Deprecated: Array and string offset access syntax with curly braces is deprecated in /home/zaisazwz/public_html/engine/classes/templates.class.php on line 243
<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<rss version="2.0" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/">
<channel>
<title>Онцлох мэдээ - Zaisantv.mn</title>
<link>https://zaisantv.mn/</link>
<language>ru</language>
<description>Онцлох мэдээ - Zaisantv.mn</description>
<generator>DataLife Engine</generator><item>
<title>Нийслэл хотын гол гудамж замын хөдөлгөөн, түгжрэлд бага нөлөө үзүүлдэг тээврийн хэрэгсэлд шалгуур үзүүлэлт хамаарахгүйгээр улсын дугаарыг хэвийн олгоно</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1239</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1239</link>
<description><![CDATA[<div style="text-align:justify;"><img alt="" src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/coverImg/mwdywpmcdxm/674fcbc9e90d1138002215da.png" width="100%" class="fr-fic fr-dii">Улаанбаатар хотын түгжрэлийг бууруулах зорилгоор НИТХ-аас энэ оны хоёрдугаар сарын 8-нд нийслэл хотод олгох тээврийн хэрэгслийн улсын дугаарын дээд хязгаарыг 730 мянга байх тогтоолыг баталсан. Үүнтэй холбоотойгоор арваннэгдүгээр сарын 8-наас импортоор орж ирэх автомашинд хотын дугаар шинээр олгохгүй байх тогтоолыг хэрэгжүүлж эхлэхээр болсон юм. Ингэхдээ  суудлын тээврийн хэрэгсэл болон 3.5 тонноос доош жинтэй ачааны тээврийн хэрэгслүүдэд тодорхой шалгуур үзүүлэлтээр улсын дугаарыг олгоно. </div><div style="text-align:justify;">Харин хотын гол гудамж замын хөдөлгөөн, түгжрэлд бага нөлөө үзүүлдэг тээврийн хэрэгсэлд шалгуур үзүүлэлт хамаарахгүйгээр улсын дугаарыг хэвийн олгохоор болсон. Тодруулбал, </div><ul><li style="text-align:justify;">Мотоцикл</li><li style="text-align:justify;">Механизм</li><li style="text-align:justify;">Зүтгүүр</li><li style="text-align:justify;">Чиргүүл</li><li style="text-align:justify;">Цистерн </li><li style="text-align:justify;">Тусгай зориулалтын автомашин</li><li style="text-align:justify;">Автобус зэрэг 3.5 тонноос дээш жинтэй тээврийн хэрэгслийн улсын дугаарыг арванхоёрдугаар сарын 2-ны өдрөөс 22-ын товчоо, Да хүрээ, Тасганы овоо, Сонгинохайрхан, Автоком зэрэг авто тээврийн үзлэг оношилгооны төвүүдээр хэвийн олгож байна.</li></ul><div style="text-align:justify;"><b>НЗДТГ-ЫН ХЭВЛЭЛ МЭДЭЭЛЭЛ, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ХЭЛТЭС</b></div>]]></description>
<category><![CDATA[Онцлох мэдээ / Хот]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Wed, 04 Dec 2024 17:44:08 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>Дайны хөлд эрх нь зөрчигдөж байгаа Орос дахь монгол угсаатнууд</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1238</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1238</link>
<description><![CDATA[<a class="highslide" href="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-11/1732784149_dayny-hld-erh-n-zrchigdzh-baygaa-oros-dah-mongol-ugsaatnuud.jpg"><img src="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-11/medium/1732784149_dayny-hld-erh-n-zrchigdzh-baygaa-oros-dah-mongol-ugsaatnuud.jpg" class="fr-fic fr-dib" alt=""></a><b>Ц.ТАМИР</b><br> <br>2022.09.20. Батожабын амьдралыг орвонгоор нь эргүүлсэн шийдвэрийг Оросын Засгийн газраас гаргав. Энэ бол Украинтай хийж байгаа дайнтай холбоотойгоор цэргийн дэглэм тогтоож, орон даяар дайчилгаа явуулах шинэ дүрэм журам хэрэгжиж эхлэх гэж буй тухай байсан юм. <br>2022.09.21-ний 09:00 буюу Монголынхоор 14:00 цагт ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Владимир Путин орон даяар цэргийн хагас дайчилгаа зарлаж, зарлигт гарын үсэг зурсан талаарх албан ёсны мэдээллүүд дэлхий даяар цацагдав.<br>Яг энэ мэдэгдлээс хоёр цагийн дараа, 16:00 цаг өнгөрч байхад ОХУ-тай хаяа залган оршдог Сэлэнгэ аймгийн Алтанбулаг сумын нутгаар залуухан буриад эр хил давж, Монгол Улсын нутагт хөл тавьсан нь Батожаб байлаа.<br>ОХУ Украин улс руу довтлоод даруй хагас жил өнгөрсөн ч тус улсын зүүн хязгаарыг сахин нутаглах Буриадын ард түмэн юу ч болоогүй мэт ажин түжин, амьдрал нь хуучны л адил үргэлжилдгээрээ үргэлжилж байв. Хойд хөршийн зүүнтэй, алслагдмал энэ нутагт дайны талаар ярих битгий хэл бодохыг ч хүмүүс хүсэхгүй, тэр үйл явдалд ач холбогдол өгөхгүй байхыг дор бүрдээ хичээн, зөвхөн урагш хараад амьдарч байсан нь энэ. Батожаб ч мөн энэ л нутагтаа, өчигдрийг хүртэл, дайн хэзээ ч болоогүй мэт амар тайван аж төрж байлаа. Харин цэргийн шинэ дэглэм тогтоох тухай түүний олж үзсэн мэдээлэл тэрхүү амар тайвныг нь эвдэж, буриадуудын амьдралд дайны нөлөөг утгаар нь авчирчээ. Үтэр түргэн энэ улсыг орхихгүй бол амь нас, хувь заяа нь хутганы ирэн дээр ирсэн мэт түгшүүрт автаж, байж болох хамгийн хурднаараа л явах хэрэгтэй гэсэн бодолд эзэмдүүлсэн Батожабд “Эрх баригчид хилээ хаачихвал яана аа” гэсэн айдас хамгийн ихээр төрж, хил даван давтал зовоож байсныг тэрээр нуугаагүй юм. Уг нь Батожаб гурван жилээр Солонгос руу соёлын солилцоогоор явахаар ажил хэрэг нь бараг л бүтчихсэн байв. Гэвч энэ бол дараагийн асуудал болж хувирсан нь мэдээж. “Яг үнэндээ үхэл амьдралын заагт ирсэн үед аюулгүй газар ирэх нь л юу юунаас илүү чухал байсан. Тэрнээс бусад зүйл юу ч биш мэт санагдаж, тийм айшигтай газар үлдэхгүйн тулд ирээдүйг бодох сөхөөгүй, эсэн мэнд байхыг л эрмэлзсэн” хэмээн Батожаб ярилаа.<br>Монгол Улсын хил ойртох тусам “Хилээр гарч амжихгүй бол яана аа” л гэж бодож байж. Азаар тэр үед хилээр гарах хүн цөөхөн байсан тул 20 минутын дараа гэхэд манай улсад хөл тавьж, эрх чөлөө, амар амгаланг мэдэрч, өөрийгөө аюулгүй болсонд тайвширсан хэмээн Батожаб сэтгэлээ уудалсан юм. Ингээд буриад эр ахынхаа хамт Сэлэнгэ аймгийн төв, Сүхбаатарт хоноод маргааш өглөө нь галт тэргээр Улаанбаатарыг зорьжээ. Түүнийг Сэлэнгэд хоносон тэр орой Алтанбулагийн хил дээр Монгол руу орох гэсэн орос залуусын бөөгнөрөл үүссэнийг харж амжсанаа мөн хэлэв.<br>ОХУ-ын гаргасан уг шийдвэр эрчүүдэд хүнд тусаж, азтай нь өөр орныг ийнхүү зорьж амжжээ. Яагаад гэвэл дайчилгааг эсэргүүцсэн эрчүүдээ тус улс баривчлаад зогсохгүй тав хоногийн дараа буюу есдүгээр сарын 26-нд нь цэргийн насны эрчүүдээ хилээр гарахыг хориглох шийдвэр гаргаснаа мөн зарласан юм.<br>Дайн ингэж л хүмүүсийн амьдралд нөлөөлж, эрхэнд нь эрээ цээргүй халдахдаа зөвхөн эрэгтэйчүүдийг зовоогоод зогсохгүй, ажлаа хийж явсан энгийн нэгэн залуу эмэгтэйг ч эх орноо орхихоос өөр сонголтгүй болгожээ.<br>Үүнээс хагас жил гаруйн дараа буюу 2023 оны дөрөвдүгээр сарын зэврүүн өглөө Монгол Улсын торгон хилээр давж, сая нэг санаа нь амарсан Дулма эрх чөлөөт улсад эсэн мэнд хөл тавьсандаа мөн л хязгааргүй баярлаж байсныг дайны талаар мэдээ үзэхээс хэтрээгүй бид төсөөлөх ч үгүй. Яг нэг өдрийнх нь өмнө Дулма Улаан-Үдээс Монгол явах унаа олж чадсандаа талархаж, тэр даруйдаа замдаа гарна хэмээн найдан бушуухан суув. Гэвч нэг цаг битгий хэл нэг минут ч үнэтэй байсан тэр үед дэлгүүр хоршоо орж, нутаг буцах бэлтгэлээ базаасаар харуй бүрийтэй золгуулсан жолоочийг яаруулмаар байвч айдсаа арайхийн давж байсан 20 гаруйхан настай охинд хий санаа зовохоос өөр хийж чадах зүйл байсангүй. Монгол хүрэх тэр шөнө маш урт санагдсанаа тэр хожим нь хэлж байв. Ийнхүү машинд суугаад 19 цаг орчим явсны эцэст өглөөний 08:00 цагт арай гэж зорьсон газраа хүрлээ. Хилээр нэвтрэх хүртэл айдас түгшүүр түүнийг багласан нь хэн ч харахад илхэн. Яг энэ үед хилийн шалганы орос албан хаагч түүнээс энгийн хэдэн асуулт асуусан нь хүртэл байцаалт мэт хүнд тусаж байсан ч тэр шалгуурыг давж, ямар ч байсан ардчиллын баянбүрд гэгддэг Монгол Улсад эсэн мэнд ирсэн түүхтэй.<br>Энэ бол Монгол Улсын мөнхийн хөрш болох Оросын Холбооны Улс өөрийн хөрш Украин руу дайн эхлүүлээд нэг жил болж буй цаг үетэй давхцаж байгаа хугацаа гэдгийг та анзаарсан байх. Оросод төрж өссөн хүмүүс, ялангуяа Буриад, Тува, Халимаг гээд монгол угсаатнууд дайны хөлд янз бүрийн байдлаар үрэгдэж, эрхээ зөрчүүлсээр байгаагийн ердөө наад захын жишээ нь л энэ.<br>Дулмагийн яаран сандран Монгол Улсад ийн ирсэн шалтгаан нь түүний ажил мэргэжилтэй холбоотой. Өдөр тутам хийсээр ирсэн ажлаасаа болж нэг л өдөр Цагдаагийн газарт саатуулагдан, гурван цаг гаруйн хугацаанд байцаагдах болсон нь түүний сэтгэлд насан туршдаа мартах аргагүй хар толбо үлдээжээ. Хэдийгээр дайн эхлээд нэг жил өнгөрсөн ч энэ явдлыг хүртэл түүний толгойд эх орноо орхих талаар өчүүхэн ч бодол төрж байгаагүй аж. Дэлгэрүүлж ярихыг тэрээр хүсээгүй ч цагдаагийн газарт болсон гурван цагийн тэр байцаалт байр суурийг нь орвонгоор нь эргүүлж, айдас дүүрсэн улсаасаа эргэлзэх зүйлгүй гарч, очиж хандаж болох хамгийн дөт зам бол Монгол гэж үзээд манай улсад ирсэн нь энэ.<br>Түүний адил олон мянган залуус эх орноосоо дүрвэсээр байгааг зөвхөн Монгол Улсын хилээр хойд хөршөөс нэвтэрсэн ОХУ-ын иргэдийн статистик мэдээлэл нотолно.<br>Хил хамгаалах ерөнхий газрын статистик мэдээллээр ОХУ дайн эхлүүлэхээс өмнө Монгол Улсын хилээр сардаа 5-7 мянган иргэн нэвтэрдэг байжээ. Тухайлбал, 2022 оны хоёрдугаар сард 2798 хүн орж ирсний 2559 буюу 91 хувь нь буцаад гарсан байна. Харин энэ тоо дайн эхэлмэгц долоо дахин өсөж, манай улсын хилээр нэвтэрсэн ОХУ-ын иргэдийн тоо 39,656-д хүрч огцом өссөн нь ердөө эхлэл байв. Энэ тоо долоо, наймдугаар сард 90 мянга хүртлээ өссөн. Энэ нь есдүгээр сард нь дайчилгаа зарлах гэж буйг иргэд мэдэж, арга хэмжээ авсантай холбоотой болохыг нийтлэлийн дараах хэсэгт гарах буриад иргэдийн яриа нотолж буй.<br>График. ОХУ-аас Монгол Улсын хилээр нэвтэрсэн иргэдийн тоо(2022.2-2024.9)<br><img alt="" height="656" src="https://resource4.sodonsolution.org/polit/image/2024/11/27/6551gsy6v3ztsyz8/6-1.jpg" width="896" class="fr-fic fr-dii"><br>Энэхүү тоог харвал дайн эхэлснээс хойших хоёр жил, долоон сарын хугацаанд нийт 13.2 мянган хүн хил нэвтэрч орж ирээд буцаагүй гэсэн дүн гарч байгаагийн 70 хувь нь 2022 онд буюу дайн эхэлсэн жилд хамаарч байгаа юм.