул уурхайн түүхий бүтээгдэхүүнээ боловсруулж нэмүү өртөг гаргах хэрэгтэй гэж байна. Мөн улс төрийн тогтвортой байдлаа сайн хангах хэрэгтэй байна гэж байгаа юм. Тэгэхээр манай засгийн газар нэгт хэлсэн бол хийсэн байх хэрэгтэй, хийх гэж байгаа зүйлээ маш их төлөвлөгөөтэй, хийх эзэн нь тодорхой байх ёстой юм байна гэж үзэж байна. Мөн тэр хүний ярианаас ухаарсан зүйл маань гэвэл хоёр тал харилцан ашигтай хамтран ажиллахад хоёр улсын хүний нөөц нь ойролцоо төвшинд байх ёстой юм байна. Тийм учраас Монгол улс бүс ба зам санаачилгын хүрээнд холбогдох мэргэжилтнүүдээ маш сайн бэлдэх хэрэгтэй гэж үзэж байна. Бас нэг саад болж байгаа зүйл нь манайд бүс ба зам санаачилгыг яг хэн хариуцаж байгаа нь ойлгомжгүй байгаад оршино. Цаашдын Хятадын чиг хандлага юу бэ гэхлээр Бүс ба замын хүрээнд Өмнөдийн улс орнуудтай түлхүү хамтарч ажиллах юм байна. Монгол улс хэдийгээр дэлхийн хойд бүсэд байгаа хэдий ч хөгжлийн үзүүлэлт, эдийн засагт тулгараад байгаа саад бэрхшээл нь өмнөдийн улс орнуудтай маш адилхан учраас биднийг нь өмнөдийн улс орнуудад хамааруулж байгаа. Тэгэхээр цаашид бол Хятад улсыг харалгүйгээр өөрсдөө маш их идэвх санаачилга гаргаж, тодорхой цаг хугацаатай, нарийн төлөвлөгөөтэй ажиллах ёстой болоод байна. Хятад улс бол маш том гүрэн, дэлхийн хэмжээний асуудлыг өөрийн улс орны бодлоготойгоо уялдуулж байгаа улсын хувьд бидний ашиг сонирхолд нийцүүлэх гэж толгойгоо гашилгахгүй, тэгэхээр бид өөрөө гарч ирж буй боломжуудыг сайн ашиглаж ажиллах хэрэгтэй. Үгүй бол нэгэнт хоцорсон байгаа хөгжил маань улам хоцорно. Тэгэхлээр бид байгальд ээлтэй ногоон эко сэргээгдэх эрчим хүчний салбарын хөгжлийг төмөр зам, боомтын хөгжилтэйгөө эн тэнцүү авч үзээд урагш ахиулах дорвитой төсөл хөтөлбөр санаачлан хамтран ажиллах хэрэгтэй гэж санагдаж байна.</span></div>]]></description>
<category><![CDATA[Хүмүүс      / Хамтын ажиллагаа]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Wed, 04 Dec 2024 17:55:11 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>Дэлхийн уур амьсгалын өөрчлөлт ба монголчууд</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1242</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1242</link>
<description><![CDATA[<div style="text-align:justify;"><a class="highslide" href="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-12/1733306091_delhiyn-uur-amsgalyn-rchllt-ba-mongolchuud.jpg"><img src="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-12/medium/1733306091_delhiyn-uur-amsgalyn-rchllt-ba-mongolchuud.jpg" class="fr-fic fr-dib" alt=""></a>Дэлхий нийтээрээ уур амьсгалын өөрчлөлтийн асуудалд анхаарал хандуулж байна. Олон улс орны удирдагчид НҮБ-ын өмнө уур амьсгалын өөрчлөлтийг зогсоох үүрэг хүлээж,  зорилтдоо хүрэхээр хүчин чармайлт гаргаж байгаа. Монгол Улсын хувьд ч мөн адил энэ үйлсэд нэгдэж, уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг төрийн бодлого хэрэгжүүлэн ажиллаж байгаа билээ. Монгол Улс бол эрс тэс уур амьсгалтай дөрвөн улиралтай, байгаль цаг уурын хувьд өвөрмөц онцлогтой орон. Мөн монголчуудыг байгаль дэлхийтэйгээ ойр амьдарч ирсэн, хүйн холбоотой ч гэж ярьдаг. Тэгвэл дэлхий нийтийн асуудал болсон уур амьсгалын өөрчлөлт та бидний аж амьдралд хэрхэн нөлөөлж байна вэ. “Зууны мэдээ” сонин арванхоёрдугаар сарын “Үзэл бодлын чөлөөт талбар”  буландаа уур амьсгалын өөрчлөлтийн асуудлаар 30 хүний байр суурийг хүргэж байна.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Монгол Улс уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг манлайлал үзүүлэхийг эрмэлздэг орон</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/rml1znqyk7k9kuww/%D0%91%D0%B0%D1%82%D1%86%D1%8D%D1%86%D1%8D%D0%B3.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Б.Батцэцэг</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Гадаад харилцааны сайд</b></div><div style="text-align:justify;">-Манай улс бэлчээрийн мал аж, ахуйтай, уур амьсгалын өөрчлөлт, цөлжилтөд багагүй нэрвэгдэж байгаа орон. Ер нь хөгжиж байгаа орнуудын хувьд нэлээн сорилттой байдаг. Учир нь уур амьсгалын өөрчлөлтөд зарцуулах төсөв тун бага байдаг ба энэ хэрээр илүү хохирол амсаж байдаг. Тийм учраас хөгжсөн орнууд илүү төсөв тавьж, ингэснээр бэлчээрийн мал аж ахуйтай, уур амьсгалын өөрчлөлтөд ихээр нэрвэгдэж байгаа 100 гаруй орнуудын нийтлэг эрх ашигт нийцэх учиртай.  Бид “Тэрбум мод”, “Хүнсний хувьсгал” зэрэг томоохон төслүүд дээр төсвөө нэмэгдүүлж байгаа.  “Тэрбум мод” төслийн хүрээнд бид 70 орчим сая мод тариад байна. Үүнд бид бас хөрөнгө зарж байгаа. Өөрөөр хэлбэл хөгжиж байгаа орнууд дунд бид харьцангуй өөрсдийн боломжоор зардлаа нэмэгдүүлж, хувь нэмрээ оруулж байгаа гэдгээ олон улсад илэрхийлсээр ирсэн. Дээрээс нь манай улс далайд гарцгүй хөгжиж буй орон. Ийм статустай 32 орон бий. Үүн дотроо бид харьцангуй манлайлалтай, санаачилгатай байхыг эрмэлздэг. Уур амьсгалын өөрчлөлтөд нэрвэгдээүй далайд гарцгүй орон гэж байхгүй. Мөн  Монгол Улс дэлхий нийтийн өмнө  уламжлалаараа байгаль дэлхийтэй зөв сайхан харьцдаг, мал амьтадтай харьцаж, хоршиж амьдарч сурсан нүүдэлчин ард түмэн гэдгээ үргэлж илэрхийлж, үүгээрээ дэлхий ертөнцөд байгаль эхтэйгээ зөв харьцахыг уриалж байдаг юм.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Зүүн Азийн улсууд Монголын экологийн доройтлын талаар гомдол саналаа ирүүлдэг болсон</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/2xp53hpspt9vbjqz/4-1.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Ч.Сумъяа</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Монгол, Хятадын уур амьсгалын өөрчлөлт, эрчим хүчний технологи, инновацын төвийн үүсгэн байгуулагч</b></div><div style="text-align:justify;">-Сүүлийн 70 гаруй жилийн хугацаанд агаарын температур 2°C -ээр нэмэгдсэн нь Монгол орныг уур амьсгалын өөрчлөлтөд хамгийн их өртөж буй улс орны тоонд оруулж байна. Агаарын температур нэмэгдэхийн зэрэгцээ хур тунадасны хэмжээ буурч цөлжилт хуурайшилтыг нэмэгдүүлж, бэлчээр, усны нөөцийг багасган, байгалийн бүс бүслүүр шилжихэд хүргэлээ.</div><div style="text-align:justify;">Нэг жишээ дурдахад, Зүүн Азийн эргэн тойрны улсуудаас сүүлийн жилүүдэд Монгол Улсын экологийн доройтлын талаар гомдол саналаа ирүүлдэг болсон. Тухайлбал, Хятадын хойд нутгийн Бээжин, Тяньжин хотуудад шар шороон шуурганы давтамж нэмэгдэж иргэдийн зүгээс төр засагтаа гомдол мэдүүлж Монгол Улсаас өмнөд говийн бүсээс гаралтай, мөн БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ны цөлөрхөг нутгуудаас шар шороон шуурга ирлээ гэх болсон. Бид ч хамгийн эмзэг эко систем бүхий газар нутгаасаа уул уурхайн баялаг олборлож эко нөхцөл байдлыг хүндрүүлж байгаа. Мөн бусад нутгуудаар мал аж ахуй-д чанарын бус тооны өсөлтийг анхаарснаар ус бэлчээр эко системийн дарамтыг улам нэмэгдүүлж байна. Монгол Улсад яаж улс орны уул уурхай мал аж ахуйгаас хамаарсан эдийн засаг хөгжил дэвшил, түүнийг дагасан байгаль экологийн доройтлын балансыг хэрхэн зөв барих вэ гэдэг өөрөө ирэх жилүүдэд  тулгарч буй томоохон сорилт болохоор байна. Өнгөрсөн тавдугаар сард Өмнөд Солонгос, Хятад, Японы удирдагчид Сөүл хотод гурван талт дээд хэмжээний уулзалт болсон. Тус уулзалтын хамтарсан мэдэгдлийн 22 дугаар заалт дээр ““Өмнөд Солонгос, Хятад, Япон+Х” хамтын ажиллагааны хүрээнд Зүүн Азийн элсэн болон шороон шуургыг бууруулах чиглэлээр Монгол Улстай хамтран ажиллана” гэсэн байгаа бөгөөд бид бүс нутгийн орнуудтай хамтарч ажиллах боломжтой мөн чухлыг онцолсон байна. Цаашдаа бид Зүүн Азийн хүчирхэг эдийн засаг бүхий эдгээр орнуудтай өөрсдийн нөхцөл байдлаа сайтар ойлгуулж хамтарч ажиллах нь чухал байна.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Өнгөрсөн жилийн үер бол уур амьсгалын өөрчлөлтийн тод жишээ</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/z0qid5mysxmtyuub/Untitled-55454454554.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Р.Болор</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Байгаль орчны ажилтан</b></div><div style="text-align:justify;">-Уур амьсгалын өөрчлөлт Улаанбаатар хотынхоны өдөр тутмын амьдралд бодитоор нөлөөлж байна. Тухайлбал, өнгөрсөн хоёр жилийн хугацаанд зун намираа бороо бус усархаг аадар бороо их орж үер болсон. Үүнээс үүдэж иргэд эд материал төдийгүй амь насаараа хохирсон. Хэт халууны улмаас эрүүл мэндийн асуудал ч үүсэх болсон. Мөн намрын улирал харьцангуй урт үргэлжилж байгаа нь ч үүний тод жишээ. Иргэд арван нэгдүгээр сар хүртэл хөнгөн нимгэн хувцастай явж байна шүү дээ. Тиймээс бид уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг дорвитой арга хэмжээ авах хэрэгтэй байна. Ямар боломж бололцоо байгааг судлах шаардлага үүссэн гэж боддог.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Ургамлын шим тэжээл муудсан байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/02qhm1jlk93hvlth/Untitled-3455454.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Б.Цоодол</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Архангай аймгийн Хотонт сумын аварга малчин, уран уургач</b></div><div style="text-align:justify;">-Уур амьсгалын өөрчлөлт малч түмэн бидний амьдралд хамгийн их нөлөөлж мэдрэгдэж байна.  Манайх Орхон голын хөндийгөөр нутагладаг.  Сэрүүхэн талдаа байдаг газар.   Ургамал нь их шим тэжээлтэй, ялангуяа адуунд их ээлтэй газар л даа.  Сүүлийн жилүүдэд манай нутаг хамгийн их халдаг болсон. Мөн нэг хүйтрэхээрээ маш их хүйтэрч байна.  Зун, намар өвс сайн ургаж байгаа ч шим тэжээл нь муудсан нь ажиглаж байгаа.  Мал тарга тэвээргэ сайн авах ч тухайн  жилдээ тамир тэнхээ их муу, жаахан хүйтрэхэд л цагийн салхи даахгүй байх жишээтэй.   Ер нь 10-аад жилийн өмнөх зүйлгүй, уур амьсгал маш их өөрчлөгдөж байна.