Deprecated: Array and string offset access syntax with curly braces is deprecated in /home/zaisazwz/public_html/engine/classes/templates.class.php on line 243
<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<rss version="2.0" xmlns:dc="http://purl.org/dc/elements/1.1/">
<channel>
<title>Хот - Zaisantv.mn</title>
<link>https://zaisantv.mn/</link>
<language>ru</language>
<description>Хот - Zaisantv.mn</description>
<generator>DataLife Engine</generator><item>
<title>50 кг жин хаясан бүсгүйн тураах зөвлөгөө</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1252</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1252</link>
<description><![CDATA[<img src="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-12/1734784986_img_1889.jpeg" class="fr-fic fr-dib" alt="">Хичнээн жин хасахыг хүсэвч санаснаар болохгүй үе бий. Тэр нь ердөө өөрт тохирох аргаа олоогүйтэй л холбоотой юм. Хүн бүрийн биеийн онцлог өөр учраас турах арга ч гэсэн өөр байж болно. Гэхдээ хүн бүрт тохирох нэг арга бол дасгал хөдөлгөөн юм шүү. Өнөөдөр бид та бүхэндээ дасгал хөдөлгөөн, эрүүл хооллолтын ачаар 50 кг жинг хасч чадсан бахархам бүсгүйн зөвлөгөөг хүргэхээр бэлтгэлээ. Ингээд мэдээллийн дэлгэрэнгүйг сонирхьё.Доорх дасгалуудыг хийхдээ амьсгалаа зөв хуваарилах хэрэгтэй бөгөөд 6 цагаас хойш хүнд хоол идэж болохгүй аж. Мөн хооллосныхоо дараа 15-20 минут эрүүл агаарт алхах, хөнгөн дээс эргүүлэх, хэрэгтэй байна. Хамгийн чухал нь өлсөж болохгүй бөгөөд жимс жимсгэнэ, самар, тэжээллэг хүнсний ногоог хэрэглэвэл ядарч сульдахгүй давуу талтай.  Өдөр бүрийнхээ уух шингэнийг нэмэгдүүлж, эрч хүчтэй байгаарай. Амжилт хүсье.<br> <br>Түүнийг Шанна Фикера (Shanna Fichera) гэдэг бөгөөд 107 кг жинтэй байсан бөгөөд эцэж цуцашгүй хөдөлмөрийн үр дүнд өдгөө 55 кг жинтэй болж, өөрийгөө ялан дийлж чадсан юм. Тэрээр эрүүл хооллолт, дасгал хөдөлгөөнийг эрхэмлэсэн төдийгүй маш энгийн дасгалуудыг хийсний үр дүнд цоо шинэ нэгэн болж чаджээ. Ингээд та бүхэндээ түүний санал болгосон дасгалуудыг танилцуулъя. <br><h2>1. Гүүр</h2>Дээш харж хэвтэх байрлалыг авч, хоёр хөлөө нугална. Энэ байрлалаас гуя хэсгээ дээш өргөж, 2 секунд барих аж. Тус дасгалыг 10 удаа хийж, 20 секунд амрах давтамжаар 5 хийхэд болно. Үүнийг тогтмол хийснээр гуяны ар талын булчин чангарч, өгзөг унжихаас сэргийлнэ.<br><h2>2. Хөлөө өргөх</h2>Та эгц дээш харж хэвтэн, тайван амьсгал. Одоо харин хөлнүүдээ ээлжлэн дээш тултал нь өргөн 2-3 секунд байрлалаа хадгалаарай. Энэхүү дасгалыг та орондоо хэвтэж байхдаа ч хийж болох тул цаг завыг тань хумслахгүй аж. <br><h2>3. Өгзөгний булчин чангалах</h2>Хэрэв таны нуруу өвддөг бол, нурууны өвчтэй бол тус дасгалыг хийхгүй байх нь дээр. Та орон дээрээ доош харж хэвтэн, хоёр гараа чигээр нь унжуулж тавих хэрэгтэй. Харин дараа нь хөлөө ээлж ээлжээр дээш өргөж, булчингаа чангарч байгааг мэдрээрэй. Мөн та хөлөө дээш өргөж, 3-4 секунд байрлалаа хадгалах бөгөөд 20 удаагийн давтамжтайгаар хангалттай гэж үзэх хүртлээ хийгээрэй. Тус дасгал өгзөгний булчинг чангалж, таныг төгс сайхан өгзөгтэй болоход онцгой нөлөө үзүүлнэ. <br><h2>4. Хэвлий, гар, цээж, нурууны хосолсон дасгал</h2>Доошоо харж хэвтээд, шалан дээр гарын тохойгоор тулан, өлмийгөө өргөх хэрэгтэй. Энэ үед нуруу цэх, хөл шулуун байх хэрэгтэйг санаарай. Байрлалаа 3-5 секунд орчимтой барьж, 10-15 удаагийн дамтамжтай хийх хэрэгтэй. Энэ нь хэвлий, гарны булчинг чангалж, биеийг өв тэгш болоход чухал үүрэг гүйцэтгэнэ.<br><h2>5. Хэвлий, гуяны булчин чангалах</h2>Танд дасгалын бөмбөг байхгүй бол дэрээ орлуулан ашиглаж болно. Дээш харж хэвтэн хоёр хөлөө дээш өргөнө. Харин өргөсөн хөлөндөө дэрээ хавчуулж өгөх бөгөөд байрлалаа 10 секунд хадгалсны эцэст доош буулгаарай. Тус дасгалыг та 20 удаа давтаж хийснээр үр дүнгээ өгөх аж. Дэртэй дасгалыг тогтмол хийж заншсанаар хэвлийн булчин чангарахаас гадна гуяны илүүдэл өөхийг хайлуулах шидтэй. <br><h2>6. Суниах</h2>Орон дээрээ хэвтэнгээ суниах нь газар суниахаас хэцүү тул таниас илүүтэй эрч хүч, тэвчээрийг шаардах аж. Та доош харж, гар дээрээ хамаг хүчээ төвлөрүүлж, байрлалаа эзлээрэй. Дараа нь гар дээр суниаж, доош болж, хэдэн секунд байрлалаа хадгалсны эцэст суниалтаа үргэлжлүүлээрэй. <br><h2>7. Гар дээр тогтох</h2>Доош харан, гар дээрээ тогтож, суниах байрлал аваарай. Харин тус байрлалаа аль болох удаан хадгалж, тогтох хэрэгтэй. Ингэснээр гар болоод хэвлийн булчин чангарч, илүүдэл өөхийг хайлуулах тустай байна. <br><h2>8. Гэдэсний таталт</h2>Та дээш харж хэвтэн дасгалын байрлалыг эзлээрэй. Дараа нь толгой дороо гараа тавьж, цээж хэсгээ дээш өргөнө. Тус дасгалыг 20 удаа хийх бөгөөд ингэснээр хэвлийн хэсгийн булчин чангарч, нуруунд ч эмчилгээ болж өгдөг. Та үүнийг орондоо хэвтэж байхдаа ч хийж болох юм. <br><h2>9. Хайчин байрлал</h2><br>Энэхүү дасгал нь хэвлийн булчинг эрчимтэй чангалж, илүүдэл өөх, сул махыг хормын дотор багасгах болно. Дээшээ харж хэвтээд, хоёр гараа шилэн хүзүүний ард аваачина. Үүний дараа хөл гараа эсрэг чиглэлд байхаар толгойн харалдаа татаж, 2-3 удаагийн давтамжтай, 15-20 удаа хийгээрэй.  <br><br><h2>10. Царцаа байрлал</h2>Тус дасгалыг орондоо хэвтэж байхдаа хийвэл тун ч сайхан тохирно. Та доош харж хэвтэн, хөл, гар, толгойгоо зэрэг дээш өргөж, байрлалаа аль болох удаан хадгалаарай. Энэ нь биеийн бүхий л хэсэгт онцгой нөлөө үзүүлэх бөгөөд биед тайвшрал олгож, булчингуудыг чангалж өгдөг байна. <br><h2>11. Гуяны булчин чангалах</h2>Өргөн резин ашиглан тус дасгалыг хийх боломжтой. Өвдөг хэсэгтээ резинийг хийж, хажуу тийш харж хэвтээрэй. Ингэхдээ нэг гараараа газар тулбал зохилтой. Харин одоо та хоёр өвдгөө салгаж, аль болох дээш өргөхийг хичээгээрэй. Тус дасгалыг 20 удаагийн давтамжтайгаар хийнэ. <br><h2>12. Хайчан дасгал</h2>Та зүгээр зурагт үзэн орондоо хэвтэж байхдаа ч тус дасгалыг хийж болно. Хажуу талаараа харж хэвтэн, толгойгоо гараараа тулаарай. Харин дараа нь хөлөө дээш өргөж, дасгалаа хийнэ. Та тус дасгалыг хоёр хөл дээрээ ээлжлэн, хүссэн тоогоор хийх хэрэгтэй. <br><h2>13. Кобра дасгал</h2>Дээш харж хэвтэн цээж хэсгээ аль болох хойш сунган, татаж өгөөрэй. Энэ нь нэг төрлийн иогийн дасгал бөгөөд биеийг тань уян хатан, сул чөлөөтэй болгож өгөх нөлөөтэй аж. Та байрлалаа чадах чинээгээрээ удаан хадгалж өгвөл зохилтой. <br><h2>14. Хөлөө эргүүлэх</h2>Та орой орондоо орж унтахаасаа өмнө тус дасгалыг хийж заншаарай. Ингэхдээ дээш харж хэвтэн, хөлөө дээш өргөнө. Дараа нь хөлөө шагайгаар нь эргүүлж, алжаалыг нь тайлж өгөөрэй. Тус дасгал нь хөлийг тань амраагаад зогсохгүй хэвлийн хэсгийн булчинг давхар чангалж байдаг юм. <br><h2>15. Байрлалаа хадгалах</h2>Хажуу тийш харж хэвтэн, нэг гараа нугалж, түүн дээр биеийн ачааллаа өгч, биеэ газраас хөндийрүүлээрэй. Мэдээж тус байрлалыг удаан хадгална гэдэг бэрх боловч шүд зуун тэвчээд үзээрэй. Аль болох удаан байрлалаа хадгалах нь чухал бөгөөд та хийх бүрдээ хугацаагаа уртасгаж байгаарай.]]></description>
<category><![CDATA[Хот / Хүмүүс]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Sat, 21 Dec 2024 20:27:38 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>Сэтгүүлч Н.Өнөрцэцэг Дээд шүүхэд гомдол гаргажээ</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1250</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1250</link>
<description><![CDATA[<a class="highslide" href="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-12/1734531369_img_1830.jpeg"><img src="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-12/medium/1734531369_img_1830.jpeg" class="fr-fic fr-dib" alt=""></a><b>Т.САЙХАН</b><br>Сэтгүүлч Н.Өнөрцэцэгт холбогдох давж заалдах шатны шүүх хурал өнгөрсөн сарын 7-ны өдөр болж тус шүүхээс анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээсэн.<br>2024 оны долоодугаар сард Сүхбаатар дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх хаалттай хуралдаж, сэтгүүлч Н.Өнөрцэцэгт дөрвөн жил есөн сарын хорих ял оноосон билээ. Түүнийг худал мэдээлэл тараасан, хувь хүний нууц задруулсан, татвараас зайлсхийсэн, төрийн нууц хадгалсан зэрэг хэрэгт буруутгасан юм. Давж заалдах шатны шүүхийн шийдвэрийг Н.Өнөрцэцэг болон түүний өмгөөлөгчид эс зөвшөөрсөн тул Улсын дээд шүүхэд гомдол гаргалаа. Эргэн сануулахад, анхан болон давж заалдах шатны шүүх хурлыг нээлттэй явуулах хүсэлтийг сэтгүүлч Н.Өнөрцэцэг болон түүний өмгөөлөгчдийн зүгээс гаргаж байсан юм.<br>Нээлттэй явуулах хүсэлтээ илэрхийлэн Н.Өнөрцэцэг Цагдан хорих 461 дүгээр ангид хоригдож байхдаа өлсгөлөн зарлаж, ар гэрийнхэн нь хэлмэгдэгсдийн хөшөөний гадаа хоёр өдрийн турш суулт зарлаж байсан. Гэвч шүүх хурлыг хаалттай явуулсан юм. Н.Өнөрцэцэгийн өмгөөлөгчид шүүхийн шийдвэртэй санал нийлэхгүй байгаа гэдгээ давж заалдах шатны шүүхийн дараа илэрхийлж байсан билээ.<br><br><br>]]></description>
<category><![CDATA[Хот]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Wed, 18 Dec 2024 22:14:31 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>Т.Дүүрэнгийн холбогдсон хэрэгт улстөрчид холбоотой юу</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1247</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1247</link>
<description><![CDATA[<a class="highslide" href="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-12/1734531171_img_1676.jpeg"><img src="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-12/medium/1734531171_img_1676.jpeg" class="fr-fic fr-dib" alt=""></a><b>Б.БАЯР</b><br> <br>МҮХАҮТ-ын ерөнхийлөгчийн сонгууль 2024 оны арваннэгдүгээр сарын 28-нд болсон. Түүний өмнөхөн бөөн явдал өрнөсөн. Хамгийн дуулиантай нь МҮХАҮТ-ын гүйцэтгэх захирал Т.Дүүрэнг АТГ-аас баривчилсан явдал байв. Түүнийг нэг сарын хугацаатай цагдан хорьсон. Тэр нь талдаа орж байна. Т.Дүүрэнгийн тухайд БОАЖ-ын сайдын зөвлөх байхдаа сайдынхаа оролцоотой томоохон тендерийн будилаанд оролцсон тухай эх сурвалжууд мэдээлсэн. Н.Цэрэнбат нь сайд байхдаа албан үүрэг, бүрэн эрхий байдлаа урвуулан ашиглаж “Гэр хорооллын ариун цэврийн байгууламжийн лаг, хог хаягдлыг байгальд ээлтэй аргаар шатааж, устгах туршилтын төслийн хэрэгжүүлэх үйлдвэрийн тоног төхөөрөмж худалдан авах” 3.5 тэрбум төгрөгийн гэрээг хуульд заасан шаардлага нөхцөл хангахгүй ХБНГУ-ын нэгэн компанитай байгуулсан. Үүний улмаас Монгол Улсад 2.1 тэрбум төгрөгийн хохирол учирсан. Ийм хэрэгт шалгагдаж байгаа аж. Түүний зөвлөх байсан Т.Дүүрэн уг хэрэгт холбогдсон. Тэрээр “…Хууль бусаар бусдад нөлөөлж улсад их хэмжээний хохирол учруулсан” гэх хэрэгт яллагдагчаар татагдсан байна.<br>Түүнчлэн “Эрдэнэт үйлдвэр”-ийн бас нэг том дүнтэй тендерийн асуудал яригдсан. Тодруулбал,  МҮХАҮТ-ын зарим удирдлагын оролцоотой 2020 оны дөрөвдүгээр сарын 29-нд үүсгэн байгуулагдсан нэр бүхий компани “Эрдэнэт үйлдвэр”-ээс 120 тэрбум төгрөгийн тендер авсан. Тэр мөнгөнөөс захирал П рүү нь 24 тэрбум, нягтлан бодогч Ц руу нь 15 тэрбум төгрөг нь очиж, МҮХАҮТ-ын нэг удирдлагын хувийн компани руу 500 сая төгрөг “…Зээл” хэмээн шилжжээ.<br>Тэгвэл мөрдөн шалгах ажиллагаагаар “Эрдэнэт үйлдвэр”-ээс тендер авсан асуудлынх нь оролцогчид улам нэмэгдсээр байгаа аж. Улстөрчдөөр хүрээгээ тэлж байгаа гэх эх сурвалжийн мэдээлэл байна. Ер нь бол энэ гэрээний асуудал МҮХАҮТ-аас гадна дээр хэлсэнчлэн нэр бүхий томоохон улстөрч, бас “Эрдэнэт үйлдвэр”-ийн удирдах албан тушаалтан, “К” компанийн захирал нарын түншлэл гээд өргөжих хандлагатай болжээ.<br>Үүнээс гадна, энэхүү “Эрдэнэт үйлдвэр”-ээс 120 тэрбумын гэрээ авч чадсан мөнөөх компани руу МҮХАҮТ-ын данснаас 2022 оны арванхоёрдугаар сард 2 сая ам.доллар шилжсэн байж болзошгүй байна.<br><b>Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин</b><br><br><br>]]></description>