<br>Зөвхөн дайнаас гадна буриад иргэдийг дайжихад хүргэсэн бас нэг том шалтгаан нь ялгаварлан гадуурхалт байжээ.<br>Улс орондоо тогтож байх аргагүй болсон залуусын нэг бол Шагдар. “Оросод дандаа л хэцүү байсан. Би Оросод байхдаа нүүмээр байсан ч аль улс руу очихоо мэдэхгүй байсан юм. Монголчууд дайн ямар байгааг мэдэхгүй байгаа байх. Дайн надад үнэхээр хэцүү байсан. Энэ чинь нөгөө аймшигтай буриад, халимаг байна, зэрлэгүүд байна, энэ бүх аллагыг буриадууд хийсэн гэх мэтээр үргэлж ялгаварлаж байсан нь надад тэвчихэд маш хэцүү байсан” хэмээн сэтгэлээ уудалсан.<br>Түүгээр зогсохгүй “Надаас гадна эргэн тойрны маань хүмүүс мөн дайны нөлөөнд өртсөн. Оросод, ер нь Москвагаас гадна жижиг хотуудад ажлын байр байхгүй. Тийм болохоор Буриад, Тува, Халимаг хүмүүс мөнгө цуглуулах гэж дайнд оролцож байсан” гэж ярьсан юм.<br>Түүний энэ яриаг өөр олон буриад залуус ч мөн нотлов. Оросын Засгийн газар эрчүүдэд мөнгө амлах замаар дайнд татан оруулжээ. 2022 оны эхээр хэрэв цэрэгт явбал 1 сая рубль амлаж байж. Энэ нь 11.6 мянга орчим ам.доллар (40 орчим сая төгрөг) буюу ажилгүйдэл, ядуурал өндөртэй Буриад улсын иргэний хувьд амьдрал ахуйгаа сайжруулж болох хэмжээний их мөнгө ажээ. Ийнхүү цэрэгт явсныхаа төлөө нэг сая рубль авах бол цаашид сар бүр 400 мянга орчим рублийн (15 орчим сая төгрөг) цалинг санал болгосон байна. Энэ нь мөн л буриад хүмүүсийн хувьд хаана ч ажиллаад авч чадахгүй өндөр цалин болохыг Дулма хэлээд “Буриадад үйлдвэр, станц олон байхгүй. Хувийн бизнес хийхэд маш их мөнгө хэрэгтэй. Хэн нэгэнд ажиллахаар цалин бага. Тиймээс буриад залуус Оросын зүүн болон хойд хэсэгт очиж 2-3 сар ажиллаад буцаж ирж амардаг. Тэр нь голдуу уул уурхай, барилга гээд хүнд хэцүү ажил байдаг” гэв. Ийм хүнд ажил хийгээд сард авдаг цалингийн хэмжээ нь 60-70 мянган рублиэс (2,3-2,7 сая төгрөг) хэтэрдэггүй байна.<br>Дээрх шан харамжаа хоёр дахин нэмэгдүүлэх шийдвэрийг ОХУ-ын Засгийн газар гаргаснаа 2024 оны долоодугаар сарын 24-нд мэдэгдсэн гэдгийг энд дурдъя.<br>Ийнхүү эдийн засгийн хөшүүрэг ашиглан эрчүүдийг цэрэгт татаж, дайчилгаанд албадан хамруулсанд хамгийн ихээр Буриад болон Тува залуус өртсөнийг тоо баримт харуулж байгаа юм.<br>BBC болон CNN-ийн тооцоолж мэдээлснээр дайн эхэлснээс хойш ОХУ-ын 70 мянга гаруй хүн амиа алдсаны дийлэнх нь сайн дураар цэргийн албанд орсон залуус ажээ. Харин Moscow Times дайн болсон хоёр жилийн хугацаанд 45 мянга гаруй орос иргэн амиа алдсан гэж мэдээлээд буй. Энэ нь 2023 оны эцэст танилцуулсан тоо.<br>Тэр дундаа 10 мянга хүнд ногдох амиа алдсан үндэсний цөөнхийг Буриад, Тува залуус тэргүүлж байгааг мэдээлсэн байна. Түүнчлэн АНУ-д төвтэй, Орос дахь Буриадын асуудалд чиглэсэн нөлөөллийн бүлэг болох Буриадын Чөлөөт сан (Free Buryatia Foundation) мөн дараах тоог гаргаж тавьж байв. <br>10 мянга хүн тутамд нас барсан хүний тоо Санкт Петербургт 2.5, Москвад бүр 0.9 байгаатай харьцуулахад Тува, Буриадын дайнаас амссан хохирол дэндүү их, үндэсний цөөнхүүдийн эрх ямар их зөрчигдсөнийг илтгэнэ.<br>“…Энэ бол дайн биш. Манай үндэстэн энэ дайнд оролцох ёсгүй. Бид цөөхүүлээ. Украин, Оросуудын л хэрэг. Мэдээж дайн бол муу. Энэ хоёр улсаас би ямар ч ялгаа олж харахгүй байгаа. Яагаад гэвэл энэ дайнаас болж бид зовж шаналж байна” хэмээн эгэл жирийн буриад залуу харамсаж байгаагаа бидэнд илэрхийлсэн. Гэвч амьдрахын эрхэнд зарим залуус нь цэрэгт татагдаж, зарим нь түүний адил эх орноо орхижээ.<br>Ийнхүү дайны тэргүүн фронтод дайчлагдсан Буриад, Тува иргэдийг Шагдарын ярьсан гадуурхалт зөвхөн ОХУ-д ч биш, Украинд хүртэл үүссэнийг 2022 оны намар Монгол Улсад ирж сэтгүүлчидтэй уулзалт хийсэн Украин сэтгүүлч нотлон ярьсан.<br>Тува хүмүүс бол зэрлэг, хэрцгий, тэднээс хүн бүр айж, үзэн ядах болсныг тэр сэтгүүлч цохон хэлэхдээ “Би буриад, тува хүмүүсийг харахаар үнэн голоосоо үзэн ядаж, зэвүүцэл төрдөг болсон” гэсэн юм.<br>Үүний цаадах учир шалтгаан нь ийм буюу.<br>Тэгвэл манай улсад ирсэн орос иргэдээс тодорхой хувь нь Монголоор дамжаад гуравдагч орныг зорьцгоожээ. Тухайлбал, 2022 оны сүүлийн дөрвөн сарын хугацаанд нийт 9,728 хүн манай улсаар дамжин гуравдагч улс руу явсан бол 2023 онд 25,131 хүн дамжин зорчсон байна.<br>Харин гуравдагч орныг зорилгүй Монголд үлдсэн хүмүүсийн хувьд ямар ч байсан аюулгүй болсон ч асуудал дууссангүй. Харь оронд хөлөө олж амьдрахын тулд наад зах нь хэлний бэрхшээл тулгарч байсан бол цаашлаад өдөр хоног өнгөрөх тусам түгшээж байсан зүйл нь виз. ОХУ-ын иргэд Монгол Улсад 30 хоног визгүй зорчих эрхтэй. Үүнээс удвал зөрчил болно. Дайнаас дайжиж ирсэн хүмүүст буцах зам байхгүй.<br>Тухайн үед буюу дайчилгаа зарласны дараахан манай улс тодорхой шийдвэр гаргасан. Тодруулбал, хүсэлтээ өгсөн ОХУ-ын иргэдэд зохих ангиллын оршин суух зөвшөөрлийг олгох шийдвэр гаргасныг 2022.09.30-ны өдөр Гадаадын иргэн, харьяатын газрын дарга Н.Ууганбаяр мэдэгдсэн байдаг. Есдүгээр сарын 21-нээс буюу Оросод цэргийн дайчилгаа эхэлсэн өдрөөс тухайн шийдвэр гарсан өдрийг хүртэлх хугацаанд хойд хөршөөс 6,300 орчим иргэн хилээр нэвтэрч ирсэн гэдгийг мөн мэдээлж байв. Дайчилгаанаас хойшхи долоо хоногт Оросын 748 иргэн визээ сунгуулсан бол 1,000 гаруй хүн зөвлөгөө мэдээлэл авч байсан байна.<br>Энэхүү шийдвэрийн ачаар Монголд суралцангаа амьдарч байгаа, ОХУ-ын 36 настай иргэн, хуульч мэргэжилтэй Иван уг шийдвэрийн ачаар өнөөдөр Монголд сурангаа ажиллаж амьдарч байгаа. Түүний улсаасаа гарах болсон шалтгаан нь мөн л дайн, дайчилгаа байв. Оросын Засгийн газар хүмүүсийг Путиний төлөө үхэхийг хүссэн нь шударга бус гэж тэрээр үзсэн бөгөөд дайнаас өмнө ч Путиний явуулж буй бодлогыг эсэргүүцдэг байснаа ярьсан юм. Яагаад гэвэл энэ дайныг эхлүүлсэн шалтгаан нь ойлгомжгүй, тодорхойгүй гэж тэр дүгнэж буй. “Манай гэр бүлийнхэн Оросод байгаа ихэнх хүмүүсийн адил дайн тулаантай улсад амьдрахаас ядарч туйлдаж байна. Ямар ч ойлгомжгүй шалтгаанаар эхлүүлсэн энэ дайнд хүмүүс татагдан орсоор байгаа нь үнэхээр харамсалтай” хэмээн тэр хэлэв.<br>24 настай Шагдар бидэнтэй ярилцахдаа мөн л дайнаас болж зовж шаналж байгаагаа хэлсэн. “Буриад, Халимаг гэхээсээ илүү би бол Оросын монгол” хэмээн өөрийгөө тодорхойлох тэрээр Улаанбаатар хотод төвхнөөд хоёр жил болох гэж байгаа аж. 2022 оны аравдугаар сард Монголд ирсэн. Хуульч, эрх зүйч мэргэжлээр Москвад сургууль төгсөөд тэндээ хэсэг ажилласан ч харамсалтай нь дайн гарч, хүссэн хүсээгүй нутагтаа ирэх болов. Гэтэл байдал хэцүү, ажил байхгүй, цалин бага гээд амьдрах аргагүй санагдаж, Оросод үлдэх нь ирээдүйгүй гэж үзсэн тул эх орноо орхих шийдвэр гаргажээ. “Анх Монголд ирэхэд хэцүү, оршин суух зөвшөөрөл асуудалтай байсан. Эхлээд монгол хэлний дамжаанд орж, дараа нь юу хийхээ мэдэхээ больсон. Хэлээ сайн мэдэхгүй, нутгийн аялгатай намайг монголчууд ойлгохгүй байсан нь хэцүү байсан. Залуучууд харин бүгд англи хэлтэй байсан нь гайхалтай санагдсан. Гэхдээ манай монголчууд тэр үед маш их хариуцлагатай байж, зөндөө их тусалсан” хэмээн Шагдар ярив.<br>Батожаб ч мөн түүнтэй санал нэг байв. “…Монгол Улс биднийг дөнгөж ирэхэд маш их тусалсан. Маш богино хугацаанд шийдвэр гаргаж биднийг хэрхэн оршин суух боломжтой, яаж байлгах талаар шийдсэн. Үүнд маш их талархаж байгаа. Яагаад гэвэл бид юу хийж яахаа мэдэхгүй, юу болоод байгааг ч ойлгох сөхөөгүй байхад намайг, над шиг маш олон хүнийг аварсан гэж би боддог” хэмээн Батожаб сэтгэгдлээ хуваалцсан юм. Батожаб зөвхөн Монголд үлдээгүй, соёлын солилцооны виз нь гарсан тул БНСУ-ыг зорьж, 1.5 жил амьдарсан. Гэхдээ буцаад Монголд ирж, энд суурьшихаар шийдсэн нь сонирхол татсан юм. Энэ тухайгаа Батожаб “Солонгос бол өндөр хөгжилтэй, маш олон боломж дүүрэн улс гэж би боддог. Гэхдээ надад тохирох улс биш байсан. Би тэнд тухтай байж чадахгүй байсан. Цаг хугацаа өнгөрөх хэрээр би энэ талаар нухацтай бодож, Монголд байх нь илүү юм гэж үзсэн. Надад Монголд байх нь илүү тухтай байж, найрсаг зочломтгой зан нь, монголчуудын сэтгэлгээ, нээлттэй, олон ургальч үзэл зэрэг нь таалагдсан. Би энд дор хаяж хоёр жил амьдрахаар төлөвлөж байгаа. Яагаад гэвэл Монголын соёл бидэнтэй илүү ойр” хэмээн тэрээр үзэл бодлоо илэрхийлсэн юм.<br>Дайнтай улсад бодит нөхцөл байдал ийм хэмжээнд хүрсэн учраас иргэд нь бүх зүйлээ дэнчин тавиад дайжиж байгаагийн зах зэх нь л энэ.<br>Гэвч Монголд дайныг дэмжиж, өөр байдлаар тайлбарлаж буй хүмүүс байгаа нь бодит байдал. Тэд суртал ухуулгад автсан байхыг ч үгүйсгэх аргагүй. Угаас ОХУ тархи угаалтыг төрийн хэмжээнд хийдэг улс гэдгийг олон улсад ч хөндөж тавьдаг. Тэр ч бүү хэл Оросын пропаганда буюу суртал ухуулга агуулсан мэдээллийн урсгал Монголын фэйсбүүк орчинд хүчтэй явж, хүмүүст яаж хүрснийг иргэдийн байр суурь харуулсаар байгаа юм. Монголд ирж амьдарч байгаа буриад иргэдийн нэг болох 36 настай Иванаас ирээд удаагүй байхад нь буюу 2022 оны есдүгээр сарын 22-нд оросоор сайн ярьдаг нэгэн монгол залуу “Чи яагаад энд байгаа юм бэ. Эх орныхоо төлөө тэмцэх хэрэгтэй, буцаад очих хэрэгтэй, хэрэв эх орноо хамгаалахгүй бол болохгүй гээд яг л Оросын пропаганда мэдээллүүдийг ярьж байсан” хэмээн дурдсан юм. Яг ийм суртал ухуулгыг дайны үеэр хийсээр байгааг Дулма мөн ярьсан.<br>“Залуу минь зоригтой бай”, “Армид нэгдээрэй”, “Та эх орондоо хэрэгтэй байна” гэсэн уриа лоозонг байнга явуулахын зэрэгцээ одоо амьд эсэх нь тодорхойгүй буриад цэргүүдийн зурагтай “Дайны баатрууд” гэсэн том том самбар, постеруудыг байрлуулжээ.<br>“Манай Буриадын Засгийн газар маш олон эрчүүдийг цэрэгт татахыг хүссэн. Би одоо болтол яагаад гэдгийг нь сайн ойлгохгүй байгаа. Оросын Засгийн газарт таалагдахыг хүссэн үү, тосгонуудаас маш олон залуусыг авсан. Тэдэн дунд орос залуус ч олон байсан. Ерөнхийдөө ядуу тарчиг байдал, хомсдолоос болж буриад хүмүүс зовж байна. Буриад бол ядуу орон. Манай Засгийн газар Оросын засгийн газарт сайн үр дүн харуулахыг л хүссэнийх гэж харж байгаа” хэмээн Дулма бодлоо нуусангүй.