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Цөлжилттэй тэмцэх Монгол, Хятадын хамтын ажиллагааны төв байгуулна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/z7ti84lse7waxeq1/459171055_1580286845853527_867072397179820120_n.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Б.Жавхлан</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Ерөнхийлөгчийн Төсөл, хөтөлбөрийн зохицуулалт, иргэний нийгмийн бодлогын зөвлөх</b></div><div style="text-align:justify;">-Дэлхийн дулаарал, уур амьсгалын өөрчлөлт, цөлжилт, бэлчээрийн доройтол, ундны ус, ой, шугуйн хомсдолыг даван туулахын төлөө нэг улс дангаараа бус, дэлхий нийтээр хамтран ажиллах нь чухал. Тиймээс  Монгол, БНХАУ-ын төрийн тэргүүн нарын санаачилгаар “Цөлжилттэй тэмцэх Монгол, Хятадын хамтын ажиллагааны төв” байгуулах ажил эрчимжиж байна.  Энэ төв байгуулагдсанаар хоёр улсын төдийгүй бүс нутгийн байгаль орчныг хамгаалах, ойн аж ахуйг сэргээхэд чухал хувь нэмэр оруулах юм. 2026 онд Улаанбаатар хотноо НҮБ-ын Цөлжилттэй тэмцэх конвенцын 17 дугаар бага хурлыг зохион байгуулна.  Үүнийг улс орнууд төдийгүй иргэд маань дэмжин, идэвхтэй хамтран ажиллана гэж найдаж  байна.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Уур амьсгалын өөрчлөлтийг нухацтай авч үзэх шаардлагатай</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/aamha93nopsr3jda/2-7-1a2.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Тапан Мишра</b></div><div style="text-align:justify;"><b>НҮБ-аас Монгол Улсад суугаа Суурин Зохицуулагч</b></div><div style="text-align:justify;">-Уур амьсгалын өөрчлөлтийг бодит байдал гэдгийг хүлээн зөвшөөрч, илүү нухацтай авч үзэх шаардлагатай. Байгаль орчны асуудалтай холбогдуулж гурван асуудлыг чухалчилмаар байгаа юм. Эхнийх нь уур амьсгалын өөрчлөлтөд нөлөөлж буй хүлэмжийн хийн ялгарлыг бууруулах. Монголд хүлэмжийн хийн ялгаруулалтад ихээр нөлөөлдөг хоёр том салбар байгаагийн нэг нь хөдөө аж ахуйн салбар. Нийт хүлэмжийн хийн ялгарлын 51 хувийг энэ салбар дангаараа ялгаруулж байна. Тэгэхээр малын тоо толгойг зохистой хэмжээнд байлгаж, малаас үүдэлтэй метаны хийг био түлш, био энерги болгож ашиглаж чадвал хүлэмжийн хийн ялгарлыг багасгах боломжтой. Хоёр дахь нь мэдээж мод тарьж, ойн нөөцийг нэмэгдүүлснээр хүлэмжийн хийн ялгарлыг бууруулах боломжтой. Монгол орны нийт газар нутгийн дөнгөж есөн хувь нь л ойгоор бүрхэгдсэн. Иймд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн санаачилсан “Тэрбум мод” үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд хүн бүрийн оролцоо чухал. Гуравдугаарт, сэргээгдэх эрчим хүчийг ашигласнаар энэ амлалтад хүрэх боломжтой. Монгол орны нэг онцлог нь жилийн 260 гаруй хоног нартай. Нар болон салхины эрчим хүчийг ашиглах асар их нөөц боломж бий гэсэн үг. Гэтэл бид энэ их боломжийг алдаж, зөвхөн түүхий нүүрс, сайжруулсан түлш зэргээс хэтрэхгүй байгаа нь харамсалтай.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Мал маллахад хүндрэлтэй болж байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/e09qsjsvcnt9fu1t/%D1%87%D1%83%D0%BB%D1%83%D1%83.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Ч.Чулуунхүү</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Архангай аймгийн Жаргалант сумын малчин</b></div><div style="text-align:justify;">-Цаг агаарын хатуу ширүүн, тогтворгүй нөхцөлд байдлаас үүдэн олон эрсдэл бий болдог. Тухайлбал, сүүлийн хэдэн жилд цас их хэмжээгээр орж, зуд болж байна. Зун бороо хур орох нь багасч, өвс хадлан авахад хүндрэлтэй болсон. Сүүлийн үед хөдөөний хүмүүс хот руу нүүх нь нэмэгдэж байгаа. Учир нь уур амьсгалын өөрчлөлт, цаг агаарын тогтворгүй байдал нь малчдын амьдралд хүндээр тусаж, цаашид мал маллахад хэцүү байдлыг үүсгээд байгаа юм. Ган, зуданд малаа алдсан малчид орлогын эх үүсвэргүй болж буй тохиолдол ч бий. Цаашлаад бэлчээрийн даац хэтэрснээс үүдэж цөлжилт улам эрчимтэй явагдахад хүрч байна.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Байгалийн эрхийг хуульчлах хэрэгтэй</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/24blrt55com03xa8/%D0%BC%D1%8D%D0%BD%D0%B4-%D0%BE%D0%BE%D1%91%D0%BE.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Г.Мэнд-Ооёо</b></div><div style="text-align:justify;"><b>“Чингис хаан” одонт, Соёлын гавьяат зүтгэлтэн</b></div><div style="text-align:justify;">- Хүн төрөлхтөн өөрөө эх болсон байгалийн  зүй зохистой оршин байх эрхийг,  бизнесийн ашгийн зорилгоор байнга  зөрчсөөр байна.  Энэ нь дэлхий дахиныг хамарсан уур амьсгал,  цаг агаарын өөрчлөлт, хувьсалд хурдтай татан оруулж байна. Цөлжилт, салхи шуурга, ойр давтамжтай байгалийн гамшигт үзэгдлүүд бидний амьдрал, үр хүүхдийн ирээдүйг түгшүүртэй болгож байна. Эдийн засагт сөрөг үр дагавар авчирч байна. Хүн төрөлхтний тайван байх эрхийг байргүй болгож байна.  Дэлхий дахины даяарын хөдөлгөөн бий болгохгүйгээр байгаль дэлхийгээ аврахад  хэцүү боллоо. Иймээс өнөөдөр байгалийн эрхийн тухай дэлхий нийтийн тунхаглал гаргах цаг болсон. Байгаль бол заяагдсан өөрийн орших зүй тогтолтой. Тэр зүй тогтнолыг хүн төрөлхтөн хүндэтгэх үүрэгтэй.  Хүний эрхийн түгээмэл тунхаглал гэдэг шиг “Байгалийн  эрхийн түгээмэл тунхаглал “ хэмээх дэлхий дахины хуулийг  Монгол Улс  санаачлах боломжтой.  Монгол орны эрс тэс  дөрвөн цагийн уур амьсгал бол, орчлон ертөнцөөс бидэнд хайрласан дээд хишиг юм. Монгол  хүнд заяасан тэсвэр тэвчээр, дасан зохицох чадвар, авьяас, хүч тэнхээ, сэтгэх сэлгэх онцгой давуу талыг байгалийн энэхүү шалгарал буй болгосон.  Байгалиас хамааралгүй амь амьдрал гэж байхгүй учраас, энэ өөрчлөлтийн эсрэг сөрөн зогсоход хүн болгон үүрэгтэй. Ялангуяа байгальтайгаа зохицон амьдарч ирсэн Монгол  хүн дэлхийн цаг агаарын эeрэг өөрчлөлтийг буй болгох, бэрхшээлийг  сөрөн зогсоход юуны өмнө  дэлхийд  үлгэрлэх боломжтой. Уул ус, хад чулуу, өвс ургамал бүхэн амьтай сүнстэй, баярлах гомдох мэдрэмжтэй гэдэг ухаарлаар зохиогдсон өвөг дээдсийн сургасан үлгэр домог өнөөдөр хүн төрөлхтөнд сургамжтай юм. Уул овоогоо тахих, ус булгаа ариун байлгаж дээдлэх уламжлалаа утга зохиол урлаг соёлоороо дамжуулаад хүн төрөлхтний хүртээл болгох боломжтой.  Байгальтай шүтэн барилдсан, хүйн холбоотой манай ард түмний байгалийг хүнчлэн шүтэх уламжлал дээр суурилсан “Байгалийн эрхийн дэлхий дахины тунхаглал ”бий болгон хуульчлах замаар байгалийн эсрэг чиглэсэн сөрөг үр дагавар бүхнийг зогсоож байж л  дэлхий ээжээ авран хамгаалах болно.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Хур тунадасны хэмжээ 7.3 орчим хувиар буурсан</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/kgk9p3ke0b6eospc/%D0%A1.%D0%91%D0%B0%D1%8F%D1%80%D1%86%D1%8D%D1%86%D1%8D%D0%B3%20%D0%A6%D3%A9%D0%BB%D0%B6%D0%B8%D0%BB%D1%82%D0%B8%D0%B9%D0%B3%20%D0%B1%D1%83%D1%83%D1%80%D1%83%D1%83%D0%BB%D0%B0%D1%85%D0%B0%D0%B4%20%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D0%BD%20%D1%82%D0%BE%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D0%BE%D1%80%20%D1%82%D3%A9%D0%BB%D0%B1%D3%A9%D1%80%20%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%85%20%D1%81%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D0%B9%D0%B3%20%D0%BD%D1%8D%D0%B2%D1%82%D1%80%D2%AF%D2%AF%D0%BB%D1%8D%D1%85%20%D1%88%D0%B0%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%B9.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>С.Баярцэцэг</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Байгаль орчин, уур амьсгалын өөрчлөлтийн яамны Цөлжилт, газрын доройтол хариуцсан ахлах шинжээч</b></div><div style="text-align:justify;">-Монгол Улс нь уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөөнд хамгийн их өртөж байгаа 10 орны нэг. Сүүлийн 80 гаруй жилд хур тунадасны хэмжээ 7.3 орчим хувиар буурсан. Хур тунадасны хэмжээ дулааны улиралд 20 гаруй хувиар буурч ган гачиг нэмэгдсэн бол өвлийн улиралд 10 орчим хувиар нэмэгдэж зудын давтамжийг ойртуулсаар байна. Хүний хүчин зүйл цөлжилтөд нөлөөлж байгаа шалтгааны тухайд манай улсын газар нутгийн 70.7 хувийг бэлчээрийн талбай эзэлж, 69 хувь нь доройтолд орсон тухай судалгааны дүн байна. Бэлчээрийн талбайн хэмжээ сүүлийн 50 гаруй жилд 20 орчим хувиар буурч, эсрэгээрээ малын тоо толгой сүүлийн 30 жилд гурав дахин өссөн. Монгол орон 80 сая хонин толгой малтай байсан бол  энэ тоо өнөөдөр нийт 110 саяд хүрээд байгаа нь бэлчээрийн даац хэтэрснийг шууд харуулж байна. Нөгөө талаар мал сүргийн 40 хувийг ямаа эзэлж байгаа нь бэлчээрийн доройтолд үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг  нэмэгдүүлэх томоохон хүчин зүйл болж байна. Өнөөдрийн байдлаар 1.1 сая га талбайг газар тариалангийн зориулалтаар ашиглаж 62 хувь нь элэгдэл эвдрэлд орсон. Бэлчээрийн талхагдал, тариалангийн талбайн хөрсний доройтол нь цөлжилтийг үүсгэдэг гол шалтгаануудын нэг юм.  Үржил шимтэй 10 см хөрс бүрдэхэд 1000 жил шаардагдах тухай судлаачдын тооцоо дүгнэлт байдаг.Газрын доройтолд бэлчээрийн талхагдал, хөрсний  үржил шимийн бууралт, газрын зохисгүй ашиглалт, уул уурхайн ашиглалтын дараах нөхөн сэргээлтийг шаардлагын түвшинд хийхгүй байгаа, хөрсний бохирдол зэрэг хүний үйл ажиллагаатай хамааралтай хүчин зүйлүүд нөлөөлж байна. Монгол Улсад 2006-2020 хүртэлх хугацаанд таван жилийн зайтай хийгдсэн цөлжилтийн үнэлгээгээр нийт нутаг дэвсгэрт эзлэх хувь 72.0-76.9 хувь болон өсч, үүнд хүний буруутай үйлдэл 87 хувь, уур амьсгалын өөрчлөлт, байгалийн хүчин зүйлийн өөрчлөлт 13 хувийг эзэлж байна.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Бэлчээрийн даац хэтэрснээс болж цөлжилт эрчимтэй явагдаж байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/rz2psl49mzn95b0q/01010.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Д.