<category><![CDATA[Хот]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Wed, 18 Dec 2024 19:00:29 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>Улаанбаатарын утаа бол улс төр, бизнесийн бүлэглэлүүдийн хамтын бүтээл юм</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1246</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1246</link>
<description><![CDATA[<a class="highslide" href="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-12/1734531128_img_1829.jpeg"><img src="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-12/medium/1734531128_img_1829.jpeg" class="fr-fic fr-dib" alt=""></a>Утааны сонсголыг Б.Энхбаяр шиг удирдахгүй бол “утаа” болоод л замхарна-<br><b>Б.ГАРЬД</b><br>Улаанбаатарын утаагаар УИХ сонсгол хийнэ. Тийм эрх зүйн үндэслэл бүрдсэн. Улаанбаатарын утааны сонсголыг зохион байгуулах талаар иргэн Б.Мөнгөнхишиг нийтийн өргөдлийн “Д-Өргөдөл” цахим системд 2024 оны арваннэгдүгээр сарын 25-нд өргөдөл санаачилж, иргэдээс гарын үсэг цуглуулж эхэлсэн. Дэмжиж санал өгсөн иргэдийн тоо энэ сарын 6 гэхэд 70 мянга давсан. Тиймээс УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан Улаанбаатарын утааны сонсголыг зохион байгуулах ажлыг БОХААБХ-нд даалгасан. Энэ дагуу “...Сонсголыг хэн удирдаж, ямар чиг баримжаатай хийх вэ” гэдгийг маргаашийн БОХАА-н Байнгын хороогоор ярьж эхлэх төлөвтэй байна. Түүгээр сонсголын товыг тогтооно. Тэгэхээр тус сонсгол болох нь нэгэнт тодорхой болсон гэсэн үг. Харин сонсголыг хэн даргалах нь одоогоор тодорхойгүй байгаа юм.<br>Ер нь бол “…Сонсгол хэн даргалж, зохион байгуулж байна вэ” гэдэг хамгийн чухал юм. Өмнөх УИХ-ын үед Хөгжлийн банкны зээл хуй, нүүрсний хулгай, ногоон автобусны асуудлаар сонсголуудыг зохион байгуулж байв. Эднээс “…Хөгжлийн банк, нүүрсний хулгайн сонсголууд үр дүнтэй болсон” гэж үздэг. Хэдийгээр хууль хяналтын байгууллагад шилжүүлсэн баримт нотолгоонуудын дагуу эцсийн буруутнууд төгс тогтоогдоогүй ч сонсгол нь тэднийг илрүүлж, олон нийтийн анхааралд аваачиж чадсан. Хөгжлийн банкны зээлүүд, нүүрс тойрсон асуудлуудад хулгай нүүрлэсэн нь тодорхой болсон. Сонсголын зорилго нь ч энэ юм. Эдгээр “…Үр дүнд хүрсэн” гээд байгаа сонсголуудыг УИХ-ын гишүүн Б.Энхбаяр удирдаж зохион байгуулсан байдаг. Тэр утгаараа одоо энэ Улаанбаатарын утааны сонсголыг ч Б.Энхбаяраар, тэр болохгүй бол Б.Энхбаяр шиг зохион байгуулах хэрэгтэй юм.<br>Учир нь Улаанбаатарын утааны сонсголоор хоёр том асуудал ил болох учиртай.<br>Нэгдүгээрт, өнгөрсөн жилүүдэд Улаанбаатарын утааны эсрэг зарцуулагдсан төсөв хөрөнгийн зарцуулалтыг ил болгох ёстой.<br>Хоёрдугаарт, тэр их төсөв мөнгийг зарцуулчихаад өнөөдөр ийм байдалд хүрсэн утааны эсрэг үйлчлүүлж байгаа сайжруулсан шахмал түлш, утаагүй зуух зэрэг “хэрэгсэл”-үүдийн чанарыг тогтоох хэрэгтэй.<br>Ерөнхийдөө утаагаа энэ хоёр талаас нь ил тод “сонсож” чадвал гарцаа хайхад том алхам болно.<br>Гэхдээ Улаанбаатарын утааны сонсгол бараг л нүүрсний хулгайнхтай ижилхэн хүндрэлүүдтэй тулна. Учир нь Улаанбаатарын утаа бол улс төр, бизнесийнхний хамтарсан бүтээл юм. Үе үеийн тийм бүлэглэлийн эрх ашгийг хөндөнө гэсэн үг. Тэр утгаараа, тэд аюултай. Сонсголд саад болох, олны анхаарлыг өөр зүйлд хандуулахыг оролдоно. Наанадаж ингэнэ шүү.<br>Яагаад гэвэл, өнгөрсөн жилүүдэд Улаанбаатарын утааны эсрэг зарцуулсан гадаад, дотоодын төсөв, төслийн тоо гэхэд аманд багтахааргүй том дүнтэй. Түүний зарцуулалттай холбоотой бага сага мэдээлэл өнгөрсөн жил нүүрсний хулгайн сонсголоор ч яригдаж байсан.<br>Тухайлбал, тэр сонсголын үеэр “Тавантолгой түлш” ХХК-ийн санхүүжилттэй холбоотой шинжээчийн дүгнэлтэд “…Тус компанийн 51 хувийг “Эрдэнэс Тавантолгой”, 39 хувийг Эрчим хүчний яам, 10 хувийг ТӨБЗГ эзэмшдэг. 2023 оны есдүгээр сарын 30-ны өдрийн байдлаар 413.3 тэрбум төгрөгийн хөрөнгөтэй, 997.2 тэрбум төгрөгийн өртэй, 583.9 тэрбум төгрөгийн алдагдалтай байна. Тус компанид “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-аас 15 гэрээний хүрээнд 1.1 их наяд төгрөгийн санхүүжилтийг олгосон.<br>Энэ мөнгөөр ҮАБЗ-ийн 2017 оны агаарын бохирдлын бууруулах зөвлөмж, ТЕГ-ын албан бичиг, ЗГХЭГ-ын 2019 оны албан бичгийг үндэслэн 2019-2022 онд сайжруулсан шахмал түлш үйлдвэрлэх тоног төхөөрөмж, бусад бараа ажил үйлчилгээг нууцын зэрэгт хамруулж, шууд худалдан авалтуудыг хийсэн. ТУЗ-ийн гишүүд нь ингэж их хэмжээний алдагдалтай ажиллаж байгаа компаниас цалин, бусад зардалд их хэмжээний урамшуулал авдаг байсан. ТУЗ-ийн үйл ажиллагаанд 1.1 тэрбум төгрөгийн зардал гаргасан” гэсэн байдаг.<br>Мөн тус сонсголын үеэр “…“Тавантолгой түлш” ХХК-ийн санхүүтэй холбоотой зарим баримт материал устаж, алга болсон”,  “… “Тавантолгой түлш” ХХК-иас “Зерован” компани руу найман удаагийн гүйлгээгээр 57.6 сая төгрөг шилжүүлсэн. Тус компанийн захирал бэлэн мөнгөөр зарлагадаж, “Тавантолгой түлш” ХХК-иас ерөнхий нягтлан бодогч П.Амарцэцэгийн нөхөр Ө.Ууганбаярын Төрийн банкны хадгаламжийн данс руу шижлүүлсэн”, “Тус компанийн ТУЗ*ийн гишүүн Л.Одхүүгийн хамаарал бүхий “CBM Хангай” компани 19.6 тэрбум төгрөгөөр шуудай нийлүүлсэн” зэрэг ноцтой фактууд яригдаж байв.<br>Түүнчлэн 2024 оны есдүгээр сарын 2-нд Төсвийн байнгын хорооны хуралдааны үеэр Улсын ерөнхий аудитор Д.