<br>Улс нь ийм байгаа учраас Иван Монголд оршин суух паспорттой болох боломжтой бол ОХУ-ын иргэншлээсээ татгалзахад бэлэн гэдгээ нуулгүй хэллээ. Яагаад гэвэл олон янзын шалтгаанаар ирсэн хүмүүст монголчууд харамгүй гар сунган тусалсан нь түүнд халуун дулаан сэтгэгдэл төрүүлжээ. “Хүмүүс үнэгүй байранд түр байлгаж, хоол хүнсээр тусалж, такси ч гэсэн үнэгүй явж өгч байсан. Нэг найз маань KFC-д сууж байхад нь монгол гэр бүл ирээд туслахыг хүсэж байгаагаа хэлээд, байраар тусалсан. Ийм олон жишээ би ярьж чадна. Монгол хүмүүс маш нинжин сэтгэлтэй” хэмээн тэрээр ярилаа.<br>Иван өмнө нь Вьетнам, Өмнөд Солонгос, Тайланд гээд Азийн орнуудад очиж байсан ч Монгол шиг таатай, тухтай санагдаагүй гэнэ. Учир нь Монгол түүнд хэл, соёлын хувьд хамгийн нийцтэй, дотно байгаа ажээ.<br>Ийнхүү ярьж байгаа буриад залуус эх орондоо аюулгүй амьдрах эрхээ зөрчүүлэн өдгөө хүний газарт хөлөө олох гэж хичээж явна. Дулмагийн хувьд Монгол Улсаас хэдийн явж, гуравдагч улсад амьдарч байгаа. Тэд орхиод гарсан гэр бүлтэйгээ уулзахыг хүсэж байгаа ч дайн хийж байгаа айдас дүүрэн улс руугаа эргэж хөл тавихаас эмээж байгаагаа хэлсэн юм.<br>“…Монгол бол Орос, Хятад гэсэн хоёр харгис гүрний дунд оршиж байгаа ардчиллыг бүрдүүлсэн арал” хэмээн манай улсыг тодорхойлсон Иван “Оросын дайн болон дайчилгаанаас болж эх орноосоо гарсан мянга мянган хүнийг хүлээн авч, үлдэх боломж олгосон нь миний зүрх сэтгэлд үүрд дурсагдах болно” гэлээ.<br><b>Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин</b>]]></description>
<category><![CDATA[Онцлох мэдээ  / Хүмүүс]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Thu, 28 Nov 2024 16:54:59 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>“No naadam”-ынхан Үндсэн хуулийн 100 жилээр жагсах уу?!</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1231</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1231</link>
<description><![CDATA[<a class="highslide" href="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-11/1732511984_img_0929.jpeg"><img src="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-11/medium/1732511984_img_0929.jpeg" class="fr-fic fr-dib" alt=""></a><b>Б.ГАРЬД </b><br>Бүгд Найрамдах Улсыг тунхаглаж, Анхдугаар Үндсэн хуулийг баталсны 100 жилийн ой маргааш тохионо. УИХ энэ түүхэн өдрийг тэмдэглэн өнгөрүүлэх тухай тогтоолыг 2023 оны долдугаар сарын 6-нд гаргасан. “…Бүгд Найрамдах Улсыг тунхаглаж, анхдугаар Үндсэн хууль баталсны 100 жилийн ойг 2024 оны арваннэгдүгээр сарын 26-ны өдөр улс орон даяар тэмдэглэхээр тогтоосугай”, “…Анхдугаар Үндсэн хуулийн түүхэн ач холбогдлыг шинжлэх ухааны үндэслэлтэй судлах, эрдэм шинжилгээний хурал зохион байгуулах, түүхэн судалгааны болон танин мэдэхүйн бүтээл туурвиж нийтийн хүртээл болгох, Үндсэн хуулиа эрхэмлэн дээдлэх үзэл санааг иргэдэд тайлбарлан таниулах, төрийн ёслол хүндэтгэлийн бусад арга хэмжээний төлөвлөгөөг боловсруулан баталж, хэрэгжилтийг зохион байгуулахыг Ажлын хэсэгт даалгасугай”, “…Ойг тэмдэглэн өнгөрүүлэхэд бүх талын дэмжлэг үзүүлж, холбогдох зардлыг санхүүжүүлэхийг Монгол Улсын Засгийн газарт даалгасугай” хэмээн уг тогтоолд заасан. Тэмдэглэн өнгөрүүлэх үйл ажиллагаа үргэлжилж байна. Харин яг түүхэн өдөр буюу арваннэгдүгээр сарын 26-нд эсэргүүцлийн жагсаал зохион байгуулах тухай мэдээлэд цацагдсан. Эх сурвалжуудын мэдээллээр 2022 оны зун Үндэсний их баяр наадмыг эсэргүүцэн жагсаж байсан этгээдүүд буюу “no naadan”-ынхан Үндсэн хуулийн 100 жилийн ойгоор эсэргүүцлийн жагсаал хийхээр бэлдэж байгаа тухай мэдээлэл байна.<br><b>Эх сурвалж: www.polit.mn</b>]]></description>
<category><![CDATA[Онцлох мэдээ]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Mon, 25 Nov 2024 13:18:16 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>“Чайна энержи”: Танай УИХ нэгдсэн ойлголцолд хүрч эрх зүйн орчныг бүрдүүлбэл хэлэлцээр хэрэгжинэ</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1225</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1225</link>
<description><![CDATA[<div style="text-align:justify;"><a class="highslide" href="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-11/1731393118_chayna-enerzhi-tanay-uih-negdsen-oylgolcold-hrch-erh-zyn-orchnyg-brdlbel-helelceer-heregzhine.jpg"><img src="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-11/medium/1731393118_chayna-enerzhi-tanay-uih-negdsen-oylgolcold-hrch-erh-zyn-orchnyg-brdlbel-helelceer-heregzhine.jpg" class="fr-fic fr-dib" alt=""></a></div><div style="text-align:justify;"><b>Б.ГАРЬД</b></div><div style="text-align:justify;">Анхны 126 гишүүнтэй УИХ улсын төсвийн хэлэлцүүлгээс болоод олон нийтээс баахан базаахгүй үг сонсох шиг боллоо. Гэхдээ энэ УИХ бүрэн эрхийнхээ хугацаанд улс орны ирээдүйтэй холбоотой олон түүхэн шийдвэрийг гаргана.</div><div style="text-align:justify;">УИХ-д суудалтай намууд, гурван намын хамтарсан Засгийн газрын хөтөлбөрт орсон том төслүүд хөдлөх, хэрэгжих эсэх нь УИХ-ын хэрхэн шийдэхээс шууд хамаарна. Эхнээсээ тулаад ирсэн байна. Тэр нь том төслүүдийн эхэнд шахам эрэмбэлэгдсэн</div><div style="text-align:justify;">Гашуунсухайт-Ганцмод боомтыг холбох төсөл юм. Эдгээр боомт холбогдохгүй, энэ хэвээр байхад эдийн засгийн тэлэлт ярих нь утгагүй хэрэг болно. Гашуунсухайт-Ганцмод боомтын хил дамнасан холболтын ажлыг дуусгаснаар боомтуудын нэвтрэх хүчин чадлыг хоёр дахин нэмэгдүүлж, нүүрс тээврийг 40 сая тонноор, экспортын орлогыг хоёр дахин нэмэгдүүлэх боломжтой. Тэр утгаараа, нүүрсний экспортоос хамгийн их хамааралтай манай улсын хувьд яахын аргагүй тэргүүлэх төсөл, хамгийн хэрэгцээд хилийн гарц болчихоод байгаа юм. Гэвч боомтуудыг холбож чадалгүй хэлэлцээрийн шатанд 16 жил гацсан. Тухайн үед манайх ч балласан л даа. Харин сүүлийн үед БНХАУ энэ төслийн талаар улс төрийн, эдийн засгийн түвшинд нааштай хандлагатай болоод байна. </div><div style="text-align:justify;">Өнгөрсөн долоо хоногт Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ БНХАУ-д айлчилж, тус улсын Төрийн зөвлөлийн Ерөнхий сайд Ли Чянтай Шанхай хотод албан ёсны уулзалт хийсэн. Тэр үеэр Гашуунсухайт-Ганцмод боомтын хил дамнасан төмөр замын гүүрийг хамтран барих тухай Монгол Улсын Засгийн газар, БНХАУ-ын Засгийн газар хоорондын хэлэлцээрт талууд гарын үсэг зурж, хүчин төгөлдөр болгосон.</div><div style="text-align:justify;">Тэгвэл энэ хэлэлцээрийг хэрхэн үргэлжлүүлж, хэрэгжүүлэх талаар “Чайна энержи” групп Монголын талын ажлын хэсгийн ахлагч, Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн сайд Ц.Туваанд албан бичиг ирүүлжээ. “Чайна Энержи” нь Хятадын эрчим хүчний томоохон групп юм.  “Нүүрс, цахилгаан, төмөр зам, боомт, тээвэрлэлт”, “Үйлдвэрлэл, тээвэрлэлт, борлуулалт, нөөцлөх, ашиглалт”, “Нүүрс, цахилгаан, газрын тос, байгалийн хий, химийн үйлдвэрлэл” гэсэн олон чиглэлд цогц үйл ажиллагаа явуулдаг. 2023 оны жилийн эцсийн байдлаар тус групп 310 мянган ажилтантай, нийт хөрөнгийн хэмжээ 2.1 их наяд юань, нүүрс олборлох хүчин чадал жилд 665 сая тн, цахилгаан эрчим хүч үйлдвэрлэх хүчин чадал 320 сая киловатт, өөрийн төмөр замын тээврийн хүчин чадал жилд 600 сая тонн, боомтын нэвтрүүлэх хүчин чадал 290 сая тн, нүүрс-газрын тос химийн үйлдвэрлэлийн хүчин чадал нь жилд 29.3 сая тн болжээ.</div><div style="text-align:justify;">Тэгвэл “Чайна Энержи” группын ирүүлсэн “БНХАУ, Монгол Улсын эрчим хүч, хил дамнасан төмөр зам, нүүрсний худалдаа, нүүрсний уурхайн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх хамтын ажиллагааны тухай” уг албан бичигт “…“Чайна Энержи” групп нь 2003 оноос эхлээд Тавантолгой уурхайн төслийг “гурван цогцоор хэрэгжүүлэх”-ээр Монгол Улстай 21 жилийн турш хэлэлцээр хийж байна. Тус групп 2005 онд Монгол Улсын Засгийн газар болон аж ахуйн нэгжтэй хэлэлцэж, Гашуунсухайт төмөр замын маршрутын төлөвлөгөөг баталсан. 2009 оны нэгдүгээр сард Монгол Улсын Засгийн газарт нэгдсэн төлөвлөгөөг бизнесийн хамтын ажиллагааны саналын хамт хүргүүлсэн. Хоёр улсын Төрийн тэргүүн нарыг байлцуулан, талууд 2014 оны наймдугаар сард Хятад, Монголын нарийн царигийн төмөр замын холболтын санхүүжилтийн Үндсэн гэрээнд гарын үсэг зурсан. Улмаар “Чайна энержи” групп 2015 оны нэгдүгээр сард уг гэрээний дагуу Гашуунсухайт төмөр замыг барьж, ашиглалтад оруулсан. Үүнд 7.17 тэрбум юанийн хөрөнгө оруулалт хийсэн. Гэвч Монголын тал урагшаа чиглэсэн төмөр замыг төлөвлөсөн хугацаанд барихгүй байсаар 2020 онд гэрээг өөрчилж, өргөн царигтай барихаар шийдсэн. Ингэж төсөл удаан хугацаагаар зогссон. Үүний улмаас өнгөрсөн 16 жилийн хугацаанд 2.7 тэрбум гаруй юанийн алдагдалд орсон. Одоо Хятад руу өргөн царигаар ачаа тээвэр нэвтрүүлэхтэй холбоотой боомтын бүтээн байгуулалтыг өөрчлөх хүрээнд нарийн царигтай хилийн шалган нэвтрүүлэх талбай, шинэ өргөн царигтай хилийн шалган нэвтрүүлэх талбай, шилжүүлэн ачих талбайг өөрчлөн засварлах зэрэг хэд хэдэн дагалдах төслүүдэд 4.1 тэрбум гаруй юанийн хөрөнгө оруулалт шаардагдана. Өнөөдөр Монгол Улсын Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрт Гашуунсухайт-Ганцмод боомтын төмөр замын холболтын асуудлыг 14 том төслийн жагсаалтын эхэнд оруулж, “гурван цогцоор хэрэгжүүлэх” хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхэд эерэг нөлөө үзүүлж байна” гэжээ.</div><div style="text-align:justify;">Түүнчлэн “…БНХАУ, Монгол Улсын урт хугацааны найрсаг харилцаа, эрчим хүчний салбарын тасралтгүй, гүн гүнзгий хамтын ажиллагааг харгалзан үзэж, мөн Монгол Улсын урагшаа чиглэсэн төмөр зам өргөн царигийг ашиглах болсон түүхэн онцлог, улс төрийн нөхцөл байдлыг бодолцсоныг БНХАУ-ын тал ойлгож, гомдол гаргах хуулийн арга хэмжээг өнөөг хүртэл аваагүй болно. Түүхэн асуудлуудыг яриа, хэлэлцээний замаар шийдэж, урт хугацааны боломжит худалдааны хэлэлцээр, тогтвортой, хүчин чадлыг нэмэгдүүлсэн хамтын ажиллагаагаар дамжуулан төслийн эдийн засгийн үр ашгийг баталгаажуулах боломжтой гэдэг байр суурь баримталж ирлээ.