Энхтайван</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Хөвсгөл аймгийн Жаргалант сумын малчин</b></div><div style="text-align:justify;">-Сүүлийн жилүүдэд бэлчээрийн даац хэтэрснээр газрын гарц муудаж, өвс ургамал ургах нь муудлаа. Мөн ямаа ихэссэнээр цөлжилт болох нь нэмэгдэж байна. Үүн дээр онцгой анхаарах хэрэгтэй. Уур амьсгалын өөрчлөлтөөс үүдэн өвс ургамал тачир болж, ургац хураалт өмнө жилүүдээс бага ургасан. Цаашлаад мод хорхой идэж, хуучных шигээ сайхан ургахаа больсон. Энэ мэт уур амьсгалын өөрчлөлт нь байгальд сөргөөр нөлөөлж, мал маллахад хүндрэлтэй болж байна.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Мөнх цэвдэгт газрын талбай 34 хувиар буураад байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/pxe7r8unm3mnai5c/5b59c6cbaf77defa721358d235ecd2a3.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>С.Одонтуяа</b></div><div style="text-align:justify;"><b>УИХ-ын гишүүн, Байгаль орчин уур амьсгалын өөрчлөлтийн сайд</b></div><div style="text-align:justify;">-Өнөөдөр хүний бураатай үйл ажиллагаанаас үүдэж уур амьсгалын өөрчлөлт явагдаж байна. Хүний буруутай үйл ажиллагаа нь бизнес, эдийн засгийн хөгжлийн  буруу загвартай шууд холбоотой. Сая Бакугийн  конвенцоос  дэлхийн дулаарал 1.5 хэмээс хэтэрвэл дэлхий нийтээрээ маш том эрсдэлд орно гэж анхааруулсан. Уур амьсгалын өөрчлөлт нийгэм эдийн засгийн салбаруудад мэдрэгдэж эхэлсэн  байна. Манай улс хүлэмжийн ялгаралтаар 0.1 хувийг эзэлж байна. Гэхдээ нэг хүнд оногдох хүлэмжийн хийн ялгаралтаар дэлхийн дунджаас 2.7 дахин их байна. Тэгэхээр манай улс хүлэмжийн хийн ялгаралтыг бууруулахад онцгой анхаарах асуудал тулгарч байна. Мөн уур амьсгалын өөрчлөлтийн эрсдэлүүд болох ган, зуд, хэт халалт зэргээс шалтгаалсан гарз, хохирол их. 2021 онд цаг агаарын гаралтын аюултай үзэгдэл манай улсад 165 удаа болж 9.1 тэрбум төгрөгийн шууд хохирол учирсан. Нэмээд шууд бус хохирол мөн их амссан. Энэ бүгд  гурван хүчин зүйлээр тодорхойлогдож байна. Үүнд сүүлийн үед бэлчээрийн мал аж ахуйн асуудал хурцаар яригдаж байна. Ингэхдээ Монгол Улс мал аж ахуйн бизнес /модель/ загвараа уламжлалт зүйлсээр сэргээж орчин үеийн ногоон шийдэл рүү шилжих шаардлагатай. Хоёрдугаарт, манай улсын  цөлжилт, газрын доройтол нийт газар нутгийн 76.9 хувьд хүрсэн нь  анхаарал татаж байна. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч хөрсний доройтол, цөлжилттэй тэмцэх тухай хуулийг санаачилж УИХ-д батлуулахаар бэлтгэж байна. Сүүлийн 20 жилд гамшигт үзэгдлийн давтамж хоёр дахин нэмэгдсэн. Нөгөөтээгүүр, дэлхийн мөстлөгийн талбайн хэмжээ буурсаар байна. Манай улсын мөнх цэвдэгт газрын талбай 34 хувиар буураад байна. Энэ нь байгалийн асар том эрсдэл болох үер, усны гамшгийн давтамж байнга тохиолдоно  гэсэн үг.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Манай улс уур амьсгалын өөрчлөлтөд маш хурдтай өртөж байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/ce0kehhay3gixr4k/%D0%BE%D1%8E%D1%83%D0%BD%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B0.jpeg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Б.Оюунсанаа</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Ойн газрын дарга</b></div><div style="text-align:justify;">- Уур амьсгалын өөрчлөлтөөс болж байгаль орчин, хүний нийгэмд ямар сөрөг өөрчлөлт гарч байгааг улс орон бүр дүгнэж, цаашдын авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээгээ тодорхойлдог. Монгол орны хувьд эх газрын онцлогоор, уур амьсгалын өөрчлөлтөд гурав дахин хурдтай өртөж байна.  Нийтдээ жилд 10 орчим сая га буюу БНСУ-ын нутаг дэвсгэртэй дүйцэх хэмжээний ой доройтож байна.   Бид үүний эсрэг олон талын оролдлого хийж буйн нэг нь мод тарих буюу “ногооруулах”. “Тэрбум мод” үндэсний хөдөлгөөнийг Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх санаачилсан. Пакистан 10 тэрбум, Европын холбоо гурван тэрбум, БНХАУ 70 гаруй тэрбум модыг тарьж, ургуулж байна. Дэлхийн улс орнууд олон алхам хийж буйн нэг нь мод тарих, үүнийг дагасан экосистемийг нөхөн сэргээх юм. Иймд манай “Тэрбум мод” хөдөлгөөн нь дэлхийн бусад улс орнуудын чиг хандлагатай нийцсэн. Багадаа тэрбум, цаашид тэрбум тэрбумаар тоологдох модыг ургуулах ёстой болж байгаа. Монгол орны хувьд сүүлийн 30 жилийн хугацаанд 1.6 сая га талбай хөнөөлт шавьж, түймрийн улмаас доройтсон. Эдгээрийг нэн тэргүүнд нөхөн сэргээх шаардлагатай. Байгальд суурилсан шийдэлд анхаарах буюу хэдэн мянган жил мод ургаагүй газар тарих биш, доройтсон хэсгийг нөхөн сэргээх нь оновчтой. Ингэж ойн экосистемийг тэлэх учиртай.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Өнгөрсөн өвөл 20 гаруй хоног 40 хэм хүйтэн байсан нь малчдыг туйлдуулсан </b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/qaht0e5z4u8aw8gq/Untitled-95747.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Н.Янжинлхам</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Завхан аймгийн Тосонцэнгэл сумын малчин</b></div><div style="text-align:justify;">-Өнгөрсөн өвөл, хавар Завханы нутгаар 30 хоног -30 хэм, 20 гаруй хоногт нь -40 хэмд зарим үед хөрсөн дээр -48.9 хэм  хүрч цочир хүйтэрсэн нь цаг уурын мэдээнд тэмдэглэгдэн үлдсэн мэдээ уншсан. Хунгарласан их цас хайлмагтаж мөстсөн олон давхар хунгар гээд цагаан болон мөсөн зуд Их-Уул, Тосонцэнгэл сумд руу орох замыг хэдэн сар хааж, малын хөлийг таван сар шахуу тушсан. Урд өмнө үзэгдээгүй байгаль  цаг уурын онцгой гамшиг болох цагаан болон мөсөн зудыг манай Завхан аймгийн Их-Уул, Тосонцэнгэл сумын малчид отор нүүдлээр давсан даа. Зудтай хүнд цаг үед үлдсэн хэдэн малаа л аваад үлдчих юм сан гэж чармайсан. Энэ өвлийг зудын айдастай л байна.  Тухайн үед НҮБ-ын бэлэн мөнгөний тусламжаар гол төлөв малдаа өвс тэжээл авч байлаа. Энэ нь  цагаа олсон бодитой дэмжлэг байсан. Гэхдээ хувь малчны бэлтгэлээс их шалтгаална. Байгалийн давагдашгүй хүчний өмнө мөхөстөж хэн ч мөхөстөх юм билээ. Энэ жил малчид малаа ерөнхийд нь их нядалж байна. Энэ ч зөв байх. Үхүүлж байхаар хэдэн төгрөг болгосон нь дээр байх.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Бид уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөөнд хамгийн их өртдөг орон</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/42f9rck0aurw9ac9/%D0%B1%D0%B0%D1%82%D1%85%D0%B8%D1%88%D0%B8%D0%B3.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>П.Батхишиг</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Монгол Улсын Уур амьсгалын өөрчлөлтийн асуудал хариуцсан тусгай элч</b></div><div style="text-align:justify;">-Уур амьсгалын өөрчлөлт бол зайлшгүй дэлхий нийтийн асуудал. Харин тэмцэх ажилд төсвийн бөгөөд төслийн мөнгө хүрдэггүй. Уг энэ үйлс  ирээдүй хойч үедээ чиглэсэн бүх нийтийн үйлс юм. Сүүлийн үед бондуудыг дахин санхүүжүүлэх, ногоон бондоор солих, үүгээр гарсан нэмэгдэл эх үүсвэрийг байгаль орчинд зарцуулах асуудал шинээр яригдаж эхэллээ. Нөгөө талаас санхүүжилт үр дүнтэй зарцуулагдах, байгаа онох нь чухал. Зарим төсөлд сайн муу тал нь зэрэгцдэг. Мөнгө хэдий хязгаарлагдмал байгаа ч зарцуулалт ялгаагүй чухал юм. Мөн хувийн хэвшлийн салбарыг татан оролцуулах нь чухал гэж харж байгаа. Мөн үүнийг төр дангаараа хийж чадахгүйг бид ойлгож авсан. Түүнчлэн уур амьсгалын өөрчлөлтөд бүх улс орон жигд анхаарал хандуулдаг байх хэрэгтэй. Нэг хэсэг хөгжсөн орнуудыг чухалчилсан. Дараа нь буурай орнууд руу чиглэсэн. Одоо бүгдийнх нь, бүх нийтийн асуудал гэдэгт санал нэгдсэн байна. Монгол Улсын хувьд  уур амьсгалын өөрчлөлтөд нөлөөлөл багатай орон ч гэлээ нөлөөнд хамгийн их өртдөг улсын нэг. Зудын давтамж нэмэгдэж, ойн бүс багассаар байна. Үр нөлөө нь бидэнд илүү тусч байгаа.  Тэгэхээр бид энэ нөлөөнд яаж дасан зохицох вэ, хэрхэн бууруулах вэ гэдэг дээр бодлогын өөрчлөлтөө тодорхойлж явах нь зүйтэй.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Санхүүжилтээр дамжуулж хувьсал, өөрчлөлтийг хийдэг</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/8g1vc8m2gsrr177g/image.jpeg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>С.Оюун</b></div><div style="text-align:justify;"><b> “Уур амьсгалын ногоон сан”-гийн Гадаад харилцаа хариуцсан захирал</b></div><div style="text-align:justify;">-Санхүүжүүлэгч байгууллагаар дамжуулж аливаа зүйлийн өөрчлөлт, хувьсгалыг хийдэг тухай ярьж эхэлсэн. Тиймээс ч Бакугийн СОР29 конвенц дээр “carbon market” зах зээл болон “finance”буюу   санхүүжилтийн системээр дамжуулж ногоон шилжилтийн тухай төвлөрч яригдсан. Өндөр хөгжилтэй орнууд өөрсдөө санхүүжилтээ шийдвэрлэж уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг амласан амлалтаа биелүүлэх ажлаа хийж байна. Тухайлбал, Англи улсын эдийн засаг 80 гаруй хувиар  өссөн хэдий ч хүлэмжийн хийн ялгаруулалтаа 60 орчим хувиар бууруулж чадсан. Европын ихэнх орнууд 1990 оны эхээр хамгийн их хүлэмжийн хийн ялгаруулагчид байсан бол одоо эдгээр орнууд нийлээд хүлэмжийн хийн ялгаруулалт наймаас доош хувийг эзэлж байна. Тэгэхээр бууруулж болдог гэдгийн нотолгоо энэ юм.  Харин Хятад, Энэтхэг одоогоор хамгийн их ялгаруулагч болоод байна.Тэгэхээр хөгжиж буй орнууд уур амьсгалын өөрчлөлттэй тэмцэхэд санхүүжилтийн эх үүсвэрийг хэрхэн босгох вэ гэдэг асуудал CОР29 дээр голчлон ярьсан. Ер нь дэлхийн дулаарал явагдаж байна уу, явагдахгүй байна уу гэдэг тухай асуухаа больж дулаарал явагдаж байна гэдэгт эргэлзэхгүй болсон. Тиймээс цаг алдалгүй ногоон шилжилтээ үсрэнгүйгээр хэрхэн хийх тухай ярих боллоо. Хоёрдугаарт санхүүжилтээс гадна “carbon market” зах зээлийн тухай их ярих болсон. Парисын гэрээний зургаадугаар зүйлд  “carbon market” механизм буюу зах зээлийн зарчмаар энэ асуудлыг хэрхэн урагшлуулах тухай заасан. Хэдийгээр энэ заалт 15 жилийн өмнө батлагдсан Парисын гэрээнд тусгасан ч гэсэн тодорхой  дүрэм, журам улс, орнууд хоорондоо тохирох зүйлүүдийг сая Бакуд болсон конвенц дээр тохирч чадсан нь  өндөр ач холбогдол өгсөн. Ингэснээр шилжилт хийхэд “carbon”-ны зах зээл том түлхэц болно. Хувийн хэвшил хил дамнасан “carbon”-ны зах зээл, механизм нээгдсэн гэсэн үг. Тэгэхээр Монгол Улс бэлтгэлээ сайн хангаж  хууль эрх зүйн орчноо сайжруулж “carbon”-ны зах зээлд бүртгүүлэх, нотлох зайлшгүй шаардлагатай болно.