Загджав “…Сайжруулсан шахмал түлшний үйлдвэрийг санхүүжүүлэхийн тулд “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-иас 1.1 их наяд төгрөгийн татаас гаргуулахаар шийдвэрлэсэн. Үүнийг гэмт хэргийн шинжтэй гэж үзээд прокурорын байгууллагад шилжүүлсэн” гэж ярьсан. Энэ талаар лавласан Байнгын хорооны даргад тодруулж хэлэхдээ “…Энэ 1.1 их наяд төгрөг аудитын тайланд туссан. Гэмт хэргийн шинжтэй гэж үзсэн. Иймд Ерөнхий аудиторын хувьд прокурорын байгууллагад шилжүүлсэн” хэмээн давтаж байсан юм.<br>Энэ мэт хэдэн жилийн өмнөхөөс гадна хууль хяналтын байгууллагуудын саяхны хяналт шалгалт, мөрдөн байцаалтын үр дүн Улаанбаатарын утааны сонсголоор яригдана.<br>АТГ-ынхан энэ оны эхээр, хоёрдугаар сард “…“Тавантолгой түлш” ХХК-ийн 2019-2023 оны худалдан авах ажиллагааны төлөвлөлт, хэрэгжилтийг судлан үзэж, гэмт хэргийн шинжтэй үйлдлийг шалгуулахаар Мөрдөн шалгах хэлтэст шилжүүлэхээр тогтлоо” гэж мэдээлж байв. Түүнээс хойш арван сар өнгөрсөн байна.<br>БОУАӨЯ-наас Салбарын хяналтын газар, Нийслэлийн агаар орчны бохирдолтой тэмцэх газартай хамтран “Тавантолгой түлш” ХХК-ийн боловсруулах үйлдвэрийн үйл ажиллагаанд төлөвлөгөөт бус хяналт шалгалт хийсэн. Тэд “Тавантолгой түлш” ХХК-ийн Зүүн бүсийн үйлдвэр, Баруун бүсийн үйлдвэр, Төвийн бүсийн үйлдвэрүүдийн шахмал түлшний түүхий эдүүдээс дээж авч, нүүрсний завсрын бүтээгдэхүүн буюу мидлинг, орчмын агаар, хөрсийг дээжийг тус тус авч холбогдох лабораториудад хүргүүлсэн. Бас “Тавантолгой түлш” ХХК-ийн Байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын үнэлгээгээр тавигдсан нөхцөл шаардлагыг биелүүлээгүй, тухайн жилийн байгаль орчны менежментийн төлөвлөгөөгүй, ус ашиглагчийн үүргээ хэрэгжүүлээгүй, дотоод хяналтын лабораторийн үйл ажиллагаанд химийн бодис зөвшөөрөлгүй ашиглаж байсан зэргийг ЦЕГ-ын Экологийн цагдаагийн албанд шилжүүлсэн юм. Эдгээр шинжилгээ, шалгалтын дүнг холбогдох байгууллагууд танилцуулна. Энэ мэтчилэн утаатай холбоотой олон талын мөн ч олон мэдээ факт яригдана даа. Яагаад гэхээр, Улаанбаатар хот утаатай байх нь улс төр, бизнесийн бүлэглэлүүдэд л ашигтай байсаар ирсэнтэй холбоотой юм. Тэд утаагаар мөнгө хийж, ашиг олдог. Хамгийн гунигтай нь, тэрхүү “...Утаагүй зуух”, “...Сайжруулсан шахмал түлш” гэх мэт гоё нэртэй олон арван тэрбумын бизнес нь олон жил үргэлжилсэн. Үр дүнг нь бид өнөөдөр хоолойгоо хорстол, уушгиа уухилтал үзэж сууна шүү дээ. Гэтэл “...Янданг байхгүй болгож байж л утаа алга болно” гэдэг ганцхан гарцтай. Мэргэжлийнхэн үүнийг хоолойгоо сөөтөл хэлсэн. Хэн ч тоодоггүй. Зуухаа, түлшээр шахсаар л ирсэн юм. Тэр хэрээр утаа ч улам өтгөрч, хоруу чанар нь нэмэгдсэн дээ.<br><b>Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин</b><br><br><br>]]></description>
<category><![CDATA[Хот]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Wed, 18 Dec 2024 16:30:34 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан Монгол Улс дахь НҮБ-ын Суурин зохицуулагч Тапан Мишраг хүлээн авч уулзлаа</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1245</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1245</link>
<description><![CDATA[<div style="text-align:justify;"><a class="highslide" href="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-12/1733306520_02cd66b9d48347d89f510d9ec56d1128.jpg"><img src="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-12/medium/1733306520_02cd66b9d48347d89f510d9ec56d1128.jpg" class="fr-fic fr-dib" alt=""></a></div><div style="text-align:justify;">Монгол Улсын Их Хурлын дарга Д.Амарбаясгалан өнөөдөр (2024.12.04) НҮБ-ын Суурин зохицуулагч Тапан Мишраг хүлээн авч уулзан Монгол Улсын нийгэм, эдийн засаг, тогтвортой хөгжил, байгаль орчин, хүмүүнлэгийн болон энхийг дэмжих салбарын олон талт хамтын ажиллагааг өргөжүүлэн бэхжүүлэхэд ихээхэн хувь нэмэр оруулж, “Найрамдал” медалиар шагнуулсанд баяр хүргэлээ.</div><div style="text-align:justify;"><br></div><div style="text-align:justify;">Монгол Улс дахь НҮБ-ын Суурин зохицуулагчийн газар нь “Тогтвортой хөгжлийн 2030 хөтөлбөр”-ийн үндэсний хэрэгжилтэд дэмжлэг болох хамтарсан төсөл, хөтөлбөр боловсруулан хэрэгжүүлэх, зохицуулах зэрэг үйл ажиллагааг Засгийн газрын зорилт, тэргүүлэх чиглэл, НҮБ-ын системийн байгууллагын зорилготой уялдуулан ажилладгаас гадна үйл ажиллагаандаа стратеги төлөвлөлт, түншлэл, хөгжлийн санхүүжилт, дата удирдлага, үр дүнгийн хяналт, тайлагналт, мэдээлэл харилцааны чиглэлийг анхаарч ажилладаг<b><i>гэж Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээлэв.</i></b></div>]]></description>
<category><![CDATA[Хот     / Хүмүүс     / Хамтын ажиллагаа]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Wed, 04 Dec 2024 18:00:07 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>Дэлхийн уур амьсгалын өөрчлөлт ба монголчууд</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1242</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1242</link>