</div><div style="text-align:justify;">2024 оны аравдугаар сарын 14-нд хийсэн хоёр талын уулзалтын үр дүн, ажлын явцыг бүрэн дүгнэсэн. Үүний үндсэн дээр дараах саналыг албан ёсоор дэвшүүлж байна.</div><div style="text-align:justify;">Үүнд:</div><div style="text-align:justify;"><b>Нэг. Хууль эрх зүйн тогтвортой орчин, гэрээг хэрэгжүүлэх нөхцлийн баталгаа:</b></div><div style="text-align:justify;">Төсөл хэрэгжих хугацаанд зохистой ашиг хүртэх нь хоёр талын урт хугацааны, тохиромжтой, тогтвортой хамтын ажиллагааны үндэс юм. Талууд “гурван цогцоор хэрэгжүүлэх” хамтын ажиллагааг урт хугацааны хамтын ажиллагаатай уялдуулж, харилцан дэмжлэг үзүүлж, харилцан хамгаалахад хүчин чармайлт гаргах нь зүйтэй юм.</div><div style="text-align:justify;">Чингэхдээ танай УИХ нэгдсэн ойлголтод хүрч, дэмжлэг үзүүлэх шаардлагатай юм. Ялангуяа нүүрсний худалдаа, нүүрсний уурхайн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхэд хууль эрх зүйн тогтвортой орчныг бүрдүүлж, хамтын ажиллагааны хэлэлцээр байгуулж, хэлэлцээрийг хэрэгжүүлэх нөхцөлийг бий болгох нь чухал юм.</div><div style="text-align:justify;"><b>Хоёр. Урт хугацааны худалдааны гэрээ:</b></div><div style="text-align:justify;">“Чайна энержи” групп шударга, бодит байдалд үндэслэн урт хугацааны худалдааны хэлэлцээрт үнэ, үргэлжлэх хугацаа, хэмжээ, чанарыг оруулж, баталгаажуулах саналтай байна.</div><div style="text-align:justify;">1. Хоёр талын байгуулах нүүрсний худалдааны гэрээнд “Чайналкогийн урт хугацааны гэрээний үнэ”-ийн үнэ тогтоох механизмыг ашиглах нь зүйтэй. Энэ механизм нь зах зээлийн зарчим болон олон улсын туршлагад нийцсэн, удаан хугацаанд зах зээл дээр батлагдсан, ойлгоход ч, хэрэгжүүлэхэд ч хялбар. Энэхүү гэрээний дагуу Монголын коксжих нүүрсний эцсийн үнэ нь цаашид ямар ч үнэ тогтоох механизм батлагдахаас үл хамааран “Чайналкогийн урт хугацааны гэрээний үнэ” механизмаар бий болсон үнээс өндөр байх ёсгүй юм.</div><div style="text-align:justify;">“Чайна энержи” групп Хятад, Монголын хил дамнасан төмөр зам зэрэг дэд бүтцэд хамгийн их хөрөнгө оруулсан. Монголын нүүрсний зах зээлд хамгийн өндөр хувийг эзэлдэг. Хамтын ажиллагааны хамгийн урт хугацааны стратегийн түншийн хувьд Монголын нүүрсний зах зээлийн хамгийн өрсөлдөхүйц, урт хугацааны худалдааны гэрээний үнээр гэрээ байгуулах нь зүйтэй.</div><div style="text-align:justify;">2. Гашуунсухайтын төмөр зам баригдаж ашиглалтад орсноос хойш 16 жил алдагдалтай ажиллаж байна. Цаашид холбож, түүнийгээ ашиглалтад оруулахад дахин гурван жил шаардлагатай. Шударга, бодит, эрх тэгш зарчмыг баримтлан талууд нүүрсний худалдааны тогтвортой, урт хугацааны хамтын ажиллагааны хугацааг 16-20 жил байх саналыг гаргаж байна.</div><div style="text-align:justify;">3. Нүүрсний худалдааны хэмжээг хоёр үе шаттайгаар хэрэгжүүлнэ. Нэгдүгээр үе шат нь олборлолтын хүчин чадлыг нэмэгдүүлэхээс өмнөх буюу 2025-2029 он хүртэл бөгөөд энэ хугацаанд худалдааны нийт хэмжээ 27 сая тн байх, хоёр дахь үе шат нь хүчин чадлыг нэмэгдүүлсний дараах 2030 оноос эхлэх үед худалдааны хэмжээ жил бүр 20 сая тн-оос багагүй байх нь зүйтэй.</div><div style="text-align:justify;">4. Нүүрсний чанарын тухайд Хятадын хэрэглэгчийн нүүрсний стандартыг баримталж, коксжих нүүрсний төрлийг үндэслэл болгоно. Чанарыг шалган хүлээн авахдаа Монголын нүүрсний экспортын лабораторын стандартыг баримтална. Талууд Хятадын талын боомтоор орж ирэхэд дахин шалгах механизмыг бий болгож, чанарын зөрүүг олон улсын жишгийн дагуу шийдвэрлэнэ.</div><div style="text-align:justify;"><b>Гурав. Нүүрсний уурхайн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх:</b></div><div style="text-align:justify;">1. Монгол Улсын хуулиар стратегийн ашигт малтмалын нөөцөд гадаадын хөрөнгө оруулалтыг хязгаарласан. Үүний улмаас “Чайна энержи” групп Тавантолгой нүүрсний ордыг эзэмших эрх, хувь эзэмших болон хөрөнгө оруулалтын хамтын ажиллагааны санал гаргах боломжгүй болсон.</div><div style="text-align:justify;">2. Нүүрсний уурхайн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх хамтын ажиллагаа нь нүүрсний олборлолтын хэмжээг нэмэгдүүлэх, нөхцөл нь бүрдсан талбайд хурдацтай олборлолт хийж, хоёр шинэ уурхайн талбайд олборлолт хийхийг дэмжих нь зохистой. Нөөц ихтэй талбайг давуу эрхээр сонгож, богино хугацаанд ашиглалтад оруулж, олборлолтын хэмжээг нэмэгдүүлэх санал дэвшүүлж байна.</div><div style="text-align:justify;"><b>Дөрөв. Төмөр замын холболт: </b></div><div style="text-align:justify;">-Ганцмод-Гашуунсухайтын төмөр замыг Хятадын төмөр замын сүлжээнд оруулсан. Бүтээн байгуулалтын дараа дотоодын нүүрс тээвэрлэлтийн тогтвортой байлгах урьтач нөхцөлийг бий болгож, тээвэрлэх хүчин чадал, урсгалыг үндэслэн худалдааны  бусад бизнесийн хэрэгцээг хангахад хүчин чармайлт гаргана” гэжээ.</div><div style="text-align:justify;">Эцэст нь “…Хоёр талын хамтын ажиллагааны түүх, төслийн хэрэгжилтийн олон улсын практикт үндэслэн, шударга, харилцан итгэлцэл, харилцан ашигтай байх хамтын ажиллагааны зарчимд тулгуурлан дээрх саналуудыг дэвшүүлэв. Монголын тал “гурван цогцоор хэрэгжүүлэх” хамтын ажиллагааг урагшлуулахыг дэмжинэ гэдэгт найдаж байна. Хамтын ажиллагааны гэрээ байгуулсны дараа “Чайна энержи” групп өнгөрсөн хугацаанд учруулсан бодит хохирол болоод холбогдох орлогын алдагдлыг нэхэмжлэхгүй” гэсэн байна.</div><div style="text-align:justify;"><b>Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин</b></div>]]></description>
<category><![CDATA[Онцлох мэдээ    / Хамтын ажиллагаа]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Tue, 12 Nov 2024 14:31:46 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>Нийслэл хотод тээврийн хэрэгслийн улсын бүртгэлийн дугаар олгоход дараах таван шалгуур үзүүлэлтийг баримтлан, бүртгэнэ.</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1220</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1220</link>
<description><![CDATA[Улаанбаатар хотын түгжрэлийг бууруулах зорилгоор НИТХ-аас энэ оны хоёрдугаар сарын 8-нд нийслэл хотод олгох тээврийн хэрэгслийн улсын бүртгэлийн дугаарын дээд хязгаарыг 730 мянга байх тогтоолыг баталсан. Үүнтэй холбоотойгоор арваннэгдүгээр сарын 8-наас импортоор орж ирэх автомашинд хотын дугаар шинээр олгохгүй байх тогтоолыг хэрэгжүүлж эхлэхээр болсон юм. Гэсэн хэдий ч уг баталсан дээд хязгаарт багтаан таван шалгуур үзүүлэлтээр нийслэл хотод тээврийн хэрэгслийн улсын бүртгэлийн дугаарыг олгохоор болсон юм. Энэ талаар "Замын хөдөлгөөний удирдлагын төв" ОНӨТҮГ-ын Хөдөлгөөн зохицуулалт, хяналтын хэлтсийн дарга Н.Намуугаас тодрууллаа. <br><img src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/images/towexkecv8/671afb6504a7f15ad621b888.jpg" class="fr-fic fr-dii" alt=""><br>Тэрбээр “Улаанбаатар хотод 785 мянган тээврийн хэрэгсэл бүртгэлтэй байдаг бөгөөд өнөөдрийн байдлаар 400-450 мянган автомашин замын хөдөлгөөнд идэвхтэй оролцож байна. Өөрөөр хэлбэл, оргил цагийн үед Улаанбаатар хотын тээврийн хэрэгслийн дундаж хурд 7-13 км/цаг байгаа юм. Харин нийслэл 250 мянгаас доош тооны тээврийн хэрэгсэлтэй байж 25 км/цагаас дээш хурдтай явах боломжтой болж буй. Энэ хүрээнд Улаанбаатар хотод бүртгэлтэй 785 мянган тээврийн хэрэгслээс хасалт хийн 730 мянга болсон тохиолдолд таван шалгуур үзүүлэлтийг баримтлан улсын бүртгэлийн дугаарыг олгоно” гэв.<br>Тодруулбал, нийслэл хотод тээврийн хэрэгслийн улсын бүртгэлийн дугаар олгоход дараах таван шалгуур үзүүлэлтийг баримтлан, бүртгэнэ.<br><ol><li>Тээврийн хэрэгслийн өмчлөгч, эзэмшигч нь нийслэлийн оршин суугч иргэн, нийслэлд бүртгэлтэй хуулийн этгээд байх;</li><li>Өмчлөгч, эзэмшигч нь Авто замын тухай хуульд заасан төлбөр, Зөрчлийн тухай хуулийн 14 дүгээр бүлгийн 14.7 дугаар зүйл дэх зөрчил болон төлбөрөө барагдуулсан байх. Жолоочийн даатгалын тухай хуульд заасны дагуу даатгуулсан байх;</li><li>Тээврийн хэрэгслийн хөдөлгүүрийн экологийн ангилал нь “евро-4” эсвэл түүнтэй дүйцэхүйц буюу түүнээс дээш байх;</li><li>Сүүлийн 10 жилийн дотор үйлдвэрлэгдсэн тээврийн хэрэгсэл байх;</li><li>Экспортын өмнөх техникийн хяналтын үзлэгт орсон байх зэрэг шалгуурыг тавьж буй.</li></ol>Тээврийн хэрэгслийн улсын бүртгэлийн дугаар олгох дэс дарааллыг дараах шалгуур үзүүлэлтээр цахимаар тогтооно. Тодруулбал, <br><ul><li>Дээрх шалгуур үзүүлэлтийг хангасан тохиолдолд дэс дарааллын эхэнд байх;</li><li>Хүсэлт гаргасан цаг хугацааны дарааллаар;</li><li>Цахилгаан, устөрөгчийн болон эдгээрийн хосолсон тээврийн хэрэгслийг бензин болон дизель хөдөлгүүртэй тээврийн хэрэгслийн өмнө нь байх;</li><li>Тээврийн хэрэгслийн үйлдвэрлэгдсэн огноогоор нь буюу үйлдвэрлэгдээд удаагүй тээврийн хэрэгсэл өмнө нь байх;</li><li>Монгол Улсын Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хуульд нийцээгүй буюу баруун гар талдаа жолооны хүрдтэй тээврийн хэрэгслийн өмнө зүүн гар талдаа жолооны хүрдтэй байх зэрэг шалгуур үзүүлэлтийг харгалзан үзнэ.</li></ul><img src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/images/bxs2frs5jd/671afb6d04a7f15ad621b889.jpg" class="fr-fic fr-dii" alt=""><br>Түүнчлэн нийтийн тээврийн үйлчилгээг дэмжих зорилгоор нийслэл хотын гол гудамж замын хөдөлгөөн, түгжрэлд бага нөлөө үзүүлдэг тээврийн хэрэгсэлд дээрх шалгуур үзүүлэлт хамаарахгүйгээр улсын бүртгэлийн дугаарыг хэвийн олгоно. Тодруулбал, <br><ul><li>Мотоцикл</li><li>Механизм</li><li>Зүтгүүр</li><li>Чиргүүл</li><li>Цистерн </li><li>Тусгай зориулалтын автомашин</li><li>Автобус зэрэг тээврийн хэрэгсэлд улсын бүртгэлийн дугаарыг хэвийн олгоно.</li></ul>Ташрамд, автотээврийн хэрэгслийн улсын дугаар олгох журмын дагуу гурван жил болон түүнээс дээш хугацаанд техникийн хяналтын үзлэгт хамрагдаагүй 57 мянга гаруй тээврийн хэрэгслийг бүртгэлээс хассан ба эдгээрийн дугаарыг шалгуур үзүүлэлт хангасан автотээврийн хэрэгсэлд шилжүүлэн өгөх боломжтой. Мөн Автотээврийн үндэсний төвөөс ирүүлсэн мэдээгээр нийслэл хотод техникийн хяналтын үзлэг, оношилгоонд орох хугацаа хэтэрсэн Улаанбаатар хотын бүртгэлийн дугаартай 81,961 тээврийн хэрэгсэл байгаа аж.<br><img src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/images/e2p1pl4eibb/671afb7f04a7f15ad621b88a.jpg" class="fr-fic fr-dii" alt=""><br><b>НЗДТГ-ЫН ХЭВЛЭЛ МЭДЭЭЛЭЛ, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ХЭЛТЭС</b>]]></description>