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Гурав дахин бага хадлан авдаг болсон</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/tqt6j5yo1bezjop2/Untitled-4454554.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Л.Отгонтөгс</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Сэлэнгэ аймгийн Орхонтуул сумын иргэн</b></div><div style="text-align:justify;">-Сүүлийн жилүүдэд уур амьсгалын өөрчлөлт явагдаж байгаа нь илт мэдрэгдэж байгаа. Манай Сэлэнгэ аймгийн Орхонтуул сум үржил шимт хөрстэй учир газар тариалангийн онцгой бүс, улсдаа дээгүүрт ордог газар тариалангийн бүс. Би сумандаа 16 жил хадлан хийж байна. Сүүлийн жилүүдэд цаг агаарын дулаарлаас шалтгаалаад ургамлын зүйл анги эрс багассан. Зэрлэг ургамал элбэгшиж, өвсний ургалт сийрэг, тачир болсон нь анзаарагдаж байгаа. Жилд хураадаг хадлангийн хэмжээ ч их буурсан. Жишээ нь энэ жил гэхэд 2010 оны үеийнхтэй харьцуулахад гурав дахин бага хадлан тэжээл авсан. Ганц энэ жил ч биш сүүлийн жилүүдэд ингэж бага хадлан авах нь хэвийн үзэгдэл шахуу боллоо. Зөвхөн хадлан, газар тариаланд гэлтгүй мал аж ахуйд ч сөргөөр нөлөөлж байгаа. Гэнэт дулаараад, огцом хүйтрэх зэргээр цаг уурын хувьд эрс өөрчлөгдөж байгаа нь мөсөн бүрхүүл тогтох, цаашлаад зуд болох гол шалтгаан ч болж байна. Тийм учраас цаг уурын өрчлөлтийг тоохгүй, биднээс хол юм гэж санаа амар байж болохгүй гэдэгтэй санал нэг байна.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Дэлгэрмөрөн гол нүдэн дээр ширгэж байгаа нь даанч харамсмаар</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/hg3t0jkfxr0frcn7/Untitled-11545454.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Д.Даваадулам</b></div><div style="text-align:justify;"><b> “Амгалан дэлхий” ТББ-ын тэргүүн</b></div><div style="text-align:justify;">- Уур амьсгалын нөлөөг өөрийнхөө энгийн амьдралаар жишээлж тайлбарлая. Манайх  Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сумынх. Аймгийн төвийнхөө баруун талд Дэлгэрмөрөн голоо дагаж нутагладаг. 20 жилийн өмнө Дэлгэрмөрөн гол гурван салаа урсаж, эхний салаагаар үхэр тэрэгтэй туулаад гарахад үхрийн гэдэс, тэрэгний дугуй давдаг байсан. Өнөөдөр тэр салаа хайрга, намаг шалбааг болсон. Хоёр дахь салаа нь морины хондлой давдаг байлаа. Үертэй үед мориор л арай гэж гарна. Одоо бол хүүхдүүдийн сэлж наадаж тоглодог  жижиг гол болж ширгэж хувирч байна. Шувуу жиргэдэг битүү шугуй нь шингэрсэн. Шугуйн дундах ургамал, ногооны бүтэц өөрчлөгдсөн. Дэлгэрмөрөн мөрөн голын хойд хэсгээр тарна, мэхээр, сонгино ургадаг байсан. Эдгээр ургамлууд бүгд устсан. Оронд нь шарилж, хамхуул ургаж цөлжсөн.</div><div style="text-align:justify;">20 жилийн өмнө Хөвсгөл аймгийн төвийн хойд тал Дулааны энгэрийн хормой олон төрлийн сайхан үнэртэй ургамал,  цэцэгтэй хөндий байсан бол өнөөдөр лууль, шарилж,  хамхуул гээд элсэнд ургадаг цөөхөн хэдэн ургамалтай, гарч суухын аргагүй хамар загатнуулж, хоолой хорсгодог болсон. Аймгийн төвийн баруун  захын гудамж, айлын хашаанууд байсхийгээд элсэнд даруулж, үерт ордог. Үнэндээ Хөвсгөл Монголын Швейцар гэж ярьдаг ч тэгж нэрлэх газар Хөвсгөлийн хойд цөөхөн сумын багахан нутагт л бий. Ихэнх сумын төв, аймгийн төв, газар Монголын тал хээрийн бүс нутгаас ялгарахааргүй цөлжиж байна.</div><div style="text-align:justify;">Хөвсгөлд мод тарилаа гэхээр шоолох хүн бараг олон байх. Гэтэл та бүхний төсөөлж байгаа шиг халиурсан ногоо, ширэнгэлсэн ой маш цөөхөн газар л бий. Тиймээс Хөвсгөлийнхөн хашаа хороогоо зүлэгжүүлж, мод тариасай. Тарьснаа арчилж хамгаалж ургуулаасай.  </div><div style="text-align:justify;">Би “Амгалан дэлхий” ТББ-ын хамт олонтойгоо  Хөвсгөлийн ялангуяа хүүхэд багачууд тоглож нааддаг, суралцдаг газар орчноо ногооруулахыг зорьж 2500 дахь модоо Мөрөн суманд тариад байна.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>2030 он хүртэл хүлэмжийн хийн ялгарлыг 22.7 хувиар бууруулах амлалт өгсөн</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/sixpjqns6rwm3oxp/%D0%B1%D0%B0%D1%82%D1%85%D2%AF%D2%AF.jpeg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Н.Батхүү</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Ерөнхийлөгчийн Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн бодлогын зөвлөх</b></div><div style="text-align:justify;">-Улс орон болгон уур амьсгалын өөрчлөлтийг сааруулах чиглэлд үндэсний хэрэгцээ шаардлагыг тооцоолсон дүнгээ Уур амьсгалын конвенцын нарийн бичгийн дарга нарын газарт хүргүүлдэг.  Санхүүжилтийн хэмжээг тооцоолбол тэрбумаар бус их наядаар тоологдох ам.доллар улс орнуудад хэрэгтэй юм байна.  Саяхан болсон COP-29-ын үр дүнд санхүүжилтийн шинэ зорилгыг баталлаа. Монгол Улсын хувьд хоёр жил тутам уур амьсгалын өөрчлөлтийн ил тод байдлын тайлан гаргадаг. Үүнийгээ өнгөрсөн онд албан ёсоор хүргүүлсэн. Монгол Улсын хувьд үндэсний тодорхойлсон хувь нэмрийнхээ хүрээнд 2030 он хүртэл хүлэмжийн хийн ялгарлыг 22.7 хувиар бууруулах амлалтыг авч ажиллаж байгаа. Улмаар 2050 он хүртэл дэлхийн хэмжээний нийтлэг хандлагын хүрээнд хүлэмжийн хийн ялгарлыг тэглэх зорилтыг тавьж ажиллаж байна. Манай улсын хувьд хүлэмжийн хийн ялгарлыг тооцох, хэмжих, баталгаажуулах ажлаа тогтмол хийж байгаа. Хэдийгээр бидний хүлэмжийн хийн ялгарал бага ч хүн ам, эдийн засгийн багтаамжтайгаа харьцуулахад өндөр. Иймд ойн экосистемийг сэргээх, уур амьсгалын өөрчлөлтөд засан зохицох чадвартай болгох хийгээд газар ашиглалтын чиглэлд анхаарах хэрэгтэй байгаа. Хүлэмжийн хийн ялгарлыг бууруулах амлалтын хүрээнд ХАА, эрчим хүчний салбарт голчлон анхаарах ёстой. Тийм ч учраас сэргээгдэх эрчим хүчний асуудлыг Засгийн газар идэвхийлэн дэмжиж байгаа. Харин газар ашиглалт, газар ашиглалтын өөрчлөлтийн сөрөг нөлөөллийг бууруулах боломж бидэнд бий.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Уур амьсгалын өөрчлөлтөд зөгийн аж ахуй эерэг нөлөөтэй</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/4nt0ty0a8amloyax/Untitled-25445.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>И.Энхчимэг</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Хэнтий аймгийн Биндэр сумын зөгийчин</b></div><div style="text-align:justify;">-Сүүлийн жилүүдэд уур амьсгалын өөрчлөлт, цөлжилт Монгол Улс нэмэгдэж, дэлхийн хамгийн эмзэг 10-н улсын нэг болоод байна. Монгол орны 70-аас дээш хувьд цөлжилт явагдаад эхэлжээ. Дэлхийн хүлэмжийн хий ялгаруулалт, уур амьсгалын өөрчлөлтөд бүхий л аж ахуй зохих хэмжээнд нөлөөлж байна. Харин зөгийн аж ахуй үүнд эерэг талтай. Байгаль орчныг нөхөн сэргээж, экологийн тэнцвэрт байдлыг хадгалахад ач тустай болно. Монголд хоёр сая бүл зөгий эрхлэх боломжтой. Уур амьсгалын өөрчлөлтийг эерэг тал руу нь өөрчилье гэвэл зөгийн аж ахуй эрхлэлтийг нэмэгдүүлэх хэрэгтэй. Сүүлийн жилүүдэд гэнэтийн аадар бороо, үер усны аюул нэмэгдэж зөгийн аж ахуйд бас сөргөөр нөлөөлж байна.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Нийт нутгийн 70 гаруй хувь нь цөлжилтөд өртсөн</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/eq1qggn6qd4anyvo/Untitled-545545454.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Ч.Галтайхүү</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Монголын байгаль орчны иргэний зөвлөлийн тэргүүн</b></div><div style="text-align:justify;">-Эсгий туургатан монголчууд бид байгалийн хуулийн дагуу зуу зуун жил амьдарч уул усаа шүтэж, идээ ундааныхаа дээжийг өргөж, үр удам хойч үедээ байгаль эх дэлхий, ан амьтантайгаа зохицон амьдрах ухааныг зааж сургаж ирсэн билээ. Тийм учир уур амьсгалын өөрчлөлт нүүдэлчин монголчууд бидэнд илүү хүчтэй мэдрэгдэж байна. Малчид цаг агаарыг сар мичдийн тохиолдол, ан амьтны байдал, мод ургамлын өөрчлөлтөөс урьдчилан харж аж амьдарлаа зохицуулж чаддаг байсан бол өнөө үед уур амьсгалын өөрчлөлтөөс болж байгалийн гамшигт үзэгдлүүд ган гачиг, зуд, үер усны давтамж ойрхон тохиож байгаа нь тэдний амьдралыг ярвигтай болгож байна. Сүүлийн үед мөнх цаст оргилууд хайлж гол ус үерлэн дэлхийн дулаарал огцом мэдэгдэх боллоо. Мөн монголын газар нутгийн 70 гаруй хувь нь цөлжилтөд нэрвэгдсэн байна. Үүнийг дагаад хүний болон амьтны амьдрах орчин багасаж мод ургамал гандан хатаж үгүй болсоор байна. Иймд хүн төрөлхтөн хүлэмжийн хийн ялгарлыг огцом бууруулан байгальд ээлтэй эдийн засаг болон хөгжлийг нэн тэргүүнд тавих шаардлагатай.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Хаврын улирал гэж байхгүй боллоо</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/2xi78qfn6vswj7la/tsets.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Д.Цэцгээ</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Увс аймгийн Тэс сумын  цаг уурын өртөөний дарга</b></div><div style="text-align:justify;">-Дэлхийн дулаарал, уур амьсгалын өөрчлөлт манай улсад ч төдийгүй дэлхий дахинд тулгамдаж буй асуудал болсон. Тиймээс дэлхий нийтээрээ энэ асуудалд анхаарал хандуулж байна.</div><div style="text-align:justify;"> Манай улсын хувьд байгаль цаг уурын өвөрмөц онцлогтой, жилийн дөрвөн улиралтай. Гэтэл сүүлийн үед дөрвөн улирал хүртэл солигдож хаврын улирал байхгүй боллоо. Жишээлбэл, Манай Увс аймгийн Хархираа түргэний мөнх цастай ууланд мөстлөгийн ажиглалт, хэмжилт хийхэд зарим шон дээрээ нэг метр хүрч хайлж байгаа судалгаа гарсан. Тиймээс дэлхийн дулаарал бидний эргэн тойронд явагдаж байна гэж бодож байна.