<description><![CDATA[<div style="text-align:justify;"><a class="highslide" href="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-12/1733306091_delhiyn-uur-amsgalyn-rchllt-ba-mongolchuud.jpg"><img src="https://zaisantv.mn/uploads/posts/2024-12/medium/1733306091_delhiyn-uur-amsgalyn-rchllt-ba-mongolchuud.jpg" class="fr-fic fr-dib" alt=""></a>Дэлхий нийтээрээ уур амьсгалын өөрчлөлтийн асуудалд анхаарал хандуулж байна. Олон улс орны удирдагчид НҮБ-ын өмнө уур амьсгалын өөрчлөлтийг зогсоох үүрэг хүлээж,  зорилтдоо хүрэхээр хүчин чармайлт гаргаж байгаа. Монгол Улсын хувьд ч мөн адил энэ үйлсэд нэгдэж, уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг төрийн бодлого хэрэгжүүлэн ажиллаж байгаа билээ. Монгол Улс бол эрс тэс уур амьсгалтай дөрвөн улиралтай, байгаль цаг уурын хувьд өвөрмөц онцлогтой орон. Мөн монголчуудыг байгаль дэлхийтэйгээ ойр амьдарч ирсэн, хүйн холбоотой ч гэж ярьдаг. Тэгвэл дэлхий нийтийн асуудал болсон уур амьсгалын өөрчлөлт та бидний аж амьдралд хэрхэн нөлөөлж байна вэ. “Зууны мэдээ” сонин арванхоёрдугаар сарын “Үзэл бодлын чөлөөт талбар”  буландаа уур амьсгалын өөрчлөлтийн асуудлаар 30 хүний байр суурийг хүргэж байна.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Монгол Улс уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг манлайлал үзүүлэхийг эрмэлздэг орон</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/rml1znqyk7k9kuww/%D0%91%D0%B0%D1%82%D1%86%D1%8D%D1%86%D1%8D%D0%B3.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Б.Батцэцэг</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Гадаад харилцааны сайд</b></div><div style="text-align:justify;">-Манай улс бэлчээрийн мал аж, ахуйтай, уур амьсгалын өөрчлөлт, цөлжилтөд багагүй нэрвэгдэж байгаа орон. Ер нь хөгжиж байгаа орнуудын хувьд нэлээн сорилттой байдаг. Учир нь уур амьсгалын өөрчлөлтөд зарцуулах төсөв тун бага байдаг ба энэ хэрээр илүү хохирол амсаж байдаг. Тийм учраас хөгжсөн орнууд илүү төсөв тавьж, ингэснээр бэлчээрийн мал аж ахуйтай, уур амьсгалын өөрчлөлтөд ихээр нэрвэгдэж байгаа 100 гаруй орнуудын нийтлэг эрх ашигт нийцэх учиртай.  Бид “Тэрбум мод”, “Хүнсний хувьсгал” зэрэг томоохон төслүүд дээр төсвөө нэмэгдүүлж байгаа.  “Тэрбум мод” төслийн хүрээнд бид 70 орчим сая мод тариад байна. Үүнд бид бас хөрөнгө зарж байгаа. Өөрөөр хэлбэл хөгжиж байгаа орнууд дунд бид харьцангуй өөрсдийн боломжоор зардлаа нэмэгдүүлж, хувь нэмрээ оруулж байгаа гэдгээ олон улсад илэрхийлсээр ирсэн. Дээрээс нь манай улс далайд гарцгүй хөгжиж буй орон. Ийм статустай 32 орон бий. Үүн дотроо бид харьцангуй манлайлалтай, санаачилгатай байхыг эрмэлздэг. Уур амьсгалын өөрчлөлтөд нэрвэгдээүй далайд гарцгүй орон гэж байхгүй. Мөн  Монгол Улс дэлхий нийтийн өмнө  уламжлалаараа байгаль дэлхийтэй зөв сайхан харьцдаг, мал амьтадтай харьцаж, хоршиж амьдарч сурсан нүүдэлчин ард түмэн гэдгээ үргэлж илэрхийлж, үүгээрээ дэлхий ертөнцөд байгаль эхтэйгээ зөв харьцахыг уриалж байдаг юм.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Зүүн Азийн улсууд Монголын экологийн доройтлын талаар гомдол саналаа ирүүлдэг болсон</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/2xp53hpspt9vbjqz/4-1.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Ч.Сумъяа</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Монгол, Хятадын уур амьсгалын өөрчлөлт, эрчим хүчний технологи, инновацын төвийн үүсгэн байгуулагч</b></div><div style="text-align:justify;">-Сүүлийн 70 гаруй жилийн хугацаанд агаарын температур 2°C -ээр нэмэгдсэн нь Монгол орныг уур амьсгалын өөрчлөлтөд хамгийн их өртөж буй улс орны тоонд оруулж байна. Агаарын температур нэмэгдэхийн зэрэгцээ хур тунадасны хэмжээ буурч цөлжилт хуурайшилтыг нэмэгдүүлж, бэлчээр, усны нөөцийг багасган, байгалийн бүс бүслүүр шилжихэд хүргэлээ.</div><div style="text-align:justify;">Нэг жишээ дурдахад, Зүүн Азийн эргэн тойрны улсуудаас сүүлийн жилүүдэд Монгол Улсын экологийн доройтлын талаар гомдол саналаа ирүүлдэг болсон. Тухайлбал, Хятадын хойд нутгийн Бээжин, Тяньжин хотуудад шар шороон шуурганы давтамж нэмэгдэж иргэдийн зүгээс төр засагтаа гомдол мэдүүлж Монгол Улсаас өмнөд говийн бүсээс гаралтай, мөн БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ны цөлөрхөг нутгуудаас шар шороон шуурга ирлээ гэх болсон. Бид ч хамгийн эмзэг эко систем бүхий газар нутгаасаа уул уурхайн баялаг олборлож эко нөхцөл байдлыг хүндрүүлж байгаа. Мөн бусад нутгуудаар мал аж ахуй-д чанарын бус тооны өсөлтийг анхаарснаар ус бэлчээр эко системийн дарамтыг улам нэмэгдүүлж байна. Монгол Улсад яаж улс орны уул уурхай мал аж ахуйгаас хамаарсан эдийн засаг хөгжил дэвшил, түүнийг дагасан байгаль экологийн доройтлын балансыг хэрхэн зөв барих вэ гэдэг өөрөө ирэх жилүүдэд  тулгарч буй томоохон сорилт болохоор байна. Өнгөрсөн тавдугаар сард Өмнөд Солонгос, Хятад, Японы удирдагчид Сөүл хотод гурван талт дээд хэмжээний уулзалт болсон. Тус уулзалтын хамтарсан мэдэгдлийн 22 дугаар заалт дээр ““Өмнөд Солонгос, Хятад, Япон+Х” хамтын ажиллагааны хүрээнд Зүүн Азийн элсэн болон шороон шуургыг бууруулах чиглэлээр Монгол Улстай хамтран ажиллана” гэсэн байгаа бөгөөд бид бүс нутгийн орнуудтай хамтарч ажиллах боломжтой мөн чухлыг онцолсон байна. Цаашдаа бид Зүүн Азийн хүчирхэг эдийн засаг бүхий эдгээр орнуудтай өөрсдийн нөхцөл байдлаа сайтар ойлгуулж хамтарч ажиллах нь чухал байна.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Өнгөрсөн жилийн үер бол уур амьсгалын өөрчлөлтийн тод жишээ</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/z0qid5mysxmtyuub/Untitled-55454454554.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Р.Болор</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Байгаль орчны ажилтан</b></div><div style="text-align:justify;">-Уур амьсгалын өөрчлөлт Улаанбаатар хотынхоны өдөр тутмын амьдралд бодитоор нөлөөлж байна. Тухайлбал, өнгөрсөн хоёр жилийн хугацаанд зун намираа бороо бус усархаг аадар бороо их орж үер болсон. Үүнээс үүдэж иргэд эд материал төдийгүй амь насаараа хохирсон. Хэт халууны улмаас эрүүл мэндийн асуудал ч үүсэх болсон. Мөн намрын улирал харьцангуй урт үргэлжилж байгаа нь ч үүний тод жишээ. Иргэд арван нэгдүгээр сар хүртэл хөнгөн нимгэн хувцастай явж байна шүү дээ. Тиймээс бид уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг дорвитой арга хэмжээ авах хэрэгтэй байна. Ямар боломж бололцоо байгааг судлах шаардлага үүссэн гэж боддог.