<category><![CDATA[Онцлох мэдээ]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Fri, 25 Oct 2024 11:54:51 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>&quot;Улаанбаатар хот -100&quot; архивын баримт, биет үзмэрийн үзэсгэлэн гарна</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1215</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1215</link>
<description><![CDATA[<img alt="" src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/coverImg/s3lr3yq3ou/6715f37104a7f15ad621b83e.jpg" width="100%" class="fr-fic fr-dii">Монгол Улсын Нийслэл үүсэн байгуулагдсаны 385 жил, Нийслэл хүрээг "Улаанбаатар" хэмээн нэрийдсэний 100 жилийн ойг тохиолдуулан "Улаанбаатар хот -100" архивын баримт, биет үзмэрийн үзэсгэлэнг 10 дугаар сарын 23-аас 30-ны өдрүүдэд Монголын Үндэсний музейд толилуулна. Үзэгч та бүхнийг архивын баримт, биет үзмэрийн үзэсгэлэнг үзэж сонирхохыг урьж байна.<br><b>НЗДТГ-ЫН ХЭВЛЭЛ МЭДЭЭЛЭЛ, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ХЭЛТЭС </b>]]></description>
<category><![CDATA[Онцлох мэдээ      / Мэдээ]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Mon, 21 Oct 2024 17:27:36 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>“...Улс төрийн сөрөг хүчин байхгүй болсон” гэдгийг Орон нутгийн сонгууль харууллаа</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1199</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1199</link>
<description><![CDATA[<a class="highslide" href="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-10/1728973215_img_0248.jpeg"><img src="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-10/medium/1728973215_img_0248.jpeg" class="fr-fic fr-dib" alt=""></a><b>Б.ДАМДИН-ОЧИР</b><br> <br><span style="color:rgb(147,101,184);">Орон нутгийн сонгуульд МАН яллаа. Хот болоод хөдөөгийн 14 аймагт ялалт байгуулав. АН ч хуучин сууриараа ялангуяа хөдөөд ахиу санал авч, долоон аймагт ялав.<br>Гэхдээ аливаа сонгуулийн өнгийг хотынхны санал тодорхойлдог. Тэгвэл энэ удаагийн хотын Орон нутгийн сонгуульд МАН үнэмлэхүй яллаа. Тэд НИТХ-ын 45 суудлын 40-ийг авав. Харин АН таван суудал авч нам тавиуллаа. Урьд нь НИТХ-ын нэг дуу хоолой болж байсан ХҮН нам сураг алдрав. Нэг ч суудал авч чадсангүй.</span><br>Эдгээр нь олны анхаарлыг татаж, улс төрийн хийгээд нийгмийн талын дүгнэлтийг хөврүүлж байна.<br>Эндээс нийтлэгийг нь хэлэхэд, ямар ч сонгуульд хотод ахиу суудал авдаг, адаглаад бүлэгтэйгээ үлддэг АН, ХҮН намуудын ялагдлын шалтгааныг олон нийт ч, өөрсдөө ч хэлж байна. Дээрх намууд УИХ-ын сонгуулийн дараа засагт орсон нь тэдний ялагдлын гол шалтгаан болов. Тиймээс МАН ингэж үнэмлэхүй ялсан. Товчхондоо, “...Улс төрийн сөрөг хүчин байхгүй болсон” гэдгийг Орон нутгийн сонгуулийн дүн харууллаа.<br>Уг нь ийм дүгнэлт УИХ-ын сонгуулийн дараа гарсан. Орон нутгийн сонгуулийн дүн үүнийг нотлов.<br>Мэдээж, энэ ялалт, ялагдалд дагалдах шалтгаанууд бий.<br>Ингэхдээ Орон нутгийн сонгуулийг хот ба хөдөө гэж ялгах хэрэгтэй.<br>Хотын сонгуульд МАН сайндаа ч ялсан биш, дээр хэлсэнчлэн өрсөлдөгчид нь олиггүй байсан. Тиймээс энэ удаагийн Орон нутгийн хот дахь сонгуульд ялсан. Гэхдээ Хотын МАН-ын дарга, Хотын дарга Х.Нямбаатарын “стратеги” бас санал татах шалтгаан болсон. Хотын дарга нар голдуу аядуу тайван хүмүүс байж ирсэн. Харин Х.Нямбаатар тийм биш, их ч явж сууна, их ч хэрүүл уруул хийнэ. Ерөнхийдөө түүний илэн далангүй, ил цагаан ажиллаад байгаа нь Хотын МАН-ын ялалтын хөшүүрэг болсон. Яг үнэндээ Хотын хороод бас МАН-ын ялалтад маш чухал нэмэр тустай ажилласан.<br>Бас МАН-ыг хотод ялахад гарцаагүй тус болсон хүн бол Х.Баттулга юм. Тэрбээр энэ сонгуулиар АН-ыг төлөөлж гарч ирсэн. Түүний хийсэн PR-ыг Орон нутгийн сонгуулийнх гэж хэлэхэд хэцүү. “...Төсөл нь ч яригдаж эхлээгүй “Хүүхэд хөгжлийн дэвтэр” ярьж байна. Энэ нь Орон нутгийн сонгууль бус ирэх Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн бэлтгэл хийж байгаатай холбоотой” гээд  байсан нь ортой л дуулдсан. Дээрээс нь тэр Хотын АН-ын сонгуулийг ерөнхийд нь удирдсан боловч яг АН-ыг төлөөлж оролцоогүй юм. Учир нь НИТХ-д нэр дэвшигчдийг АН-ын биш Х.Баттулгын цензурээр тодруулсан нь нөлөөлсөн. Түүний нэр дэвшүүлсэн жагсаалтад АН-ынхан бус өөрийнх нь хүмүүс багтсан. Сонгууль эхлэхэд л энэ талаар яригдсан. АН-ынхан бөөн гомдол байсан. Сонгуулийн дүн гарсны маргаашаас АН-ынхан яаж хөдөлгөөнд орж байгаагаас үүнийг харж болно. Ерөнхийдөө УИХ-ын сонгуулиас өмнө АН-ын дотоод сонгуулиар хотыг мэдэлдээ авсан Х.Баттулга энэ Орон нутгийн сонгуульд өөрийнхөөрөө тоглолоо. Х.Баттулга Хотын АН-ыг бараг хувьчлаад авчихсан гэдгээ саяын сонгуулиар харуулав.<br>Уг нь АН бол итгэл үнэмшлээрээ нэгдсэн улс төрийн байгууллага шүү дээ. Хамтын шийдвэр гаргах ёстой.<br>Одоо Хотын АН-аас Х.Баттулга буюу Т.Батцогтыг огцруулах тухай яриа АН-д хүчтэй гарч байна. Харамсалтай нь дараагийн кандидатаар нөгөө л Э.Бат-Үүлийн нэр зарлагдаж байна. Залуус нь таг. Ядаж АН-ын “далаад оныхон” ч сураг алга. Уг нь Монголын улс төрийн намуудаас хамгийн боловсон хүчин сайтай хоёр намын нэг нь АН гэдэг шүү дээ. Гэтэл 30 жилийн өмнөх лидерүүд нь өнөөдөр намаа атгасан хэвээр л байна. Гэхдээ энэ нам эв зүйндээ орж байвал хэнээрээ удирдуулах нь тэдний л хэрэг.<br>ХҮН намын өмнөх амжилт энэ сонгуулиар “тэглэсэн” гэхэд болно. Тэдний “...Ялагдлын шалтгаан” гэж яриад байгаачлан ХҮН нам хамтарсан засагт орсон нь нөлөөлсөн. Гэхдээ нэг зүйл бий.<br>УИХ-ын сонгууль холимог буюу пропорциональ хувилбар бүхий тогтолцоогоор явагддаг. 2023 оны зун “...УИХ-ын сонгуулийг сонгуулийн холимог тогтолцоогоор явуулна. УИХ-ын далан найман гишүүнийг олныг төлөөлөх, дөчин найман гишүүнийг хувь тэнцүүлэн төлөөлөх аргаар сонгоно” гэсэн өөрчлөлтийг УИХ холбогдох хуулиудад хийсэн. Тэгвэл Орон нутгийн сонгууль нь 2020 оны нэгдүгээр сарын 30-нд баталсан хуульдаа “…Орон нутгийн Хурлын сонгууль олонхын /мажоритар/ тогтолцоотой байна” гээд заачихсан. Хоёр өөр тогтолцоогоор явагддаг.<br>Энэ дээр судлаачид, экспертүүд сүүлийн үед зарим нэг санал санаачилга яриад байдаг болсон.<br>Нэгдүгээрт, тогтолцоо талаасаа Орон нутгийн Хурлуудад УИХ шиг олон намын төлөөлөл орох боломжгүй. Яагаад гэхээр УИХ пропорциональ бүхий холимог, Орон нутаг мажоритар системээр явдаг. Үүгээрээ асар зөрүүтэй. Тэгэхээр жижиг намууд “…Бид ялж чадсангүй. Ингэчихлээ, тэгчихлээ” гээд байх нь “…Унасан бөхөд шалтаг мундахгүй” гэдэг шиг л сонсогдож байна. ХҮН намын өмнөх жилүүдэд хотод суудал авдаг байсан нь намдаа, улстөрчиддөө биш, дэмжигчиддээ байсан юм. Гадаадад байгаа монголчууд ХҮН намыг маш их дэмждэг. Үндсэндээ ХҮН намын санал гаднаас их ирдэг. Өмнөх НИТХ-аас гадна, өнгөрсөн зуны УИХ-ын сонгуулиар ч хамаг саналаа гаднаас, хотоос л авсан. Гэвч засагт орсноор тэр санал татагдсан. Ийм л юм.<br>Хоёрдугаарт, УИХ сонгууль, Орон нутгийн сонгууль хоёр цаг хугацааны хувьд хол зохион байгуулах нь санхүүгийн зардлаас гадна, улс төр, нийгмийн олон садаа учруулдаг. Мөн УИХ-ын сонгуульд унасан хүмүүс Орон нутгийн сонгуульд “гулсаж” нэр дэвших зэргээр улс төрийн ёс зүйн зөрчлүүдийг ч үүсгэх нөхцөлийг бий болгодог. Сая л гэхэд МАН-аас ч, АН-аас ч УИХ-ын сонгуульд өрсөлдөөд унасан хүмүүс орон нутагт дахиж нэр дэвшиж байгаа үзэгдэл байж л байна. Зарим нь сонгогдоод л гарч ирж байна.<br>За, ийм асуудлуудыг яриад байгаа юм.<br>Тэгвэл МАН, ХҮН намын дарга нар л лав саяын Орон нутгийн сонгуулиар санал өгөх үеэрээ хэвлэлийнхэнд ярихдаа энэ талаар хөндсөн байна.<br>Ерөнхий сайд, МАН-ын дарга Л.Оюун-Эрдэнэ “…Цаашдаа орон нутгийн сонгуулийг УИХ-ын сонгуультай хамт явуулах нь зөв гэж бодож байна. Үүнийг бусад намтай зөвшилцөж ярилцана. Сонгуулийн циклээс шалтгаалж Засгийн газар дорвитой шийдвэр гаргаж чадахгүй байна” гэсэн бол Шадар сайд, ХҮН намын дарга Т.Доржханд “…Бид УИХ-ын түвшинд сонгуулийн шинэчлэлийг сайн хийж чадсан. Харин Орон нутгийн сонгуулийн тогтолцоогоо өөрчилж амжаагүй. Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийн хүрээнд сонгууль болохоос нэг жилийн өмнө ямар нэгэн өөрчлөлт хийхгүй гээд заачихсан. Харамсалтай нь бид Орон нутгийн сонгууль болохоос нэг жилийн өмнө буюу өнгөрсөн онд сонгуулийн дүрмээ өөрчилж чадаагүй. Үр дүнд нь өнөөдөр сонгуулийн мажоритар тогтолцоогоор буюу хуучин дүрмээрээ яг одоо саналаа авч байна. Тиймээс улс төрийн намуудын удирдлагын түвшинд цаашид Орон нутгийн сонгуулийн тогтолцоог холимог хэлбэрээр явуулдаг болоход ойлголцоод явж байгаа” гэсэн юм.<br>Энэ нь, намууд ч УИХ-ын сонгууль, Орон нутгийн сонгуулийн зөрүүг олж харсан гэсэн үг.<br>УИХ-д суудалтай “Үндэсний эвсэл” энэ удаагийн Орон нутгийн сонгуульд оролцсон. Хотод бол суудал авчихаар л орон зай үүсээд байв. Гурван нам засагт хамтарсан нь Орон нутгийн сонгуулиар дөрөв дэх хүчинд хэрэг болохоор суурь тавигдаад байсан. Гэсэн ч “Үндэсний эвсэл”-ийнхэн сонгуулийн нээлтээ хогийн цэг дээр хийгээд л сонгуулиа эхнээс нь унагачихсан. Монголын хүний сэтгэл зүй…, хогийн цэг… Нийцэхгүй л дээ. Ямартай ч энэ нь “…Заавал НИТХ-д суудалтай болно” гэсэн Н.Номтойбаярын сонгууль бол биш байв. Тэгээд ч, сураг ч гарсангүй.<br>Хөдөөд бол Орон нутгийн сонгуулийн зарчим өөр байлаа. Сонгуулийн тогтолцоо нь хуучнаараа буюу мажоритар, үүнтэй холбоотойгоор орон  нутгийн сонгогчид намыг нь гэхээсээ хүнийг нь харж саналаа өгөх шиг болно лээ. Яг ингээд “…Хүнийг нь харж санал өгнө” гэсэн нөхцөлд хөдөөгийн боловсон хүчнүүд МАН, АН-д л хуваагдсан байдаг. Түүгээрээ л сонгогчид санал өгч, сонгуулийн дүн гарсан хэрэг.<br>Түүнчлэн, МАН-аас нэр дэвшиж сонгогдсон Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх, УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан, Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ нарын нутаг Сүхбаатар, Говь-Алтай, Хэнтий аймагт АН ялалт байгуулав. “...Энэ юу гэсэн үг вэ” гээд ярьцгааж байна. “...Улс төрийн сөрөг хүчин бол байхгүй болсон” гэж дээр хэлсэн. Тэгэхээр, сонгогчид ингэж саналаа өгсөн нь чухам юу гэсэн үг вэ?!<br><b>Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин</b>]]></description>