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Ургамал амьтдад уур амьсгалын өөрчлөлт ихээхэн нөлөөлж байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/iym95hwlypfvgdum/Untitled-1454544.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Ц.Батбуян</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Дундговь аймгийн Сайхан-Овоо сумын  зургийн багш</b></div><div style="text-align:justify;">-Миний орчин тойрон буюу манай орон нутгийн хувьд цаг уурын өөрчлөлт бидний амьдралд илт мэдэгдэж эхэлсэн. Говь нутгаас харвал угаасаа эмзэг хөрстэй, ус ховор, ургамал амьтны хувьд өвөрмөц болохоор сөрөг өөрчлөлтөд нэлээд мэдрэг байна. Жил ирэх бүр бороо хур ховордож тэр хэмжээгээрээ малчдын амьдрах орчин хэцүү болсоор байгаа. Жишээлбэл бага байхад голын дэрс маш өндөр ургадаг байсан бол одоо ургамлын ургац нь багассан. Малчид төв орон нутаг руу шилжих нь ихсэж мал маллах хүн тэр дундаа эмэгтэйчүүд ховордох болсон. Элсний нүүдэл ихсэж ургамал ногоо элсэнд дарагдаж ургах нь багассанаар хөрс хэврэг болж хаврын хүчтэй шороон шуурга ихэссэн. Нанги тоосонцроос үүссэн шороон шуурга тавих нь элбэг болсон.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Хөрсөн дээр буусан арга хэмжээ аваасай гэж хүсэж байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/k9qouoh6s9b3yj8t/Untitled-645545454.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Т.Ариунаа</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Говьсүмбэр аймгийн малчин</b></div><div style="text-align:justify;">-Сүүлийн жилүүдэд уул уурхайн нөлөөнөөс болж бэлчээрийн олон төрлийн ургамал устаж үгүй болж байна. Байгаль цаг уурын нөхцөл байдал алдагдаж байна. Өнгөрсөн жил говьд сүүлийн 20 жил тохиогоогүй зуд боллоо. Энэ бол уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөө. Тэгвэл энэ нөлөөлийг хэн илүү их мэдэрч байна вэ гэвэл малчид л мэдэрч байна. Учир нь зундаа хэт халалт үүсэж, ган гачигтай болж байна. Өвөлдөө зуд болж мал ихээр үхэх боллоо. Дэлхий гэдэг чинь өөрөө амьтай зүйл шүү дээ. Зөв зохистой уул уурхай эрхлэлтийг бий болгож, цөлжилт, уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг хөрсөн дээрээ буусан арга хэмжээ авч хэрэгжүүлээсэй гэж хүсэж байна.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Уур амьсгалын өөрчлөлт орон нутгаас хот руу шилжихэд нөлөөлж байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/kj8s8amgy9b8mk2a/2dsf2fds2fds12fds.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>А.Норжинсүрэн</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Булган аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын Бодлого төлөвлөлт, зохион байгуулалтын хэлтсийн дарга</b></div><div style="text-align:justify;">Бидний амьдралд маш ихээр нөлөөлж байгаа шүү. Монгол Улс маань дөрвөн улирал ээлжилдэг байсан бол одоо цаг агаарын байдал гурван улиралтай мэт болсон. Зун нь бороо хур бага орж, өвөлдөө цас их орж байна. Үүнээс болж цөлжилт ихээр үүсэж, элсний нүүдэл нэмэгдэж, бэлчээрийн аж ахуй эрхэлж байсан монголчууд эрчимжсэн мал аж ахуй сонирхож, малаа эрчимжүүлж үүлдэр угсаанд нь ихээхэн анхаардаг болж ирлээ.</div><div style="text-align:justify;">Газрын гарц муудаж, малын өвс тэжээл хомс болсноор ургамлаас авах шим тэжээлээ авч чадахгүйгээс малын халдварт өвчин сүүлийн үед ихэссэн.</div><div style="text-align:justify;">Энэ мэтчилэн уур амьсгалын өөрчлөлт Монгол Улсын хөдөө аж ахуй болон мал аж ахуйн салбарт хамгийн ихээр нөлөөлж байна. Үүнээс үүдэн хөдөөгөөс суурин газар руу, орон нутгаас хот руу шилжилт хөдөлгөөн ихсэж, хэт их төвлөрлийг бий болгоход хүргэж байна. Энэ бүхэн зөвхөн хөдөөгийн малчид, тариаланчдад хамаатай бус Улаанбаатар хотын уугуул иргэдийн эрх ашигт ч сөргөөр нөлөөлж байгаа юм.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Ойн модыг түймэр, хөнөөлт шавжаас хамгаалах, арчлах шаардлагатай</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/rg5ze76yy417p9kx/zori.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Б.Ганзориг</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Ойн газрын Ойн нөхөн сэргээлтийн хэлтсийн дарга</b></div><div style="text-align:justify;">-Монголчууд бид тэрбум мод тарихаас гадна одоо байгаа ойн модыг түймэр, хөнөөлт шавжаас хамгаалах, арчлах, зохистой ашиглах ойн аж ахуйн арга хэмжээ зайлшгүй шаардлагатай. Сүүлийн жилүүдэд тодорхой зүйлийн хөнөөлт шавжуудын идэвхжил явагдсаны улмаас нэлээдгүй га талбайд голомт үүссэн байдалтай байна. Энэ нь тухайн ойн хөнөөлт шавжийн идэвхжил өндөр байснаас гадна короновирус гарсан хоёр жил огт тэмцлийн ажил явуулаагүйтэй нэг талаараа холбоотой. Судалгаагаар 700 мянган га талбайд хөнөөлт шавжийн голомт үүссэн. Тиймээс энэ хэрээр тэмцлийн ажил явуулах шаардлагатай гэсэн дүн мэдээ гарсан. Өнгөрсөн жилүүдэд 275 мянга орчим га талбайд улсын болоод орон нутгийн төсөв хөрөнгөөр хамгаалах ажил хэрэгжүүллээ. Үүнд Рио Тинто компанитай хамтран “Эрүүл ой” төсөл хэрэгжүүлж байна. Энэ жил улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар 330 орчим мянган га талбайд тэмцлийн ажил хийнэ. Мөн Байгалийн нөөц ашигласны төлбөрийн хуулийн дагуу сумын удирдлагууд байгалийн нөөц ашигласны орлогоос зарцуулах, аймгийн төсөв зэргээс нийт хүлээлттэй байгаа дүн бол 400 мян.га талбай байна. Нийт 700 мян.га талбайн 270 мян.га талбайд тэмцлийн ажил  хийж, үлдсэн бүх талбайг хамарсан хөнөөлт шавжаас хамгаалах арга хэмжээ авна гэсэн төлөвлөгөөтэй ажиллаж байна.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Агаарын хэм нэмэгдэж, хур тунадасны хэмжээ буурсан нь цөлжилт, хуурайшилтыг нэмэгдүүлж байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/dn262oyzc5rpgcar/%D0%B13%D0%B133.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>З.Отгонбилэг</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Баянхонгор аймгийн Гурванбулаг сумын цаг уурч</b></div><div style="text-align:justify;">-Дэлхий нийтийн тулгамдаж буй асуудал болсон уур амьсгалын өөрчлөлт манай сумын хувьд асар их хэмжээгээр нөлөөлж байна. Баянхонгор аймгийн Гурванбулаг сум нь Хангайн нурууны ноён оргил болох Отгонтэнгэр уулын өмнө хэсэгт далайн түвшнээс дээш 2800 метрт өргөгдсөн Төв Азийн гүн цэвдгийн өмнөд хэсгийн төгсгөлд хөрснөөс тогтсон. Өвөлдөө -50С0, зундаа +38С0 хэм хүртэл хэлбэлздэг онцлог бүс нутагт.  Тиймээс үүнийг цаг уурчийн хувьд сүүлийн жилүүдэд уур амьсгалын өөрчлөлтөд хамгийн их өртөж байгаа гэж бодож байна.</div><div style="text-align:justify;">Зуны улиралд агаарын температур 1-3 дахин нэмэгдэж, хур тунадасны хэмжээ буурсан нь цөлжилт, хуурайшилтыг нэмэгдүүлэх гол хүчин зүйл болж байна. Мөн хавар болон намартаа салхи, хүчтэй салхи, шороон болон цасан шуурга их хэмжээгээр ажиглагдах болсон. Өвөлдөө цас их хэмжээгээр орж, сибирийн хүйтэн агаарын урсгалын нөлөөнөөс шалтгаалан сүүлийн жилүүдэд эрс хүйтэн өвөлжих болсон тул малчид, ард иргэдэд хүндрэлтэй байна. Манай сумын хувьд нүүдлийн мал аж ахуй эрхэлж амьдрал ахуйгаа залгуулж ирсэн тул байгалийн эдгээр хүчин зүйлүүд нь асар их нөлөөлж байгаа. Өнгөрсөн жилийн хувьд их хэмжээгээр цас орж зуд болсны улмаас малын тоо толгой эрс буурч зарим малчид малгүй болсон.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Амжиргааны түвшин доогуур иргэдэд хүндээр тусч байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/md67z6iuskp5ah4b/%D1%8D%D0%B4%D3%A9%D0%BB.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Э.Дөлгөөн</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Анлимитэд Спарк ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал</b></div><div style="text-align:justify;">-Уур амьсгалын өөрчлөлтийн сөрөг үр дагавар нь малчид, тариаланчид, ногоочид болон дунджаас доогуур амжиргааны  түвшин бүхий иргэдэд хамгийн хүндээр тусч байна. Байгалийн гамшиг, зуд, ган, үер, цөлжилт, усны нөөцийн хомсдол зэрэг нь бүгд уур амьсгалын өөрчлөлтийн үр дагавар юм. Уур амьсгалын өөрчлөлтийг шийдвэрлэх болон ядуурал, тэгш бус байдал авлигыг арилгах нь нэг зоосны хоёр тал юм. Бид уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөөллийг багасгахгүйгээр тогтвортой хөгжлийг авчирч чадахгүй. Ядуурал, тэгш бус байдлыг зогсоож байж уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөөлөл багасна. Монгол улсад байгаль орчинтой холбоотой бодлого, хөтөлбөр их байдаг ч түүний хэрэгжилт, хэрэгжүүлж буй арга барил нь оновчгүй байна. Энэ бүхнээс үүдэж 70 сая малаа бэлчээр нь даахаа больж, дагаад мал маллах уламжлал нь тасалдаж Улаанбаатар хот руугаа нүүдэллэж улмаар нийслэл хот нь ачааллаа даахгүй, утаандаа угаартаж, ундны цэвэр уснаас нь савханцар илэрч эрүүл Монгол хүн гэдэг хөтөлбөр нь эсрэгээрээ яваад байгаад л их харамсдаг даа.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>2000 оноос хойш уур амьсгал их өөрчлөгдөж байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/06h9f761t9njwcbb/Batkhuyag%20Sukhbaatar.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>С.Батхуяг</b></div><div style="text-align:justify;"><b> Завхан аймгийн Шилүүстэй сумын малчин</b></div><div style="text-align:justify;">-Би 1990-ээд оноос хойш мал маллаж байна. 30 гаруй жил мал маллахдаа хур тунадас багассаны улмаас малын бэлчээр хэрхэн өөрчлөгдөж байгааг ажигласаар ирсэн. Ялангуяа 2000 оноос хойш өөрчлөлтүүд их хэмжээгээр анзаарагдах болсон. Хориод жилийн өмнө ургадаг байсан ургамлууд одоо харагдахаа больж, бараг 30 хувь нь ургахаа больсон. Зундаа бороо багасаж, шороогоор шуурах нь ихсэж, цаг агаар эрс тэс болсон.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Малчид цаг уурын өөрчлөлтөд захирагдаж амьдарч байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/bslhutjikglr10nz/u7akn2_6B7A3713_x974.