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Ургамлын шим тэжээл муудсан байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/02qhm1jlk93hvlth/Untitled-3455454.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Б.Цоодол</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Архангай аймгийн Хотонт сумын аварга малчин, уран уургач</b></div><div style="text-align:justify;">-Уур амьсгалын өөрчлөлт малч түмэн бидний амьдралд хамгийн их нөлөөлж мэдрэгдэж байна.  Манайх Орхон голын хөндийгөөр нутагладаг.  Сэрүүхэн талдаа байдаг газар.   Ургамал нь их шим тэжээлтэй, ялангуяа адуунд их ээлтэй газар л даа.  Сүүлийн жилүүдэд манай нутаг хамгийн их халдаг болсон. Мөн нэг хүйтрэхээрээ маш их хүйтэрч байна.  Зун, намар өвс сайн ургаж байгаа ч шим тэжээл нь муудсан нь ажиглаж байгаа.  Мал тарга тэвээргэ сайн авах ч тухайн  жилдээ тамир тэнхээ их муу, жаахан хүйтрэхэд л цагийн салхи даахгүй байх жишээтэй.   Ер нь 10-аад жилийн өмнөх зүйлгүй, уур амьсгал маш их өөрчлөгдөж байна.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Цөлжилттэй тэмцэх Монгол, Хятадын хамтын ажиллагааны төв байгуулна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/z7ti84lse7waxeq1/459171055_1580286845853527_867072397179820120_n.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Б.Жавхлан</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Ерөнхийлөгчийн Төсөл, хөтөлбөрийн зохицуулалт, иргэний нийгмийн бодлогын зөвлөх</b></div><div style="text-align:justify;">-Дэлхийн дулаарал, уур амьсгалын өөрчлөлт, цөлжилт, бэлчээрийн доройтол, ундны ус, ой, шугуйн хомсдолыг даван туулахын төлөө нэг улс дангаараа бус, дэлхий нийтээр хамтран ажиллах нь чухал. Тиймээс  Монгол, БНХАУ-ын төрийн тэргүүн нарын санаачилгаар “Цөлжилттэй тэмцэх Монгол, Хятадын хамтын ажиллагааны төв” байгуулах ажил эрчимжиж байна.  Энэ төв байгуулагдсанаар хоёр улсын төдийгүй бүс нутгийн байгаль орчныг хамгаалах, ойн аж ахуйг сэргээхэд чухал хувь нэмэр оруулах юм. 2026 онд Улаанбаатар хотноо НҮБ-ын Цөлжилттэй тэмцэх конвенцын 17 дугаар бага хурлыг зохион байгуулна.  Үүнийг улс орнууд төдийгүй иргэд маань дэмжин, идэвхтэй хамтран ажиллана гэж найдаж  байна.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Уур амьсгалын өөрчлөлтийг нухацтай авч үзэх шаардлагатай</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/aamha93nopsr3jda/2-7-1a2.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Тапан Мишра</b></div><div style="text-align:justify;"><b>НҮБ-аас Монгол Улсад суугаа Суурин Зохицуулагч</b></div><div style="text-align:justify;">-Уур амьсгалын өөрчлөлтийг бодит байдал гэдгийг хүлээн зөвшөөрч, илүү нухацтай авч үзэх шаардлагатай. Байгаль орчны асуудалтай холбогдуулж гурван асуудлыг чухалчилмаар байгаа юм. Эхнийх нь уур амьсгалын өөрчлөлтөд нөлөөлж буй хүлэмжийн хийн ялгарлыг бууруулах. Монголд хүлэмжийн хийн ялгаруулалтад ихээр нөлөөлдөг хоёр том салбар байгаагийн нэг нь хөдөө аж ахуйн салбар. Нийт хүлэмжийн хийн ялгарлын 51 хувийг энэ салбар дангаараа ялгаруулж байна. Тэгэхээр малын тоо толгойг зохистой хэмжээнд байлгаж, малаас үүдэлтэй метаны хийг био түлш, био энерги болгож ашиглаж чадвал хүлэмжийн хийн ялгарлыг багасгах боломжтой. Хоёр дахь нь мэдээж мод тарьж, ойн нөөцийг нэмэгдүүлснээр хүлэмжийн хийн ялгарлыг бууруулах боломжтой. Монгол орны нийт газар нутгийн дөнгөж есөн хувь нь л ойгоор бүрхэгдсэн. Иймд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн санаачилсан “Тэрбум мод” үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд хүн бүрийн оролцоо чухал. Гуравдугаарт, сэргээгдэх эрчим хүчийг ашигласнаар энэ амлалтад хүрэх боломжтой. Монгол орны нэг онцлог нь жилийн 260 гаруй хоног нартай. Нар болон салхины эрчим хүчийг ашиглах асар их нөөц боломж бий гэсэн үг. Гэтэл бид энэ их боломжийг алдаж, зөвхөн түүхий нүүрс, сайжруулсан түлш зэргээс хэтрэхгүй байгаа нь харамсалтай.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Мал маллахад хүндрэлтэй болж байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/e09qsjsvcnt9fu1t/%D1%87%D1%83%D0%BB%D1%83%D1%83.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Ч.Чулуунхүү</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Архангай аймгийн Жаргалант сумын малчин</b></div><div style="text-align:justify;">-Цаг агаарын хатуу ширүүн, тогтворгүй нөхцөлд байдлаас үүдэн олон эрсдэл бий болдог. Тухайлбал, сүүлийн хэдэн жилд цас их хэмжээгээр орж, зуд болж байна. Зун бороо хур орох нь багасч, өвс хадлан авахад хүндрэлтэй болсон. Сүүлийн үед хөдөөний хүмүүс хот руу нүүх нь нэмэгдэж байгаа. Учир нь уур амьсгалын өөрчлөлт, цаг агаарын тогтворгүй байдал нь малчдын амьдралд хүндээр тусаж, цаашид мал маллахад хэцүү байдлыг үүсгээд байгаа юм. Ган, зуданд малаа алдсан малчид орлогын эх үүсвэргүй болж буй тохиолдол ч бий. Цаашлаад бэлчээрийн даац хэтэрснээс үүдэж цөлжилт улам эрчимтэй явагдахад хүрч байна.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Байгалийн эрхийг хуульчлах хэрэгтэй</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/24blrt55com03xa8/%D0%BC%D1%8D%D0%BD%D0%B4-%D0%BE%D0%BE%D1%91%D0%BE.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Г.Мэнд-Ооёо</b></div><div style="text-align:justify;"><b>“Чингис хаан” одонт, Соёлын гавьяат зүтгэлтэн</b></div><div style="text-align:justify;">- Хүн төрөлхтөн өөрөө эх болсон байгалийн  зүй зохистой оршин байх эрхийг,  бизнесийн ашгийн зорилгоор байнга  зөрчсөөр байна.  Энэ нь дэлхий дахиныг хамарсан уур амьсгал,  цаг агаарын өөрчлөлт, хувьсалд хурдтай татан оруулж байна. Цөлжилт, салхи шуурга, ойр давтамжтай байгалийн гамшигт үзэгдлүүд бидний амьдрал, үр хүүхдийн ирээдүйг түгшүүртэй болгож байна. Эдийн засагт сөрөг үр дагавар авчирч байна. Хүн төрөлхтний тайван байх эрхийг байргүй болгож байна.  