<category><![CDATA[Онцлох мэдээ       / Хот]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Tue, 15 Oct 2024 14:19:19 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>Нүүрсчдийг яаж ч чадахгүй, Өмнөговь ч “Ажнай” Д.Бат-Эрдэнийн атганд хэвээр үлдэнэ!</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1197</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1197</link>
<description><![CDATA[<div style="text-align:justify;"><br></div><div style="text-align:justify;"><a class="highslide" href="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-10/1728402427_nrschdiyg-yaazh-ch-chadahgy-mngov-ch-azhnay-d_bat-erdeniyn-atgand-heveer-ldene.jpg"><img src="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-10/medium/1728402427_nrschdiyg-yaazh-ch-chadahgy-mngov-ch-azhnay-d_bat-erdeniyn-atgand-heveer-ldene.jpg" class="fr-fic fr-dib" alt=""></a></div><div style="text-align:justify;"><b>Б.ДАМДИН-ОЧИР</b></div><div style="text-align:justify;">Б.Энхбаяр бол өмнөх УИХ-ын үед нүүрсний хулгай, Хөгжлийн банкны тонуулаар сонсгол зохион байгуулсан Түр хороог даргалсан гишүүн. Лав энэ хоёр хулгай, тонуулыг бол гадарлаж биш “доторлож” мэдэх цөөхөн улстөрчийн нэг. Тэр сонсголоор яригдсан “нүүрсчид” УИХ-ын гишүүн Б.Энхбаярыг шүүхэд өгчээ. Энэ талаар тэрбээр өнгөрсөн баасан гарагт цахим хуудастаа бичжээ. “...Нүүрсчид нүүрсний сонсгол хийгдэж, илчлэгдсэндээ хорсож, илчлэгдсэн хулгайгаа дахиж хөндүүлэхгүй байж хэргээ замхруулах, цаашилбал эрх мэдлээсээ салж шоронд орохгүй байхын тулд шүүхээр дамжуулж нүүрсний сонсгол зохион байгуулсан УИХ-ын Түр хорооны даргаас “өшөө авч”, айлгаж амыг нь үдэх ажиллагаа хийсээр байгаа. Одоогоор гурван ч шүүхэд. Өнөөдөр нүүрсчид “ялж” байгаа. Тэд ард түмнийг мартамхай, нэхэл хатуу биш, нүглийн нүдийг гурилаар аргалчихна гэдэгтээ итгэж байгаа. Шүүхийн энэ асуудал нь хувь иргэн хоорондын асуудал биш Монгол Улсын Үндсэн хуульд заасан институт хоорондын, эрх мэдэл хуваарилах онол ба хэрэгжилтийн хувь заяатай холбогдох жишиг прецедент болох үр дагавартай гэж үзэж шүүхэд хандсан тайлбар, хүсэлтээ нээлттэй тавьж байна” гэжээ.</div><div style="text-align:justify;">Б.Энхбаярыг нүүрсний сонсголыг зохион байгуулсан Түр хорооны даргынх нь хувьд гурван шүүхэд нэхэмжлэл очсон бололтой. Түүний тайлбараа дэлгэсэн нь “Эко глобал ложистик” ХХК юм байна.</div><div style="text-align:justify;">Энэ компанийн талаар өнгөрсөн оны сүүлчээр болсон нүүрсний сонсголын үеэр нэлээд яригдсан. С зөвшөөрөлтэй холбогддог. Шинжээч “...Нүүрс ачих буулгах талбайн пүүний программд бүртгэгдсэн ачилтын мэдээлэл болон CAIS систем дэх гаалийн бүрдүүлэлтийн дотоод манифестын өгөгдлийг тулган баталгаажуулалт хийхэд олон улсын тээвэр С зөвшөөрөл бүхий 487 аж ахуйн нэгжээс 246 тээвэрлэгч нь нийт 52,030 удаагийн тээвэрлэлтээр нийт 5.2 сая тонн нүүрсийг улсын хилээр гаалийн бүрдүүлэлтгүй гаргасан байж болзошгүй байна” гэж танилцуулсан. Тэдгээр аж ахуйн нэгжүүдийн нэг нь “Эко глобал ложистик” ХХК байв. Улмаар гаалийн бүрдүүлэлтгүйгээр нүүрс тээвэрлэсэн асуудлаар гэрчүүдээс мэдүүлэг авахад ҮСХ-ны дарга Б.Батдаваа дуудагдсан. “…Түүний гэр бүлийн хамаарал бүхий хүмүүсийн нэр дээрх найман компаниар дамжуулан 1,0 сая гаруй тонн нүүрсийг гаалийн бүрдүүлэлтгүйгээр хил нэвтрүүлсэн” гэж шинжээч танилцуулсан хэрэг. Энэ талаар Б.Батдаваа “…Манай эхнэр “И коммодитс монголиа интеллижент ложистик” ХХК-д хөдөлмөрийн гэрээгээр ажилладаг байсан.  Тээврийн үйл ажиллагааг нь би мэдэхгүй. Учир нь би үйл ажиллагаанд нь оролцдоггүй. Компаниас нь асуусан нь зөв байх. Батмөнхийн Сувддэлгэр гэдэг хүн миний төрсөн дүү мөн. “Цэций гуай” ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигч биш, гүйцэтгэгч захирлаар 2023 онд буюу саяхан ажилд орсон. Энэ сонсголоор яагаад ийм асуудал яригдаж байгааг би ойлгохгүй байна” гэсэн. Гэсэн ч түүний эхнэр Ц.Амгалан болон дүү Б.Сувдэлгэрийнх нь эрх бүхий этгээдээр бүртгэлтэй найман компанийн нэг нь дээрх “Эко глобал ложистик” ХХК болж таарсан. Тэд өнөөдөр УИХ-ын гишүүн Б.Энхбаярыг шүүхэд өгчээ.</div><div style="text-align:justify;">Ер нь бол 2022 онд ихээхэн дуулиан шуугиан дунд ил болж байсан нүүрсний хулгайн асуудал өнөөдөр их сонин дүгнэлт рүү хөтлөөд эхэллээ. “Эрдэнэс Тавантолгой”-гоос ордог мөнгө нэмэгдсэнээс харвал ийм хулгай байсан юм шиг, харин хууль шүүхийн байгууллагын шийдвэрүүдээс үзвэл нүүрсний хулгай ерөөсөө байгаагүй мэт болж байна.</div><div style="text-align:justify;">2022 онд сүр дуулиантай баривчлаад хорьж хорьж ялласан “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн захирал асан Б.Ганхуяг, УИХ-ын гишүүн асан Т.Аюурсайхан нарын хэрэгт нүүрсний хулгайтай холбоотой асуудал байгаагүй болж таарсан.Мөн л “…Нүүрсний хулгайтай холбоотой” гэж зарлаад шалгаад байсан УИХ-ын дарга асан З.Энхболд, УИХ-ын гишүүн Б.Энх-Амгалан нарыг шүүх саяхан цагаатгалаа.</div><div style="text-align:justify;">Тэгсэн атал УЕПГ-аас мэдээлэл хийж “…Нүүрсний хэргээр 91 хүнийг шүүхэд шилжүүлж шийдүүлсэн” гэж мэдээлэв. Тиймээс олон нийт төөрөлдөх байдалтай болоод байгаа юм.</div><div style="text-align:justify;">Хэзээ ч билээ, нүүрсний хулгай ид боссон үеэр байх, хууль хяналтын байгууллагын нэг том хүн “…Ерөөсөө бүх нам, бүх улстөрчөөс болоод улс орон хөгжихгүй, авлига хээл хахуульдаа идэгдчихээд бгаа юм биш шүү дээ. Тэр муу муухай бүгдийг хийж явдаг нам намын хаяа түшсэн хэдхэн л хүн байдаг юм” гэж билээ. Тэгээд хэдхэн нэр хэлсэн. Эхэнд нь “Ажнай” Д.Бат-Эрдэнийг нэрлэсэн.</div><div style="text-align:justify;">Ер нь тэр үед АТГ ч 2022 оны арванхоёрдугаар сарын 13-нд нүүрсний хулгайтай холбоотой 17 хүнийг зарлахад мань эр байж л байсан. Улмаар 2023 оны гуравдугаар сарын 14-нд АТГ-ын Мөрдөн шалгах хэлтсийн дарга, эрхэлсэн комиссар Х.Буянтүмэн “…Нүүрсний хэрэгт холбогдуулан мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулах гэхээр Д.Бат-Эрдэнэ, Т.Аюурсайхан, Н.Наранбаатар гэсэн гурван гишүүний халдашгүй байдал, бүрэн эрхийн асуудал саад учруулж байна. Иймд тэдний бүрэн эрхийн асуудлыг түдгэлзүүлэх саналыг Ерөнхий прокурорт хүргүүлж байна” хэмээн мэдээлсэн. 2023 оны гуравдугаар сарын 23-нд УЕПГ-ын Олон нийттэй харилцах албаны дарга, ахлах прокурор Д.Дашмаа “…АТГ-аас өчигдөр УИХ-ын нэр бүхий гурван гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх саналыг прокурорын байгууллагад ирүүлсэн. Ерөнхий прокурор АТГ-аас ирүүлсэн саналтай танилцаж байна” гэж мэдэгдсэн. Ингээд маргааш нь Ерөнхий прокурорын санал УИХ-ын даргын гарт очсон.</div><div style="text-align:justify;">Энэ талаар Халдашгүй байдлын дэд хорооны гишүүн Б.Бат-Эрдэнэ “…Хуулийг байгууллага хэрэг асуудал үүсгээд прокурор нь хяналт тавиад Ерөнхий прокуророос УИХ-ын гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх асуудлыг оруулж ирж байгаа бол түдгэлзүүлэх нь зүйтэй. Асуудлыг хаалттай ярилцана” гэж мэдэгдсэн. Ингээд УИХ-аас 2023 оны гуравдугаар сарын 30-нд УИХ-ын гишүүн Д.Бат-Эрдэнэ, Т.Аюурсайхан хоёрын бүрэн эрхийг түдгэлзүүлж, Н.Наранбаатарынхыг үлдээх шийдвэрийг гаргасан. </div><div style="text-align:justify;">Энд нэг асуулт гарч ирнэ. Тухайн үед ч зарим улстөрч улс төрийн мэдэгдэл хийж байсан. “...Яагаад Өмнөговийн ганц гайгүй улстөрчийг намнаад байна вэ” гэдэг.</div><div style="text-align:justify;">Зөрөөд нэг биш хоёр ч асуулт тавигддаг.</div><div style="text-align:justify;">Нэгт, “...Яагаад орон нутгийн буюу жижиг “Тавантолгой” ХК-ийг тус компанийн 51 хувийг эзэмшдэг Өмнөговийн иргэд биш 49 хувьд оролцоотой “Ажнай” Д.Бат-Эрдэнэ мэддэг болчихсон бэ”</div><div style="text-align:justify;">Хоёрт, “...Яагаад Д.Бат-Эрдэнэ нүүрсний хулгайд холбогдож, Монгол Улсын хууль хяналтын байгууллагад шалгуулж, УИХ хүртэл түүнийг бүрэн эрхээс нь түдгэлзүүлсэн бэ” гэдэг асуултууд гарч ирнэ.</div><div style="text-align:justify;">Эхнийхийг Монгол даяараа мэднэ дээ. “Тавантолгой” ХК-ийн 51 хувийг эзэмшдэг Өмнөговь аймгийн засаг захиргааныхан “Ажнай” Д.Бат-Эрдэнийн хажуугаар өчүүхэн ч мэдэл гаргаж чаддаггүй гэдэг. Тавантолгой ХК-ийн 49 хувь эзэмшигчдийн маргаан одоо хүртэл үргэлжилдэг. Орос түншийнхээ хувьцааг хууль бусаар авчихлаа гэдэг гомдол одоо ч хууль хяналтын байгууллагаар явдаг.</div><div style="text-align:justify;">Дараагийнх нь, манай УИХ ер нь гишүүдийнхээ бүрэн эрхийг чөлөөлөх дургүй. Монгол хүндээ байдаг уу, адилхан “зовлон”-той болоод тэр үү, бүү мэд. Ерөнхий прокурор ийм санал оруулахад авч үлдээд л байдаг юм. Харин “Ажнай” Д.Бат-Эрдэнийг бол чөлөөлсөн. Өөр арга байгаагүй гэж гишүүд сүүлд ярьж байгаа дуулдсан. Яагаад гэхээр “Ажнай” Д.Бат-Эрдэнэ нар “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн хилийг давж хулгайгаар олборлолт явуулсан. Мөргөцөг олборлоод авчихсан гэдэг дээ.