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Б.Баярмагнай</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Өмнөговь аймгийн Цогтцэций сумын малчин</b></div><div style="text-align:justify;">-Манай аймагт уул уурхайн нөлөөллөөр агаарын хуурайшил, тоосжилт хүн малд онцгой мэдрэгдэж байгаа.  Yep ус, салхи шуурганы аюул гэх мэтчилэн байгалийн үзэгдэл нэмэгдэх болсон. Ялангуяа Цогтцэций суманд тээврийн хөдөлгөөн эрчимтэй болсон. Уул уурхайн компанийн тээвэр, техник зэрэг нь тоосжилт үүсгэж, хүн малын өвчлөлд нөлөөлсөөр байна. Малчид бол малынхаа аясаар байгаль цаг уурын эрхшээлд захирагдаж амьдардаг учраас уур амьсгалын өөрчлөлт онцгой ажиглагдаж байгаа юм. Зуны сар гарчхаад байхад цас орох, гэнэт мөндөр буух жишээтэй. Байгалийн гамшигт үзэгдлээс болж хүн амьтны амь эрсдэх тохиолдол ч гарч байсан.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Малын тоо толгой хоргодоход нөлөөлж байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/l8s4tewte6s48c50/Untitled-2%D1%8B%D0%B1%D3%A9%D1%84%D1%86.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>А.Орломсүрэн</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Ховд аймаг Дөргөн сумын Сээр багийн малчин</b></div><div style="text-align:justify;">-Дэлхийн байгаль цаг уурын өөрчлөлтөөс болж ган гачиг, зуд болох нь ойрын жилүүдэд ихэссэн. Зуд болоход малчдын амьдралын гол эх үүсвэр болсон мал ихээр нэрвэгддэг учраас бидний амьдрал доройтож, ард иргэд болон хүүхэд багачуудад дэмжлэг туслалцаа их хэрэгтэй болдог. Мөн зам харгуй цасанд боогдож эрүүл мэнд, боловcрол нийгмийн үйлчилгээг хүнд хүргэхэд хүндрэл үүсдэг. Зудын өлсгөлөнгөөс болж олон тооны амьтад бэлчээрлэх чадваргүйд хүрч малчдын хотыг харлуулсан явдал энэ жил бидэнд тохиосон. Өвс тэжээл хомсдож, үнэ хөлс нь нэлээд үнэд хүрч зуд турхантай хатуу өвлийг хотоо харлуулахгүй давахын тулд малчид бид өр зээл тавин байж өвс тэжээл авсан ч хаанаа ч хүрэлгүй малын тоо толгой үй олноор хорогдож малчид хохирсон.</div><div style="text-align:justify;"> </div><div style="text-align:justify;"><b>Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин</b></div>]]></description>
<category><![CDATA[Хот       / Хүмүүс]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Wed, 04 Dec 2024 17:52:02 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>Х.Нямбаатар: “Тавантолгой түлш” ХХК-ийн менежментийг нийслэл хариуцна</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1240</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1240</link>
<description><![CDATA[<div style="text-align:justify;"><img alt="" src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/coverImg/erv7fpdabnh/674e6b15e90d1138002215bc.jpg" width="100%" class="fr-fic fr-dii">“Тавантолгой түлш” ХХК-ийн менежмент арванхоёрдугаар сарын 1-нээс нийслэлд шилжиж байна. Тус үйлдвэрийн хэрэглэгчдийн тоо өнгөрсөн хугацаанд зөвхөн 10 хувиар өссөн байтал үйлдвэрлэлийн хэмжээ 200 мянган тонноор нэмэгдсэн байна. Үүний улмаас 1.2 их наяд төгрөгийн алдагдал хүлээжээ. Мөн сайжруулсан нэг шуудай түлшийг 20.800 төгрөгөөр үйлдвэрлэж, 3750 төгрөгөөр зардаг. Гэсэн хэдий ч утаа буураагүй. Тиймээс сайжруулсан түлшний үйлдвэрт менежмент хийж, үр ашиггүй зарцуулалтыг танах, өмнөх үйл ажиллагаанд аудит оруулах, ажилчдыг цомхотгох, хийн түлшний хэрэглээг нэвтрүүлж, нүүрсний хэрэглээг эрчимтэй бууруулах, одоогийн сайжруулсан түлшний түгээлтийг технологиор хянах ажлуудыг хэрэгжүүлэх талаар хотын дарга Х.Нямбаатар мэдээлэл өглөө.</div><div style="text-align:justify;"><img src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/images/2iqq0fr0ybk/674e6c3ee90d1138002215bd.jpg" class="fr-fic fr-dii" alt=""></div><div style="text-align:justify;"><b>“Тавантолгой түлш” ХХК-ийн үйл ажиллагаанд аудитын шалгалт оруулна</b></div><div style="text-align:justify;">Иргэд сайжруулсан түлшний талаар гомдол их хэлж байгаа учраас “Тавантолгой түлш” ХХК-ийн бизнес төлөвлөгөөг дахин шинэчлэх ажлыг яаралтай эхлүүлж, өмнөх үйл ажиллагаанд аудит оруулж, дүгнэлт гаргуулна. Дүгнэлтийн дагуу ажлууд хийгдэнэ. Олон төрлийн хийн түлшний хэрэглээг нэвтрүүлнэ. Одоог хүртэл нэг шуудай түлшний бодит үнийг иргэдэд хүргэхгүй байгаа учир түлшний бодит үнийг гаргаж, удирдлагын зардлаа тана. 2025 оны зургаадугаар сарын 1-н гэхэд ажилчдын тоог 50 хувь бууруулах төлөвлөгөөг НИТХ-д танилцуул. Мөн ажлаас чөлөөлөгдөж байгаа хүмүүсийг нийслэлийн харьяа байгууллагуудад ажлын байраар хангах бодлогыг барина.</div><div style="text-align:justify;"><img src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/images/9ff7fljen3j/674e6c4ee90d1138002215be.jpg" class="fr-fic fr-dii" alt=""></div><div style="text-align:justify;"><b>Энэ онд сайжруулсан түлшний үнийг барих бодлого хэрэгжүүлнэ</b></div><div style="text-align:justify;">Өнгөрсөн хугацаанд сайжруулсан түлш хэрэглэгчийн тоо 10-хан хувиар өссөн ч үйлдвэрлэлийн хэмжээ 200 мянган тонноор нэмэгдэж байгаа асуудалд технологийн хяналт оруулна. Түгээлтийн явц дундаас нүүрсний хулгай гараад байна уу гэдгийг хянана. Улаанбаатар хот руу орж, гарч байгаа бүх постод хиймэл оюун ухааны гарцуудыг энэ ондоо захиалж оруулж ирэх шийдвэрийг гаргаад байна. Ингэснээр үйлдвэрлэл, борлуулалтын хэмжээг бууруулах шинэ төлөвлөлт хэрэгжүүлнэ. Мөн энэ онд сайжруулсан түлшний үнийг өөрчлөхгүй. Зургаадугаар сарын 1-нээс түлшний тарифыг шинэчилнэ.</div><div style="text-align:justify;"><img src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/images/zv28846vh8a/674e6c5ce90d1138002215bf.jpg" class="fr-fic fr-dii" alt=""></div><div style="text-align:justify;"><b>Агуулах, тээвэрлэлтийг борлуулагчид өөрсдөө хариуцаж, мидлингийг худалдаанд гаргана</b></div><div style="text-align:justify;">2025 оны зургаадугаар сарын 1-нээс нийслэлийн төсвөөс жил бүр 60 орчим тэрбум төгрөгийг татаас болгож агуулах, тээвэрлэлтийг борлуулалтын өртөг дээр нэмээд сайжруулсан түлш борлуулагчид өөрсдөө хариуцна. Мөн үйлдвэрийн шигшүүрүүдийг яаралтай ажилд оруул. Нийт мидлингийн 30-35 хувийг шууд савлах боломжтой. Тиймээс мидлингийг савлаж, одоо байгаа өртгөөр нэгдүгээр сараас албан ёсоор худалдаанд гаргаж эхэл.</div><div style="text-align:justify;">Эдгээр арга хэмжээг хэрэгжүүлснээр үйлдвэрлэлийн алдагдлыг бууруулна. Нүүрс бол нүүрс. Нүүрс түлбэл утаа гарч, утаа агаарын бохирдлыг бий болгоно гэдэг өөрчлөгдөшгүй зүйл. Олон төрлийн яндангууд болон өсөн нэмэгдсэн тээврийн хэрэгслийн тоо утаанд голлон нөлөөлж байгааг хэдийн судалсан. Утаа шингэрсэн гэж иргэдийг хуурч болохгүй. Агаарын бохирдлыг шийдэх асуудалд бүх талаасаа хичээл зүтгэл гаргаж оролцох хэрэгтэй гэдгийг хотын дарга онцолж хэллээ.</div><div style="text-align:justify;"><img src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/images/jrnf6jcsis/674e6c98e90d1138002215c1.jpg" class="fr-fic fr-dii" alt=""></div><div style="text-align:justify;"><b>НЗДТГ-ЫН ХЭВЛЭЛ МЭДЭЭЛЭЛ, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ХЭЛТЭС</b></div>]]></description>
<category><![CDATA[Хот        / Хүмүүс]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Wed, 04 Dec 2024 17:45:33 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>Дайны хөлд эрх нь зөрчигдөж байгаа Орос дахь монгол угсаатнууд</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1238</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1238</link>
<description><![CDATA[<a class="highslide" href="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-11/1732784149_dayny-hld-erh-n-zrchigdzh-baygaa-oros-dah-mongol-ugsaatnuud.jpg"><img src="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-11/medium/1732784149_dayny-hld-erh-n-zrchigdzh-baygaa-oros-dah-mongol-ugsaatnuud.jpg" class="fr-fic fr-dib" alt=""></a><b>Ц.ТАМИР</b><br> <br>2022.09.20. Батожабын амьдралыг орвонгоор нь эргүүлсэн шийдвэрийг Оросын Засгийн газраас гаргав. Энэ бол Украинтай хийж байгаа дайнтай холбоотойгоор цэргийн дэглэм тогтоож, орон даяар дайчилгаа явуулах шинэ дүрэм журам хэрэгжиж эхлэх гэж буй тухай байсан юм. <br>2022.09.21-ний 09:00 буюу Монголынхоор 14:00 цагт ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Владимир Путин орон даяар цэргийн хагас дайчилгаа зарлаж, зарлигт гарын үсэг зурсан талаарх албан ёсны мэдээллүүд дэлхий даяар цацагдав.<br>Яг энэ мэдэгдлээс хоёр цагийн дараа, 16:00 цаг өнгөрч байхад ОХУ-тай хаяа залган оршдог Сэлэнгэ аймгийн Алтанбулаг сумын нутгаар залуухан буриад эр хил давж, Монгол Улсын нутагт хөл тавьсан нь Батожаб байлаа.<br>ОХУ Украин улс руу довтлоод даруй хагас жил өнгөрсөн ч тус улсын зүүн хязгаарыг сахин нутаглах Буриадын ард түмэн юу ч болоогүй мэт ажин түжин, амьдрал нь хуучны л адил үргэлжилдгээрээ үргэлжилж байв. Хойд хөршийн зүүнтэй, алслагдмал энэ нутагт дайны талаар ярих битгий хэл бодохыг ч хүмүүс хүсэхгүй, тэр үйл явдалд ач холбогдол өгөхгүй байхыг дор бүрдээ хичээн, зөвхөн урагш хараад амьдарч байсан нь энэ. Батожаб ч мөн энэ л нутагтаа, өчигдрийг хүртэл, дайн хэзээ ч болоогүй мэт амар тайван аж төрж байлаа. Харин цэргийн шинэ дэглэм тогтоох тухай түүний олж үзсэн мэдээлэл тэрхүү амар тайвныг нь эвдэж, буриадуудын амьдралд дайны нөлөөг утгаар нь авчирчээ. Үтэр түргэн энэ улсыг орхихгүй бол амь нас, хувь заяа нь хутганы ирэн дээр ирсэн мэт түгшүүрт автаж, байж болох хамгийн хурднаараа л явах хэрэгтэй гэсэн бодолд эзэмдүүлсэн Батожабд “Эрх баригчид хилээ хаачихвал яана аа” гэсэн айдас хамгийн ихээр төрж, хил даван давтал зовоож байсныг тэрээр нуугаагүй юм. Уг нь Батожаб гурван жилээр Солонгос руу соёлын солилцоогоор явахаар ажил хэрэг нь бараг л бүтчихсэн байв. Гэвч энэ бол дараагийн асуудал болж хувирсан нь мэдээж. “Яг үнэндээ үхэл амьдралын заагт ирсэн үед аюулгүй газар ирэх нь л юу юунаас илүү чухал байсан. Тэрнээс бусад зүйл юу ч биш мэт санагдаж, тийм айшигтай газар үлдэхгүйн тулд ирээдүйг бодох сөхөөгүй, эсэн мэнд байхыг л эрмэлзсэн” хэмээн Батожаб ярилаа.