Дэлхий дахины даяарын хөдөлгөөн бий болгохгүйгээр байгаль дэлхийгээ аврахад  хэцүү боллоо. Иймээс өнөөдөр байгалийн эрхийн тухай дэлхий нийтийн тунхаглал гаргах цаг болсон. Байгаль бол заяагдсан өөрийн орших зүй тогтолтой. Тэр зүй тогтнолыг хүн төрөлхтөн хүндэтгэх үүрэгтэй.  Хүний эрхийн түгээмэл тунхаглал гэдэг шиг “Байгалийн  эрхийн түгээмэл тунхаглал “ хэмээх дэлхий дахины хуулийг  Монгол Улс  санаачлах боломжтой.  Монгол орны эрс тэс  дөрвөн цагийн уур амьсгал бол, орчлон ертөнцөөс бидэнд хайрласан дээд хишиг юм. Монгол  хүнд заяасан тэсвэр тэвчээр, дасан зохицох чадвар, авьяас, хүч тэнхээ, сэтгэх сэлгэх онцгой давуу талыг байгалийн энэхүү шалгарал буй болгосон.  Байгалиас хамааралгүй амь амьдрал гэж байхгүй учраас, энэ өөрчлөлтийн эсрэг сөрөн зогсоход хүн болгон үүрэгтэй. Ялангуяа байгальтайгаа зохицон амьдарч ирсэн Монгол  хүн дэлхийн цаг агаарын эeрэг өөрчлөлтийг буй болгох, бэрхшээлийг  сөрөн зогсоход юуны өмнө  дэлхийд  үлгэрлэх боломжтой. Уул ус, хад чулуу, өвс ургамал бүхэн амьтай сүнстэй, баярлах гомдох мэдрэмжтэй гэдэг ухаарлаар зохиогдсон өвөг дээдсийн сургасан үлгэр домог өнөөдөр хүн төрөлхтөнд сургамжтай юм. Уул овоогоо тахих, ус булгаа ариун байлгаж дээдлэх уламжлалаа утга зохиол урлаг соёлоороо дамжуулаад хүн төрөлхтний хүртээл болгох боломжтой.  Байгальтай шүтэн барилдсан, хүйн холбоотой манай ард түмний байгалийг хүнчлэн шүтэх уламжлал дээр суурилсан “Байгалийн эрхийн дэлхий дахины тунхаглал ”бий болгон хуульчлах замаар байгалийн эсрэг чиглэсэн сөрөг үр дагавар бүхнийг зогсоож байж л  дэлхий ээжээ авран хамгаалах болно.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Хур тунадасны хэмжээ 7.3 орчим хувиар буурсан</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/kgk9p3ke0b6eospc/%D0%A1.%D0%91%D0%B0%D1%8F%D1%80%D1%86%D1%8D%D1%86%D1%8D%D0%B3%20%D0%A6%D3%A9%D0%BB%D0%B6%D0%B8%D0%BB%D1%82%D0%B8%D0%B9%D0%B3%20%D0%B1%D1%83%D1%83%D1%80%D1%83%D1%83%D0%BB%D0%B0%D1%85%D0%B0%D0%B4%20%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D0%BD%20%D1%82%D0%BE%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D0%BE%D1%80%20%D1%82%D3%A9%D0%BB%D0%B1%D3%A9%D1%80%20%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%85%20%D1%81%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D0%B9%D0%B3%20%D0%BD%D1%8D%D0%B2%D1%82%D1%80%D2%AF%D2%AF%D0%BB%D1%8D%D1%85%20%D1%88%D0%B0%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%BB%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%B9.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>С.Баярцэцэг</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Байгаль орчин, уур амьсгалын өөрчлөлтийн яамны Цөлжилт, газрын доройтол хариуцсан ахлах шинжээч</b></div><div style="text-align:justify;">-Монгол Улс нь уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөөнд хамгийн их өртөж байгаа 10 орны нэг. Сүүлийн 80 гаруй жилд хур тунадасны хэмжээ 7.3 орчим хувиар буурсан. Хур тунадасны хэмжээ дулааны улиралд 20 гаруй хувиар буурч ган гачиг нэмэгдсэн бол өвлийн улиралд 10 орчим хувиар нэмэгдэж зудын давтамжийг ойртуулсаар байна. Хүний хүчин зүйл цөлжилтөд нөлөөлж байгаа шалтгааны тухайд манай улсын газар нутгийн 70.7 хувийг бэлчээрийн талбай эзэлж, 69 хувь нь доройтолд орсон тухай судалгааны дүн байна. Бэлчээрийн талбайн хэмжээ сүүлийн 50 гаруй жилд 20 орчим хувиар буурч, эсрэгээрээ малын тоо толгой сүүлийн 30 жилд гурав дахин өссөн. Монгол орон 80 сая хонин толгой малтай байсан бол  энэ тоо өнөөдөр нийт 110 саяд хүрээд байгаа нь бэлчээрийн даац хэтэрснийг шууд харуулж байна. Нөгөө талаар мал сүргийн 40 хувийг ямаа эзэлж байгаа нь бэлчээрийн доройтолд үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг  нэмэгдүүлэх томоохон хүчин зүйл болж байна. Өнөөдрийн байдлаар 1.1 сая га талбайг газар тариалангийн зориулалтаар ашиглаж 62 хувь нь элэгдэл эвдрэлд орсон. Бэлчээрийн талхагдал, тариалангийн талбайн хөрсний доройтол нь цөлжилтийг үүсгэдэг гол шалтгаануудын нэг юм.  Үржил шимтэй 10 см хөрс бүрдэхэд 1000 жил шаардагдах тухай судлаачдын тооцоо дүгнэлт байдаг.Газрын доройтолд бэлчээрийн талхагдал, хөрсний  үржил шимийн бууралт, газрын зохисгүй ашиглалт, уул уурхайн ашиглалтын дараах нөхөн сэргээлтийг шаардлагын түвшинд хийхгүй байгаа, хөрсний бохирдол зэрэг хүний үйл ажиллагаатай хамааралтай хүчин зүйлүүд нөлөөлж байна. Монгол Улсад 2006-2020 хүртэлх хугацаанд таван жилийн зайтай хийгдсэн цөлжилтийн үнэлгээгээр нийт нутаг дэвсгэрт эзлэх хувь 72.0-76.9 хувь болон өсч, үүнд хүний буруутай үйлдэл 87 хувь, уур амьсгалын өөрчлөлт, байгалийн хүчин зүйлийн өөрчлөлт 13 хувийг эзэлж байна.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Бэлчээрийн даац хэтэрснээс болж цөлжилт эрчимтэй явагдаж байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/rz2psl49mzn95b0q/01010.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Д.Энхтайван</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Хөвсгөл аймгийн Жаргалант сумын малчин</b></div><div style="text-align:justify;">-Сүүлийн жилүүдэд бэлчээрийн даац хэтэрснээр газрын гарц муудаж, өвс ургамал ургах нь муудлаа. Мөн ямаа ихэссэнээр цөлжилт болох нь нэмэгдэж байна. Үүн дээр онцгой анхаарах хэрэгтэй. Уур амьсгалын өөрчлөлтөөс үүдэн өвс ургамал тачир болж, ургац хураалт өмнө жилүүдээс бага ургасан. Цаашлаад мод хорхой идэж, хуучных шигээ сайхан ургахаа больсон. Энэ мэт уур амьсгалын өөрчлөлт нь байгальд сөргөөр нөлөөлж, мал маллахад хүндрэлтэй болж байна.