</div><div style="text-align:justify;">Одоо УИХ-ын гишүүн болчихсон П.Сайнзориг 2022 онд ХЗДХЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга байхдаа “Тавантолгой” ХК-д БЭТ-өөр томилогдсон. Тэгж ирээд “…Миний бие 2022 оны арванхоёрдугаар сарын 9-нд “Тавантолгой” ХК-д Засгийн онцгой БЭТ-өөр томилогдсон. 2015 онд акт үйлдэж хүлээлцэхээр тохиролцон буюу “Тавантолгой” ХК нь “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн ашиглалтын лицензийн хилийн зурвас давж олборлосон нийт 340092.98 тонн нүүрсээс 2017, 2021, 2022 онуудад 70,127 тонн нүүрсийг биетээр хүлээлгэн өгсөн байдаг.</div><div style="text-align:justify;">Харин өнөөдөр /2022.12.28/ буцаан өгөх үлдэгдэл нүүрсний сааж нүүрснээс бусад нүүрсийг бэлэн мөнгөөр буюу13.9 сая ам.долларыг “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК руу шилжүүлж, сааж нүүрсийг биетээр өгч, тооцоо нийлэх акт үйлдэхээр хүлээгдэж байна.</div><div style="text-align:justify;">Энэ нь Монголбанкны өнөөдрийн ханшаар 48 тэрбум төгрөгийг шилжүүлж хоёр компанийн хооронд үүсээд байсан нэг асуудал эцэслэгдэж байна” гэж байсан юм.</div><div style="text-align:justify;">Мөргөцгийн хохирлыг ингэж “Тавантолгой” ХК төлсөн. Харин “Ажнай” Д.Бат-Эрдэнийн хэрэг одоог хүртэл хууль шүүхийн байгууллагаар эцэслэгдэж шийдэгдээгүй байна. </div><div style="text-align:justify;">Яривал “Ажнай” Д.Бат-Эрдэнийн нүүрстэй, Тавантолгойтой холбоотой мөн ч их зүйл бий дээ. Гэвч сүүлийн үед нүүрсчид хаа сайгүй ялалт байгуулж, нүүрсний хулгай улам бүдгэрсээр байна.</div><div style="text-align:justify;">Тэгээд ч, одоо сонгууль болж байна. Тэгэхээр “Ажнай” Д.Бат-Эрдэнэ ч Өмнөговьт ялна. Тэрбээр “Тавантолгой” ХК-ийнхаа шим шүүсийг хүртсэн шиг байж байгаад, нүүрсний хэргээ шүүх хуулийн байгууллага дээр “барьсаар” байгаад цайруулах биз ээ. </div><div style="text-align:justify;"><b>Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин</b></div>]]></description>
<category><![CDATA[Онцлох мэдээ        / Хот]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Tue, 08 Oct 2024 23:43:51 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>Монгол Улс байгалийн ухааны салбарт ажиллах хүчний дутагдалд оржээ</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1188</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1188</link>
<description><![CDATA[<div style="text-align:justify;"><a class="highslide" href="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-10/1728132651_mongol-uls-baygaliyn-uhaany-salbart-azhillah-hchniy-dutagdald-orzhee.jpg"><img src="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-10/medium/1728132651_mongol-uls-baygaliyn-uhaany-salbart-azhillah-hchniy-dutagdald-orzhee.jpg" class="fr-fic fr-dib" alt=""></a></div><div style="text-align:justify;"><b>Түрүүч нь <a href="https://www.zms.mn/a/99549" rel="external noopener noreferrer">Нийгмийн эрэлтийг гүйцэхгүй газарзүйн салбарын мэргэжилтнүүд</a></b></div><div style="text-align:justify;"> </div><div style="text-align:justify;">Монгол Улсын их сургуулийн Шинжлэх ухааны сургуулийн Байгалийн ухааны салбарын Газарзүйн тэнхимд 2024-2025 оны намрын элсэлтээр газарзүйч мэргэжлээр дөрөв, газарзүйн багшаар таван оюутан элссэн тухай бид өмнөх нийтлэлдээ дурдсан. Энэ нь тухайн жилд суралцах оюутны 30 хувьд ч хүрэхгүй үзүүлэлт гэдгийг ч өмнө нь дурдсан. Тэгвэл хэдхэн жилийн дараа газарзүйн салбар шинжлэх ухааны мэргэжилтэнгүй болох аюул Монгол Улсад нүүрлээд байгаа юм.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Эрэлттэй мэргэжил. Гэхдээ…</b></h3><div style="text-align:justify;"> </div><div style="text-align:justify;">Газарзүйн хөтөлбөр нь Монгол Улсын Засгийн газрын 2023 оны гуравдугаар  сарын 29-ний өдрийн “Хөгжлийн тэргүүлэх болон эрэлттэй мэргэжлийн чиглэл батлах тухай” 115 дугаар тогтоолд орсон. Эрэлттэй мэргэжил байтал суралцах оюутны тоо жилээс жилд буурч байгаа нь асуудал болж байна.</div><div style="text-align:justify;">Асуудлыг тоочвол нэлээд урт хөвөрнө. Цухас дурдахад нийгэм талаас 2000 оны эхэн үеийн төрөлт буурсан нь нэг хүчин зүйл гэж үзэж буй. Түүнчлэн газарзүйн хөтөлбөрийн тухай мэдээлэл хүртээмжгүй байгаа нь анхаарал хандуулах сэдэв болсон. Хамгийн гол нь суурь боловсролын чанар муудсан нь тухай мэргэжлийн сургуулийн босго оноонд хүрэхгүй байгаа талаар багш нар учирлаж байна. Нөгөөтээгүүр, газарзүйч, газарзүйн багш  эрэлттэй мэргэжил хэдий ч ачаалал хийгээд бүтээмжтэй харьцуулахад цалин хэт бага байгаа нь энэ мэргэжлийг сонгохгүй байх шалтгаан болж байгаа аж.</div><div style="text-align:justify;">Энэ бүхнийг батлах ганц л тоо дурдахад 2022–2023 онд Шинжлэх ухааны сургуулийн байгалийн ухааны сургуульд 387 оюутан элсжээ. Мөн хэрэглээний шинжлэх ухаан, инженерчлэлийн сургуулийг 798 оюутан сонгосон байна. Эндээс харвал бага цалингаар шинжлэх ухааны судалгаа, шинжилгээ хийж, эрдэм шинжилгээний ажилд цаг зав, оюун ухаан, амьдралаа зориулах сонголт хийхгүй байгаа гэсэн үг.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>“Хоцрогдол ухамсрыг доройтуулдаг”</b></h3><div style="text-align:justify;"> </div><div style="text-align:justify;">Газарзүйн тэнхим нь Газарзүйч, Газарзүйн багш, Байгалийн ухааны боловсрол, Газарзүйн мэдээллийн систем, Газрын менежмент, Хот төлөвлөлт ба бүс нутаг, Аялал жуулчлал гэсэн зургаан хөтөлбөрөөр мэргэжилтэн бэлтгэдэг. Мөн Газарзүйн шинжлэх ухаанаар докторын зэрэг хамгаалсан 160 хүн бий. Тэр дундаас 12 хүн хөрсний чиглэлээр доктор хамгаалжээ.</div><div style="text-align:justify;">Дээрх зургаан хөтөлбөрт суралцаж байгаа оюутнуудын дунд хийсэн сэтгэл ханамжийн судалгаагаар “Эзэмшсэн ур чадвартаа сэтгэл хангалуун байдаг төдийгүй мэргэжлээрээ ажиллах, байгаль орчны байгууллагуудад ажиллах, дотоодод гадаадад дараагийн түвшинд суралцах” төлөвлөгөөтэй байгаа гэсэн үр дүн гарсан байна. Мөн оюутнууд хөтөлбөрийн чанар, багш нарын ур чадвар, эзэмшиж буй мэдлэг, ур чадвартаа сэтгэл хангалуун байдгаа илэрхийлжээ.</div><div style="text-align:justify;">Харин ажил олгогчоос авсан судалгаагаар газарзүйн хөтөлбөрийн төгсөгчдийн газарзүйн суурь шинжлэх ухааны онол, арга зүйн мэдлэг, суурь шинжилгээний онол арга зүйн чадвар, газарзүйн зураг, газарзүйн мэдээллийн систем дээр ажиллах чадвар зэрэгт ажил олгогчид сэтгэл хангалуун байгаагаа онцолжээ.</div><div style="text-align:justify;">Шинжлэх ухааны салбар хоцрогдож, үнэ цэнгүй болох тусам төдий чинээгээр иргэдийн ухамсар доройтдог гэдэг. Тэгвэл одоо бодит байдал ямар байна. Бид юуг анхаарах вэ. Ямар ажил хийвэл үр дүнтэй бол. Энэ талаар Монгол Улсын их сургуулийн Шинжлэх ухааны сургуулийн Байгалийн ухааны салбарын Газарзүйн тэнхимийн эрдэмтэн профессорууд, суралцагч оюутнуудын байр суурийг хүргэе.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h2 style="text-align:justify;"><b>ЭКСПЕРТИЙН ҮГ</b></h2><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Газарзүйн тэнхимийн доктор, дэд профессор Д.Даваадорж: Мэргэжлийн элсэгч буурч байгаа нь Монголын асуудал биш</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="200" src="https://resource4.sodonsolution.org/polit/image/2024/10/03/d2nh0h215to7l8q9/5b38e9eb-03c1-4fb3-bb4b-eeea6ccff2ce.jpg" width="200" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;">-Манай салбарын хувьд  сургалтын хөтөлбөрийн шинэчлэлээ дэлхийн хөгжлийн бодлого, өнөөгийн шинжлэх ухаан, техникийн хөгжлийн чиг  хандлагатай уялдуулах байдал хангалтгүй байгаа гэж үзэж болох. “Ирээдүйн нөөцөд нөлөөлөхгүйгээр өнөөгийн хэрэгцээгээ хангана” гэсэн ганцхан өгүүлбэрт  базагдсан Монгол Улсын тогтвортой хөгжлийн бодлого 2030 онд дуусна. Тэгвэл дэлхий нийтийн дараагийн бодлого юу байх бол, манай улс үүнд яаж нэгдэх үү гэдэгт бэлтгэлтэй байх ёстой.</div><div style="text-align:justify;">Шинжлэх ухааны мэргэжлийн элсэгч буурч байгаа нь ганц Монголын асуудал биш юм байна. Дэлхий даяар боловсролын түвшинд их сургуульд элсэгчдийн тоо буурч байгаа судалгаа гарсан.  Гэхдээ буурч байна гээд зүгээр сууж болохгүй л дээ. Эрэлт байгаа учраас нийлүүлэлт хийх ёстой. Гэвч энэ нь зөвхөн боловсролын салбарын тэр дундаа мэргэжлийн боловсон хүчин бэлтгэж байгаа сургуулийн асуудал биш. Төрийн хэмжээнд анхаарал хандуулах учиртай. Тухайлбал, МУИС-ийн Шинжлэх ухааны сургуулийн Байгалийн ухааны салбарын Газарзүйн тэнхимийн элсэгчийг нэмэхийн тулд кредит оноог үнэлэх, олимпиадад өрсөлддөг хүүхдүүдэд тэтгэлэг өгөх, аймаг бүрд хуваарь олгох зэргээр аль болох дэмжсэн ажил хийвэл үр дүнд хүрэх болов уу. </div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Газарзүйн тэнхимийн доктор, дэд профессор Г.Юмчмаа: Мэргэжил сонголт  хүний хамгийн чухал алхам байдаг</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/polit/image/2024/10/03/fyfa6g6pxspw53cz/93efd2e5-c5b6-4d53-b261-4aa79e0d4ec9.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;">-ЭЕШ-д 1000 орчим хүүхэд газарзүйн хичээлээр шалгалт өгдөг. Гэтэл МУИС-ийн Газарзүйн тэнхимийн хөтөлбөрүүд элсэгчгүй байна Мэдээж газарзүйн шалгалт дангаараа байдаггүй л дээ. Шалгалтын 70 хувь математик, 30 хувь нь газарзүй гэх зэргээр хуваарилдагтай холбоотой байх.</div><div style="text-align:justify;">Хамгийн гол нь элсэгч оюутнууд болон тэдний эцэг эх газарзүйн шинжлэх ухааны талаар мэдээлэлгүй байна. Хүүхдүүдээ чиглүүлж, мэргэжлээ зөв сонгоход нь тусалж чадахгүй байгаатай холбоотой гэж хардаг.  Тэгэхээр ирээдүйд улс орондоо төдийгүй дэлхий нийтэд хэрэгтэй, үнэ цэнтэй мэргэжлийн утга учрыг ойлгоогүйгээс өнөөдөр трэнд болоод байгаа эсвэл цалин хөлсийг нь бодож сонголтоо хийж байна. Хүний мэргэжил сонголт гэдэг ирээдүй нь, амьдрал нь шийдэгдэх хамгийн чухал алхам шүү дээ. Тиймээс энэ салбарт олон жил ажилласны хувьд, олон шавьтай багш хүний хувьд захихад газарзүйч, газарзүйн багш гэх энэ сайхан мэргэжлийг сонирхоод, судлаад үзээрэй гэж зөвлөмөөр байна. Төгсөгчид маань 100 хувь ажлын байртай байдаг. Мөн дэлхийн хэмжээний судлаачид болох боломжтой шүү гэдгийг бахархалтайгаар хэлье.