<br>Монгол Улсын хил ойртох тусам “Хилээр гарч амжихгүй бол яана аа” л гэж бодож байж. Азаар тэр үед хилээр гарах хүн цөөхөн байсан тул 20 минутын дараа гэхэд манай улсад хөл тавьж, эрх чөлөө, амар амгаланг мэдэрч, өөрийгөө аюулгүй болсонд тайвширсан хэмээн Батожаб сэтгэлээ уудалсан юм. Ингээд буриад эр ахынхаа хамт Сэлэнгэ аймгийн төв, Сүхбаатарт хоноод маргааш өглөө нь галт тэргээр Улаанбаатарыг зорьжээ. Түүнийг Сэлэнгэд хоносон тэр орой Алтанбулагийн хил дээр Монгол руу орох гэсэн орос залуусын бөөгнөрөл үүссэнийг харж амжсанаа мөн хэлэв.<br>ОХУ-ын гаргасан уг шийдвэр эрчүүдэд хүнд тусаж, азтай нь өөр орныг ийнхүү зорьж амжжээ. Яагаад гэвэл дайчилгааг эсэргүүцсэн эрчүүдээ тус улс баривчлаад зогсохгүй тав хоногийн дараа буюу есдүгээр сарын 26-нд нь цэргийн насны эрчүүдээ хилээр гарахыг хориглох шийдвэр гаргаснаа мөн зарласан юм.<br>Дайн ингэж л хүмүүсийн амьдралд нөлөөлж, эрхэнд нь эрээ цээргүй халдахдаа зөвхөн эрэгтэйчүүдийг зовоогоод зогсохгүй, ажлаа хийж явсан энгийн нэгэн залуу эмэгтэйг ч эх орноо орхихоос өөр сонголтгүй болгожээ.<br>Үүнээс хагас жил гаруйн дараа буюу 2023 оны дөрөвдүгээр сарын зэврүүн өглөө Монгол Улсын торгон хилээр давж, сая нэг санаа нь амарсан Дулма эрх чөлөөт улсад эсэн мэнд хөл тавьсандаа мөн л хязгааргүй баярлаж байсныг дайны талаар мэдээ үзэхээс хэтрээгүй бид төсөөлөх ч үгүй. Яг нэг өдрийнх нь өмнө Дулма Улаан-Үдээс Монгол явах унаа олж чадсандаа талархаж, тэр даруйдаа замдаа гарна хэмээн найдан бушуухан суув. Гэвч нэг цаг битгий хэл нэг минут ч үнэтэй байсан тэр үед дэлгүүр хоршоо орж, нутаг буцах бэлтгэлээ базаасаар харуй бүрийтэй золгуулсан жолоочийг яаруулмаар байвч айдсаа арайхийн давж байсан 20 гаруйхан настай охинд хий санаа зовохоос өөр хийж чадах зүйл байсангүй. Монгол хүрэх тэр шөнө маш урт санагдсанаа тэр хожим нь хэлж байв. Ийнхүү машинд суугаад 19 цаг орчим явсны эцэст өглөөний 08:00 цагт арай гэж зорьсон газраа хүрлээ. Хилээр нэвтрэх хүртэл айдас түгшүүр түүнийг багласан нь хэн ч харахад илхэн. Яг энэ үед хилийн шалганы орос албан хаагч түүнээс энгийн хэдэн асуулт асуусан нь хүртэл байцаалт мэт хүнд тусаж байсан ч тэр шалгуурыг давж, ямар ч байсан ардчиллын баянбүрд гэгддэг Монгол Улсад эсэн мэнд ирсэн түүхтэй.<br>Энэ бол Монгол Улсын мөнхийн хөрш болох Оросын Холбооны Улс өөрийн хөрш Украин руу дайн эхлүүлээд нэг жил болж буй цаг үетэй давхцаж байгаа хугацаа гэдгийг та анзаарсан байх. Оросод төрж өссөн хүмүүс, ялангуяа Буриад, Тува, Халимаг гээд монгол угсаатнууд дайны хөлд янз бүрийн байдлаар үрэгдэж, эрхээ зөрчүүлсээр байгаагийн ердөө наад захын жишээ нь л энэ.<br>Дулмагийн яаран сандран Монгол Улсад ийн ирсэн шалтгаан нь түүний ажил мэргэжилтэй холбоотой. Өдөр тутам хийсээр ирсэн ажлаасаа болж нэг л өдөр Цагдаагийн газарт саатуулагдан, гурван цаг гаруйн хугацаанд байцаагдах болсон нь түүний сэтгэлд насан туршдаа мартах аргагүй хар толбо үлдээжээ. Хэдийгээр дайн эхлээд нэг жил өнгөрсөн ч энэ явдлыг хүртэл түүний толгойд эх орноо орхих талаар өчүүхэн ч бодол төрж байгаагүй аж. Дэлгэрүүлж ярихыг тэрээр хүсээгүй ч цагдаагийн газарт болсон гурван цагийн тэр байцаалт байр суурийг нь орвонгоор нь эргүүлж, айдас дүүрсэн улсаасаа эргэлзэх зүйлгүй гарч, очиж хандаж болох хамгийн дөт зам бол Монгол гэж үзээд манай улсад ирсэн нь энэ.<br>Түүний адил олон мянган залуус эх орноосоо дүрвэсээр байгааг зөвхөн Монгол Улсын хилээр хойд хөршөөс нэвтэрсэн ОХУ-ын иргэдийн статистик мэдээлэл нотолно.<br>Хил хамгаалах ерөнхий газрын статистик мэдээллээр ОХУ дайн эхлүүлэхээс өмнө Монгол Улсын хилээр сардаа 5-7 мянган иргэн нэвтэрдэг байжээ. Тухайлбал, 2022 оны хоёрдугаар сард 2798 хүн орж ирсний 2559 буюу 91 хувь нь буцаад гарсан байна. Харин энэ тоо дайн эхэлмэгц долоо дахин өсөж, манай улсын хилээр нэвтэрсэн ОХУ-ын иргэдийн тоо 39,656-д хүрч огцом өссөн нь ердөө эхлэл байв. Энэ тоо долоо, наймдугаар сард 90 мянга хүртлээ өссөн. Энэ нь есдүгээр сард нь дайчилгаа зарлах гэж буйг иргэд мэдэж, арга хэмжээ авсантай холбоотой болохыг нийтлэлийн дараах хэсэгт гарах буриад иргэдийн яриа нотолж буй.<br>График. ОХУ-аас Монгол Улсын хилээр нэвтэрсэн иргэдийн тоо(2022.2-2024.9)<br><img alt="" height="656" src="https://resource4.sodonsolution.org/polit/image/2024/11/27/6551gsy6v3ztsyz8/6-1.jpg" width="896" class="fr-fic fr-dii"><br>Энэхүү тоог харвал дайн эхэлснээс хойших хоёр жил, долоон сарын хугацаанд нийт 13.2 мянган хүн хил нэвтэрч орж ирээд буцаагүй гэсэн дүн гарч байгаагийн 70 хувь нь 2022 онд буюу дайн эхэлсэн жилд хамаарч байгаа юм.<br>Зөвхөн дайнаас гадна буриад иргэдийг дайжихад хүргэсэн бас нэг том шалтгаан нь ялгаварлан гадуурхалт байжээ.<br>Улс орондоо тогтож байх аргагүй болсон залуусын нэг бол Шагдар. “Оросод дандаа л хэцүү байсан. Би Оросод байхдаа нүүмээр байсан ч аль улс руу очихоо мэдэхгүй байсан юм. Монголчууд дайн ямар байгааг мэдэхгүй байгаа байх. Дайн надад үнэхээр хэцүү байсан. Энэ чинь нөгөө аймшигтай буриад, халимаг байна, зэрлэгүүд байна, энэ бүх аллагыг буриадууд хийсэн гэх мэтээр үргэлж ялгаварлаж байсан нь надад тэвчихэд маш хэцүү байсан” хэмээн сэтгэлээ уудалсан.<br>Түүгээр зогсохгүй “Надаас гадна эргэн тойрны маань хүмүүс мөн дайны нөлөөнд өртсөн. Оросод, ер нь Москвагаас гадна жижиг хотуудад ажлын байр байхгүй. Тийм болохоор Буриад, Тува, Халимаг хүмүүс мөнгө цуглуулах гэж дайнд оролцож байсан” гэж ярьсан юм.<br>Түүний энэ яриаг өөр олон буриад залуус ч мөн нотлов. Оросын Засгийн газар эрчүүдэд мөнгө амлах замаар дайнд татан оруулжээ. 2022 оны эхээр хэрэв цэрэгт явбал 1 сая рубль амлаж байж. Энэ нь 11.6 мянга орчим ам.доллар (40 орчим сая төгрөг) буюу ажилгүйдэл, ядуурал өндөртэй Буриад улсын иргэний хувьд амьдрал ахуйгаа сайжруулж болох хэмжээний их мөнгө ажээ. Ийнхүү цэрэгт явсныхаа төлөө нэг сая рубль авах бол цаашид сар бүр 400 мянга орчим рублийн (15 орчим сая төгрөг) цалинг санал болгосон байна. Энэ нь мөн л буриад хүмүүсийн хувьд хаана ч ажиллаад авч чадахгүй өндөр цалин болохыг Дулма хэлээд “Буриадад үйлдвэр, станц олон байхгүй. Хувийн бизнес хийхэд маш их мөнгө хэрэгтэй. Хэн нэгэнд ажиллахаар цалин бага. Тиймээс буриад залуус Оросын зүүн болон хойд хэсэгт очиж 2-3 сар ажиллаад буцаж ирж амардаг. Тэр нь голдуу уул уурхай, барилга гээд хүнд хэцүү ажил байдаг” гэв. Ийм хүнд ажил хийгээд сард авдаг цалингийн хэмжээ нь 60-70 мянган рублиэс (2,3-2,7 сая төгрөг) хэтэрдэггүй байна.<br>Дээрх шан харамжаа хоёр дахин нэмэгдүүлэх шийдвэрийг ОХУ-ын Засгийн газар гаргаснаа 2024 оны долоодугаар сарын 24-нд мэдэгдсэн гэдгийг энд дурдъя.<br>Ийнхүү эдийн засгийн хөшүүрэг ашиглан эрчүүдийг цэрэгт татаж, дайчилгаанд албадан хамруулсанд хамгийн ихээр Буриад болон Тува залуус өртсөнийг тоо баримт харуулж байгаа юм.<br>BBC болон CNN-ийн тооцоолж мэдээлснээр дайн эхэлснээс хойш ОХУ-ын 70 мянга гаруй хүн амиа алдсаны дийлэнх нь сайн дураар цэргийн албанд орсон залуус ажээ. Харин Moscow Times дайн болсон хоёр жилийн хугацаанд 45 мянга гаруй орос иргэн амиа алдсан гэж мэдээлээд буй. Энэ нь 2023 оны эцэст танилцуулсан тоо.<br>Тэр дундаа 10 мянга хүнд ногдох амиа алдсан үндэсний цөөнхийг Буриад, Тува залуус тэргүүлж байгааг мэдээлсэн байна. Түүнчлэн АНУ-д төвтэй, Орос дахь Буриадын асуудалд чиглэсэн нөлөөллийн бүлэг болох Буриадын Чөлөөт сан (Free Buryatia Foundation) мөн дараах тоог гаргаж тавьж байв. <br>10 мянга хүн тутамд нас барсан хүний тоо Санкт Петербургт 2.5, Москвад бүр 0.9 байгаатай харьцуулахад Тува, Буриадын дайнаас амссан хохирол дэндүү их, үндэсний цөөнхүүдийн эрх ямар их зөрчигдсөнийг илтгэнэ.<br>“…Энэ бол дайн биш. Манай үндэстэн энэ дайнд оролцох ёсгүй. Бид цөөхүүлээ. Украин, Оросуудын л хэрэг. Мэдээж дайн бол муу. Энэ хоёр улсаас би ямар ч ялгаа олж харахгүй байгаа. Яагаад гэвэл энэ дайнаас болж бид зовж шаналж байна” хэмээн эгэл жирийн буриад залуу харамсаж байгаагаа бидэнд илэрхийлсэн. Гэвч амьдрахын эрхэнд зарим залуус нь цэрэгт татагдаж, зарим нь түүний адил эх орноо орхижээ.<br>Ийнхүү дайны тэргүүн фронтод дайчлагдсан Буриад, Тува иргэдийг Шагдарын ярьсан гадуурхалт зөвхөн ОХУ-д ч биш, Украинд хүртэл үүссэнийг 2022 оны намар Монгол Улсад ирж сэтгүүлчидтэй уулзалт хийсэн Украин сэтгүүлч нотлон ярьсан.<br>Тува хүмүүс бол зэрлэг, хэрцгий, тэднээс хүн бүр айж, үзэн ядах болсныг тэр сэтгүүлч цохон хэлэхдээ “Би буриад, тува хүмүүсийг харахаар үнэн голоосоо үзэн ядаж, зэвүүцэл төрдөг болсон” гэсэн юм.<br>Үүний цаадах учир шалтгаан нь ийм буюу.<br>Тэгвэл манай улсад ирсэн орос иргэдээс тодорхой хувь нь Монголоор дамжаад гуравдагч орныг зорьцгоожээ. Тухайлбал, 2022 оны сүүлийн дөрвөн сарын хугацаанд нийт 9,728 хүн манай улсаар дамжин гуравдагч улс руу явсан бол 2023 онд 25,131 хүн дамжин зорчсон байна.<br>Харин гуравдагч орныг зорилгүй Монголд үлдсэн хүмүүсийн хувьд ямар ч байсан аюулгүй болсон ч асуудал дууссангүй. Харь оронд хөлөө олж амьдрахын тулд наад зах нь хэлний бэрхшээл тулгарч байсан бол цаашлаад өдөр хоног өнгөрөх тусам түгшээж байсан зүйл нь виз. ОХУ-ын иргэд Монгол Улсад 30 хоног визгүй зорчих эрхтэй. Үүнээс удвал зөрчил болно. Дайнаас дайжиж ирсэн хүмүүст буцах зам байхгүй.<br>Тухайн үед буюу дайчилгаа зарласны дараахан манай улс тодорхой шийдвэр гаргасан. Тодруулбал, хүсэлтээ өгсөн ОХУ-ын иргэдэд зохих ангиллын оршин суух зөвшөөрлийг олгох шийдвэр гаргасныг 2022.09.30-ны өдөр Гадаадын иргэн, харьяатын газрын дарга Н.