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Газарзүйн тэнхимийн доктор, дэд профессор Э.Алтанболд: Хүүхдэд эх оронч үзлийг олгодог хичээл бол Газарзүй</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="328" src="https://resource4.sodonsolution.org/polit/image/2024/10/03/2ptapqkrk03sanis/e66bea11-1853-44cb-af1a-31ed303b2a6e.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;">-Дунд сургуулийн газарзүйн хичээлийн стандартыг сайжруулах хэрэгтэй. 7-10 дугаар ангид газарзүйн хичээл долоо хоногт ганц цаг л ордог болсон. Ганцхан цагийн хичээлээр хүүхдийг газарзүйн шинжлэх ухаанд дурлуулна гэж байхгүй. Арваннэгдүгээр ангиас газарзүйн хичээл үзэхээ болиод зөвхөн сонгоны хичээл болгосон нь буруу. Газарзүй бол зайлшгүй судлах ёстой суурь хичээл. Учир нь дунд сургуулийн хүүхдүүдэд эх оронч үзлийг олгодог ганц хичээл бол Газарзүй. Тиймээс салбар яам энэ шийдвэрээ эргэж харах хэрэгтэй.</div><div style="text-align:justify;">Ер нь боловсролын системийн ажилчдын цалин хөлсийг таван сая төгрөгт хүргэхгүй бол дунд сургуульд багшлах багш, шинжлэх ухааны судлаач олдохгүй болно.  Газарзүйн олимпиадад оролцсон хүүхдүүдийг урилгаар, сургалтын төлбөрөөс нь хөнгөлж элсүүлбэл гүнзгийрүүлээд үзчихсэн байдаг учраас суурь сайтай оюутан болж, цаашаа илүү сайн судалж хөгждөг.</div><div style="text-align:justify;">Нөгөө талаар элсэлтийн шалгалтын хувийг өөрчилж, уян хатан болгомоор байна. Газарзүйч мэргэжлээр элсэх хүүхэд заавал 70 хувь математик, 30 хувь газарзүйн шалгалт өгч байгаа нь хэт өрөөсгөл. Дор хаяж 50/50 хувь болгох юм уу, газарзүйн хичээл нь 70 хувь байдаг ч юм уу, ер нь 100 хувь газарзүйн хичээлээр шалгалтаа өгөөд орж ирэх боломжийг гаргах ёстой.</div><div style="text-align:justify;">Монгол Улс тэр чигтээ байгалийн ухааны салбар ажиллах хүчний дутагдалд орсон байгаа шүү.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Газарзүйн тэнхимийн оюутан Б.Түвшинжаргал: Газарзүйч мэргэжилдээ “дурлаж” байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="330" src="https://resource4.sodonsolution.org/polit/image/2024/10/03/eg27qpqub07l3yww/9610dbf0-b410-488c-bcb4-ba9c842ddc8f.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;">-Би МУИС-ийн Газарзүйн ангийн дөрөвдүгээр түвшинд суралцдаг. Газарзүйч  хөрвөж ажиллаж болох, сонирхолтой мэргэжил учраас би сонгосон юм. Газарзүйн шинжлэх ухаан байгалийн тогтоц хэрхэн, яаж үүссэн, тухайн үед юу болж, ямар процессоор бий болсныг судалдаг. Дөрвөн жил суралцаад судлаад ирэхээр мэргэжилдээ бүр их “дурлаж” байна.</div><div style="text-align:justify;">Хамгийн гол нь бид нар төгсөөд ажлын байраар хангагдах бүрэн боломжтой нь сайхан. Харин тухайн эзэмших ёстой мэдлэгээ бүрэн эзэмшиж чадвал чадварлаг боловсон хүчин болж хаана ч гологдохгүй.</div><div style="text-align:justify;">Байгалийн шинжлэх ухаан дэлхийд үнэлэгддэг учраас бидэнд цааш суралцах, судалгаа хийх тэтгэлэг авах боломж нээлттэй байдаг. Тиймээс хэлний мэдлэгтээ анхаарч байна. Шинжлэх ухаанч, сониуч байж яагаад гэдэг асуултад бодит хариулт авахыг хүсвэл манай сургуулийг, газарзүйч мэргэжлийг сонгоорой гэж залуусыг уриалмаар байна. Ер нь оролдлого сайт оройд нь гардаг шүү гэж хэлье.</div><div style="text-align:justify;"><b>Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин</b></div>]]></description>
<category><![CDATA[Онцлох мэдээ         / Хот         / Хүмүүс]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Sat, 05 Oct 2024 20:48:30 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>Автомашингүй өдөр 20 зах, худалдааны төв ажиллахгүй</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1168</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1168</link>
<description><![CDATA[<div style="text-align:justify;"><img alt="" src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/coverImg/xgv7l5nopgf/66e942361ad23e72dd9a9a97.jpg" width="100%" class="fr-fic fr-dii">“Автомашингүй өдөр-2024” арга хэмжээ энэ сарын 21-ний бямба гарагт болно. Энэ удаагийн арга хэмжээг зам тээврийн ослоос сэргийлэх, иргэдэд автомашинаас татгалзахыг уриалах зорилгоор зохион байгуулж байна. Өнөөдөр арга хэмжээний талаар холбогдох албаныхан мэдээлэл өглөө.</div><div style="text-align:justify;"><img src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/images/6msr08fqt3v/66e9425a1ad23e72dd9a9a99.jpg" class="fr-fic fr-dii" alt=""></div><div style="text-align:justify;">Нийслэлийн Эрүүл мэндийн газрын дарга П.Эрхэмбулган “Нийслэлийн Засаг даргын захирамжийн дагуу автомашингүй өдөр зохион байгуулах ажлын хэсгийг томилж, бэлтгэл ажлыг хангаж байна. Автомашингүй өдрийг 1500 орчим хотод 100 орчим сая хүнийг оролцуулан тэмдэглэдэг. Манай улс 12 дахь жилдээ зохион байгуулж байна. Дэлхийн автомашингүй өдөр есдүгээр сарын 22-нд тохиодог. Улаанбаатар хотын хувьд энэ бямба гарагт зохион байгуулах юм. Арга хэмжээний үндсэн зорилго нь автомашины хэрэглээнээс татгалзах, автомашинаас бусад тээврийн хэрэгслийг сонгох буюу нийтийн тээвэр, унадаг дугуй, явган алхалтыг дэмжихэд олон нийтийг уриалах юм. Энэ жилийн арга хэмжээний онцлог нь Улаанбаатар хотоос хэрэгжүүлж байгаа “Экомобилити” аяныг тодотгон дэмжиж байна. Ингэхдээ төвийн байршлуудад авто замын хөдөлгөөнийг хязгаарлана. 20 зах, худалдааны төвийг амраана. Сүхбаатарын талбайд болох нэгдсэн арга хэмжээгээр иргэдэд эрүүл мэндийн зөвлөгөө, үйлчилгээ үзүүлэхээс гадна уралдаан тэмцээн, бусад арга хэмжээ болно. Мөн төвийн зургаан дүүргээс асар барьж үйл ажиллагаагаа явуулна” гэлээ.</div><div style="text-align:justify;"><img src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/images/gg3k7kxn2un/66e942611ad23e72dd9a9a9a.jpg" class="fr-fic fr-dii" alt=""></div><div style="text-align:justify;"><b> Зам хааж байгаа 310 цэг дээр 360 гаруй албан хаагч ажиллана</b></div><div style="text-align:justify;">Өглөөний 07:00 цагаас оройны 18:00 цагийн хооронд дараах авто замуудыг хаана. Хойд чиглэлдээ СУИС-ийн уулзвар, Хүнсний IV дэлгүүрийн уулзвар, баруун талдаа Дарь-Эхийн уулзвар, Сансрын тунель, Зүүн 4 зам, Бөхийн өргөө, урд талдаа “Шангрила”-гийн уулзвар, Хүүхдийн ордны уулзвар, зүүн талдаа “Өгөөж”-ийн уулзвар, Баруун 4 зам, “Бөмбөгөр” худалдааны төвийн уулзвар, Гэсэр сүмийн уулзвар гэсэн байршлууд дээр өмнөх жилүүдтэй адилхан түвшинд хөдөлгөөнийг түр хязгаарлаж, цагдаагийн албан хаагчид хяналт тавьж ажиллана. Зам хааж байгаа 310 орчим цэг дээр 360 гаруй албан хаагч ажиллана. Дээрх нэршил бүхий байршил дотор тээврийн хэрэгсэл зорчихгүй гэсэн үг. Тухайн байршилд амьдарч байгаа хүмүүс ч гэсэн журмыг дагана гэдгийг ТЦА-ны  Урьдчилан сэргийлэх хэлтсийн дарга, дэд хурандаа Б.Очирбат хэлж байв.</div><div style="text-align:justify;">Мөн автомашингүй өдрөөр дээрх хаасан авто замуудад цахилгаан мотоцикл, цахилгаан дугуй, цахилгаан скүүтэр, суррон зэргийг хөдөлгөөнд оролцуулахгүй юм байна. Явганаар хөдөлгөөнд оролцож байгаа иргэдийг гэмтээхгүйн тулд эдгээр тээврийн хэрэгслийг хөдөлгөөнд оролцуулахгүй. </div><div style="text-align:justify;"><img src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/images/hwjmn90o1b7/66e9423f1ad23e72dd9a9a98.jpg" class="fr-fic fr-dii" alt=""></div><div style="text-align:justify;"><b>Дөрвөн байршилд авто зам шинэчилнэ</b></div><div style="text-align:justify;">Нийслэлийн Замын хөгжлийн газрын Засвар, арчлалтын хяналтын хэлтсийн дарга О.Энхбаатар “Нийслэлийн Замын хөгжлийн газраас дөрвөн байршилд авто замын ажил хийж байгаа. Нарны замын хэсэгчилсэн засвар шинэчлэлийн ажлын хүрээнд Паркын баруун уулзвараас Урбанекийн уулзвар хүртэл 650 метр замын урд хэсгийг автомашингүй өдөр хааж, хучилтын ажил хийнэ. Энэ сарын 22-ны өдөр нь хойд хэсгийг хэсэгчилж хааж, хөдөлгөөнийг сэлгэж хэвийн явуулна. Наадамчдын замд 550 метр газарт засвар шинэчлэлийн ажлыг саадгүй хийнэ. Нисэхийн Аюулгүйн тойргоос урагш Архивын ерөнхий газар хүртэл 1.7 км авто замыг хэсэгчилж хааж замын ажил хийнэ. ТБД андуудаас Өгөөжийн уулзвар хүртэлх замыг 21-23-нд хэсэгчлэн хааж засвар шинэчлэлийн ажлыг хийнэ” гэв.</div><div style="text-align:justify;"><img src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/images/l4b0vrwiv9o/66e9426d1ad23e72dd9a9a9b.jpg" class="fr-fic fr-dii" alt=""></div><div style="text-align:justify;"><b>Автомашингүй өдрөөр 41 чиглэлийн 345 тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнд өөрчлөлт орно</b></div><div style="text-align:justify;">Нийслэлийн Тээврийн бодлогын газрын Захиргаа, удирдлагын хэлтсийн дарга З.Цэвээндорж “Автомашингүй өдрөөр Зүүн 4 замаас Баруун 4 зам хооронд, Энхтайвны өргөн чөлөө, Бага тойруу гэсэн авто замуудаар дайран өнгөрөх бүх чиглэлийн тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнд өөрчлөлт оруулж байгаа. Автомашингүй өдөр урдаас хойш болон хойноос урагш явж байгаа тээврийн хэрэгслүүдийг Их тойруугаар тойруулах, Сүхбаатарын талбай болон Бага тойруугаар эргэлт хийж байгаа тээврийн хэрэгсэл бүгд богино эргэлтээр хөдөлгөөнд оролцоно. Нийт 41 чиглэлийн 345 тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнд өөрчлөлт оруулахаар маршрутыг төлөвлөсөн. Маршрутад өөрчлөлт оруулсан ч амралтын өдөр ажилладаг 945 тээврийн хэрэгслийн тоонд өөрчлөлт орохгүй учир иргэд саадгүй зорчих боломжтой” гэсэн юм.</div><div style="text-align:justify;"><b>НЗДТГ-ЫН ХЭВЛЭЛ МЭДЭЭЛЭЛ, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ХЭЛТЭС</b></div>]]></description>
<category><![CDATA[Онцлох мэдээ          / Хот          / Хүмүүс]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Tue, 17 Sep 2024 17:00:08 +0800</pubDate>
</item></channel></rss>