Ууганбаяр мэдэгдсэн байдаг. Есдүгээр сарын 21-нээс буюу Оросод цэргийн дайчилгаа эхэлсэн өдрөөс тухайн шийдвэр гарсан өдрийг хүртэлх хугацаанд хойд хөршөөс 6,300 орчим иргэн хилээр нэвтэрч ирсэн гэдгийг мөн мэдээлж байв. Дайчилгаанаас хойшхи долоо хоногт Оросын 748 иргэн визээ сунгуулсан бол 1,000 гаруй хүн зөвлөгөө мэдээлэл авч байсан байна.<br>Энэхүү шийдвэрийн ачаар Монголд суралцангаа амьдарч байгаа, ОХУ-ын 36 настай иргэн, хуульч мэргэжилтэй Иван уг шийдвэрийн ачаар өнөөдөр Монголд сурангаа ажиллаж амьдарч байгаа. Түүний улсаасаа гарах болсон шалтгаан нь мөн л дайн, дайчилгаа байв. Оросын Засгийн газар хүмүүсийг Путиний төлөө үхэхийг хүссэн нь шударга бус гэж тэрээр үзсэн бөгөөд дайнаас өмнө ч Путиний явуулж буй бодлогыг эсэргүүцдэг байснаа ярьсан юм. Яагаад гэвэл энэ дайныг эхлүүлсэн шалтгаан нь ойлгомжгүй, тодорхойгүй гэж тэр дүгнэж буй. “Манай гэр бүлийнхэн Оросод байгаа ихэнх хүмүүсийн адил дайн тулаантай улсад амьдрахаас ядарч туйлдаж байна. Ямар ч ойлгомжгүй шалтгаанаар эхлүүлсэн энэ дайнд хүмүүс татагдан орсоор байгаа нь үнэхээр харамсалтай” хэмээн тэр хэлэв.<br>24 настай Шагдар бидэнтэй ярилцахдаа мөн л дайнаас болж зовж шаналж байгаагаа хэлсэн. “Буриад, Халимаг гэхээсээ илүү би бол Оросын монгол” хэмээн өөрийгөө тодорхойлох тэрээр Улаанбаатар хотод төвхнөөд хоёр жил болох гэж байгаа аж. 2022 оны аравдугаар сард Монголд ирсэн. Хуульч, эрх зүйч мэргэжлээр Москвад сургууль төгсөөд тэндээ хэсэг ажилласан ч харамсалтай нь дайн гарч, хүссэн хүсээгүй нутагтаа ирэх болов. Гэтэл байдал хэцүү, ажил байхгүй, цалин бага гээд амьдрах аргагүй санагдаж, Оросод үлдэх нь ирээдүйгүй гэж үзсэн тул эх орноо орхих шийдвэр гаргажээ. “Анх Монголд ирэхэд хэцүү, оршин суух зөвшөөрөл асуудалтай байсан. Эхлээд монгол хэлний дамжаанд орж, дараа нь юу хийхээ мэдэхээ больсон. Хэлээ сайн мэдэхгүй, нутгийн аялгатай намайг монголчууд ойлгохгүй байсан нь хэцүү байсан. Залуучууд харин бүгд англи хэлтэй байсан нь гайхалтай санагдсан. Гэхдээ манай монголчууд тэр үед маш их хариуцлагатай байж, зөндөө их тусалсан” хэмээн Шагдар ярив.<br>Батожаб ч мөн түүнтэй санал нэг байв. “…Монгол Улс биднийг дөнгөж ирэхэд маш их тусалсан. Маш богино хугацаанд шийдвэр гаргаж биднийг хэрхэн оршин суух боломжтой, яаж байлгах талаар шийдсэн. Үүнд маш их талархаж байгаа. Яагаад гэвэл бид юу хийж яахаа мэдэхгүй, юу болоод байгааг ч ойлгох сөхөөгүй байхад намайг, над шиг маш олон хүнийг аварсан гэж би боддог” хэмээн Батожаб сэтгэгдлээ хуваалцсан юм. Батожаб зөвхөн Монголд үлдээгүй, соёлын солилцооны виз нь гарсан тул БНСУ-ыг зорьж, 1.5 жил амьдарсан. Гэхдээ буцаад Монголд ирж, энд суурьшихаар шийдсэн нь сонирхол татсан юм. Энэ тухайгаа Батожаб “Солонгос бол өндөр хөгжилтэй, маш олон боломж дүүрэн улс гэж би боддог. Гэхдээ надад тохирох улс биш байсан. Би тэнд тухтай байж чадахгүй байсан. Цаг хугацаа өнгөрөх хэрээр би энэ талаар нухацтай бодож, Монголд байх нь илүү юм гэж үзсэн. Надад Монголд байх нь илүү тухтай байж, найрсаг зочломтгой зан нь, монголчуудын сэтгэлгээ, нээлттэй, олон ургальч үзэл зэрэг нь таалагдсан. Би энд дор хаяж хоёр жил амьдрахаар төлөвлөж байгаа. Яагаад гэвэл Монголын соёл бидэнтэй илүү ойр” хэмээн тэрээр үзэл бодлоо илэрхийлсэн юм.<br>Дайнтай улсад бодит нөхцөл байдал ийм хэмжээнд хүрсэн учраас иргэд нь бүх зүйлээ дэнчин тавиад дайжиж байгаагийн зах зэх нь л энэ.<br>Гэвч Монголд дайныг дэмжиж, өөр байдлаар тайлбарлаж буй хүмүүс байгаа нь бодит байдал. Тэд суртал ухуулгад автсан байхыг ч үгүйсгэх аргагүй. Угаас ОХУ тархи угаалтыг төрийн хэмжээнд хийдэг улс гэдгийг олон улсад ч хөндөж тавьдаг. Тэр ч бүү хэл Оросын пропаганда буюу суртал ухуулга агуулсан мэдээллийн урсгал Монголын фэйсбүүк орчинд хүчтэй явж, хүмүүст яаж хүрснийг иргэдийн байр суурь харуулсаар байгаа юм. Монголд ирж амьдарч байгаа буриад иргэдийн нэг болох 36 настай Иванаас ирээд удаагүй байхад нь буюу 2022 оны есдүгээр сарын 22-нд оросоор сайн ярьдаг нэгэн монгол залуу “Чи яагаад энд байгаа юм бэ. Эх орныхоо төлөө тэмцэх хэрэгтэй, буцаад очих хэрэгтэй, хэрэв эх орноо хамгаалахгүй бол болохгүй гээд яг л Оросын пропаганда мэдээллүүдийг ярьж байсан” хэмээн дурдсан юм. Яг ийм суртал ухуулгыг дайны үеэр хийсээр байгааг Дулма мөн ярьсан.<br>“Залуу минь зоригтой бай”, “Армид нэгдээрэй”, “Та эх орондоо хэрэгтэй байна” гэсэн уриа лоозонг байнга явуулахын зэрэгцээ одоо амьд эсэх нь тодорхойгүй буриад цэргүүдийн зурагтай “Дайны баатрууд” гэсэн том том самбар, постеруудыг байрлуулжээ.<br>“Манай Буриадын Засгийн газар маш олон эрчүүдийг цэрэгт татахыг хүссэн. Би одоо болтол яагаад гэдгийг нь сайн ойлгохгүй байгаа. Оросын Засгийн газарт таалагдахыг хүссэн үү, тосгонуудаас маш олон залуусыг авсан. Тэдэн дунд орос залуус ч олон байсан. Ерөнхийдөө ядуу тарчиг байдал, хомсдолоос болж буриад хүмүүс зовж байна. Буриад бол ядуу орон. Манай Засгийн газар Оросын засгийн газарт сайн үр дүн харуулахыг л хүссэнийх гэж харж байгаа” хэмээн Дулма бодлоо нуусангүй.<br>Улс нь ийм байгаа учраас Иван Монголд оршин суух паспорттой болох боломжтой бол ОХУ-ын иргэншлээсээ татгалзахад бэлэн гэдгээ нуулгүй хэллээ. Яагаад гэвэл олон янзын шалтгаанаар ирсэн хүмүүст монголчууд харамгүй гар сунган тусалсан нь түүнд халуун дулаан сэтгэгдэл төрүүлжээ. “Хүмүүс үнэгүй байранд түр байлгаж, хоол хүнсээр тусалж, такси ч гэсэн үнэгүй явж өгч байсан. Нэг найз маань KFC-д сууж байхад нь монгол гэр бүл ирээд туслахыг хүсэж байгаагаа хэлээд, байраар тусалсан. Ийм олон жишээ би ярьж чадна. Монгол хүмүүс маш нинжин сэтгэлтэй” хэмээн тэрээр ярилаа.<br>Иван өмнө нь Вьетнам, Өмнөд Солонгос, Тайланд гээд Азийн орнуудад очиж байсан ч Монгол шиг таатай, тухтай санагдаагүй гэнэ. Учир нь Монгол түүнд хэл, соёлын хувьд хамгийн нийцтэй, дотно байгаа ажээ.<br>Ийнхүү ярьж байгаа буриад залуус эх орондоо аюулгүй амьдрах эрхээ зөрчүүлэн өдгөө хүний газарт хөлөө олох гэж хичээж явна. Дулмагийн хувьд Монгол Улсаас хэдийн явж, гуравдагч улсад амьдарч байгаа. Тэд орхиод гарсан гэр бүлтэйгээ уулзахыг хүсэж байгаа ч дайн хийж байгаа айдас дүүрэн улс руугаа эргэж хөл тавихаас эмээж байгаагаа хэлсэн юм.<br>“…Монгол бол Орос, Хятад гэсэн хоёр харгис гүрний дунд оршиж байгаа ардчиллыг бүрдүүлсэн арал” хэмээн манай улсыг тодорхойлсон Иван “Оросын дайн болон дайчилгаанаас болж эх орноосоо гарсан мянга мянган хүнийг хүлээн авч, үлдэх боломж олгосон нь миний зүрх сэтгэлд үүрд дурсагдах болно” гэлээ.<br><b>Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин</b>]]></description>
<category><![CDATA[Онцлох мэдээ         / Хүмүүс]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Thu, 28 Nov 2024 16:54:59 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>Гурвалжингийн гүүр орчимд том оврын автомашинууд байршиж байсан газрыг чөлөөллөө</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1236</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1236</link>
<description><![CDATA[<img alt="" src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/coverImg/uklkrsq8ju/67481e79e90d113800221584.jpg" width="100%" class="fr-fic fr-dii">Баянгол дүүргийн 29 дүгээр хороо, Гурвалжингийн гүүр орчимд том оврын машин, механизм олноор байршдаг учраас хөрс бохирдож, тухайн орчимд амьдарч буй иргэдийн эрүүл мэнд, аюулгүй байдалд сөрөг нөлөө үүсгэж байсан. Тиймээс нийслэлийн Засаг даргаас өгсөн үүрэг чиглэлийн дагуу тус байршилд үйлчилгээ эрхлэгч аж ахуйн нэгж, иргэдтэй тохиролцон газрыг чөлөөлж, ирэх хавраас тохижилтын ажил хийхээр төлөвлөжээ. Энэ талаар Баянгол дүүргийн менежер Ж.Баатараас тодрууллаа.<br><img src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/images/dsyf3rje43v/67481eb4e90d113800221585.jpg" class="fr-fic fr-dii" alt=""><br>Тэрбээр “Гурвалжингийн гүүрний урд хэсэгт “Тэхийн зогсоол” нэртэй том оврын машин, механизмаар түрээсийн үйлчилгээ үзүүлдэг иргэд, аж ахуйн нэгжүүдийн байрлаж байсан газрыг чөлөөлсөн. Нийслэлийн Засаг дарга Нийслэлийн удирдах ажилтнуудын шуурхай зөвлөгөөн дээр үүрэг өгсний дагуу Баянгол дүүргийн Засаг даргын захирамж гарч, биелэлт хэрэгжиж байна. Том оврын машин, механизмаар түрээсийн үйлчилгээ үзүүлдэг иргэд, аж ахуйн нэгжүүдтэй хэлэлцэж, тохиролцож тухайн орчмын иргэдийн аюулгүй амьдрах орчныг бүрдүүлэх үүднээс газрыг чөлөөлсөн. Ирэх хавраас чөлөөлсөн газарт шаардлагатай тохижилтын ажлыг хийнэ. Харин том оврын машин, механизмын түрээсийн үйлчилгээг СХД-ийн 22-ын товчооны Авто худалдааны төвийн эзэмшлийн газарт нүүлгэж байна. Харуул, хамгаалалт, аюулгүй байдлыг хариуцан ажиллах учраас нэг техникийг өдрийн 5000 төгрөгийн түрээстэй байршуулахаар тохиролцсон” гэв.<br>Ингэснээр Улаанбаатар хотын төвийн байршилд том оврын машин механизмын түрээсийн үйлчилгээг үзүүлэхгүй, төвлөрсөн цэгээс үйлчилгээ авахаар болж байна. Цаашид Гурвалжингийн гүүр орчмын төмөр замаа дагасан байршилд том оврын техникээр ачаа зөөвөрлөдөг аж ахуйн нэгж, байгууллагын агуулахуудыг хотоос зайтай байлгахад шат дараатай арга хэмжээ авах юм.<br>Түүнчлэн хот, нийтийн аж ахуйн ажлууд дүүргүүдэд шилжсэнтэй холбоотойгоор Баянгол дүүргийн хэмжээнд өнгөрсөн жилтэй харьцуулахад ажиллах хүч болон техник хэрэгслийн тоо 3 дахин өссөн байна. Тодруулбал, 2023 онд тус дүүрэгт зам, талбайн цэвэрлэгээ, үйлчилгээний 4 компани үйл ажиллагаа явуулж байсан бол 2024 онд 12 компанийн 600 гаруй ажилтан, албан хаагч цас орсон үед зам талбайн цэвэрлэгээ, үйлчилгээг хариуцан ажиллаж байна.<br><b>НЗДТГ-ЫН ХЭВЛЭЛ МЭДЭЭЛЭЛ, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ХЭЛТЭС</b>]]></description>
<category><![CDATA[Хот          / Хүмүүс]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Thu, 28 Nov 2024 16:47:33 +0800</pubDate>
</item></channel></rss>