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Мөнх цэвдэгт газрын талбай 34 хувиар буураад байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/pxe7r8unm3mnai5c/5b59c6cbaf77defa721358d235ecd2a3.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>С.Одонтуяа</b></div><div style="text-align:justify;"><b>УИХ-ын гишүүн, Байгаль орчин уур амьсгалын өөрчлөлтийн сайд</b></div><div style="text-align:justify;">-Өнөөдөр хүний бураатай үйл ажиллагаанаас үүдэж уур амьсгалын өөрчлөлт явагдаж байна. Хүний буруутай үйл ажиллагаа нь бизнес, эдийн засгийн хөгжлийн  буруу загвартай шууд холбоотой. Сая Бакугийн  конвенцоос  дэлхийн дулаарал 1.5 хэмээс хэтэрвэл дэлхий нийтээрээ маш том эрсдэлд орно гэж анхааруулсан. Уур амьсгалын өөрчлөлт нийгэм эдийн засгийн салбаруудад мэдрэгдэж эхэлсэн  байна. Манай улс хүлэмжийн ялгаралтаар 0.1 хувийг эзэлж байна. Гэхдээ нэг хүнд оногдох хүлэмжийн хийн ялгаралтаар дэлхийн дунджаас 2.7 дахин их байна. Тэгэхээр манай улс хүлэмжийн хийн ялгаралтыг бууруулахад онцгой анхаарах асуудал тулгарч байна. Мөн уур амьсгалын өөрчлөлтийн эрсдэлүүд болох ган, зуд, хэт халалт зэргээс шалтгаалсан гарз, хохирол их. 2021 онд цаг агаарын гаралтын аюултай үзэгдэл манай улсад 165 удаа болж 9.1 тэрбум төгрөгийн шууд хохирол учирсан. Нэмээд шууд бус хохирол мөн их амссан. Энэ бүгд  гурван хүчин зүйлээр тодорхойлогдож байна. Үүнд сүүлийн үед бэлчээрийн мал аж ахуйн асуудал хурцаар яригдаж байна. Ингэхдээ Монгол Улс мал аж ахуйн бизнес /модель/ загвараа уламжлалт зүйлсээр сэргээж орчин үеийн ногоон шийдэл рүү шилжих шаардлагатай. Хоёрдугаарт, манай улсын  цөлжилт, газрын доройтол нийт газар нутгийн 76.9 хувьд хүрсэн нь  анхаарал татаж байна. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч хөрсний доройтол, цөлжилттэй тэмцэх тухай хуулийг санаачилж УИХ-д батлуулахаар бэлтгэж байна. Сүүлийн 20 жилд гамшигт үзэгдлийн давтамж хоёр дахин нэмэгдсэн. Нөгөөтээгүүр, дэлхийн мөстлөгийн талбайн хэмжээ буурсаар байна. Манай улсын мөнх цэвдэгт газрын талбай 34 хувиар буураад байна. Энэ нь байгалийн асар том эрсдэл болох үер, усны гамшгийн давтамж байнга тохиолдоно  гэсэн үг.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Манай улс уур амьсгалын өөрчлөлтөд маш хурдтай өртөж байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/ce0kehhay3gixr4k/%D0%BE%D1%8E%D1%83%D0%BD%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B0.jpeg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Б.Оюунсанаа</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Ойн газрын дарга</b></div><div style="text-align:justify;">- Уур амьсгалын өөрчлөлтөөс болж байгаль орчин, хүний нийгэмд ямар сөрөг өөрчлөлт гарч байгааг улс орон бүр дүгнэж, цаашдын авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээгээ тодорхойлдог. Монгол орны хувьд эх газрын онцлогоор, уур амьсгалын өөрчлөлтөд гурав дахин хурдтай өртөж байна.  Нийтдээ жилд 10 орчим сая га буюу БНСУ-ын нутаг дэвсгэртэй дүйцэх хэмжээний ой доройтож байна.   Бид үүний эсрэг олон талын оролдлого хийж буйн нэг нь мод тарих буюу “ногооруулах”. “Тэрбум мод” үндэсний хөдөлгөөнийг Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх санаачилсан. Пакистан 10 тэрбум, Европын холбоо гурван тэрбум, БНХАУ 70 гаруй тэрбум модыг тарьж, ургуулж байна. Дэлхийн улс орнууд олон алхам хийж буйн нэг нь мод тарих, үүнийг дагасан экосистемийг нөхөн сэргээх юм. Иймд манай “Тэрбум мод” хөдөлгөөн нь дэлхийн бусад улс орнуудын чиг хандлагатай нийцсэн. Багадаа тэрбум, цаашид тэрбум тэрбумаар тоологдох модыг ургуулах ёстой болж байгаа. Монгол орны хувьд сүүлийн 30 жилийн хугацаанд 1.6 сая га талбай хөнөөлт шавьж, түймрийн улмаас доройтсон. Эдгээрийг нэн тэргүүнд нөхөн сэргээх шаардлагатай. Байгальд суурилсан шийдэлд анхаарах буюу хэдэн мянган жил мод ургаагүй газар тарих биш, доройтсон хэсгийг нөхөн сэргээх нь оновчтой. Ингэж ойн экосистемийг тэлэх учиртай.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Өнгөрсөн өвөл 20 гаруй хоног 40 хэм хүйтэн байсан нь малчдыг туйлдуулсан </b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/qaht0e5z4u8aw8gq/Untitled-95747.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Н.Янжинлхам</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Завхан аймгийн Тосонцэнгэл сумын малчин</b></div><div style="text-align:justify;">-Өнгөрсөн өвөл, хавар Завханы нутгаар 30 хоног -30 хэм, 20 гаруй хоногт нь -40 хэмд зарим үед хөрсөн дээр -48.9 хэм  хүрч цочир хүйтэрсэн нь цаг уурын мэдээнд тэмдэглэгдэн үлдсэн мэдээ уншсан. Хунгарласан их цас хайлмагтаж мөстсөн олон давхар хунгар гээд цагаан болон мөсөн зуд Их-Уул, Тосонцэнгэл сумд руу орох замыг хэдэн сар хааж, малын хөлийг таван сар шахуу тушсан. Урд өмнө үзэгдээгүй байгаль  цаг уурын онцгой гамшиг болох цагаан болон мөсөн зудыг манай Завхан аймгийн Их-Уул, Тосонцэнгэл сумын малчид отор нүүдлээр давсан даа. Зудтай хүнд цаг үед үлдсэн хэдэн малаа л аваад үлдчих юм сан гэж чармайсан. Энэ өвлийг зудын айдастай л байна.  Тухайн үед НҮБ-ын бэлэн мөнгөний тусламжаар гол төлөв малдаа өвс тэжээл авч байлаа. Энэ нь  цагаа олсон бодитой дэмжлэг байсан. Гэхдээ хувь малчны бэлтгэлээс их шалтгаална. Байгалийн давагдашгүй хүчний өмнө мөхөстөж хэн ч мөхөстөх юм билээ. Энэ жил малчид малаа ерөнхийд нь их нядалж байна. Энэ ч зөв байх. Үхүүлж байхаар хэдэн төгрөг болгосон нь дээр байх.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Бид уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөөнд хамгийн их өртдөг орон</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/42f9rck0aurw9ac9/%D0%B1%D0%B0%D1%82%D1%85%D0%B8%D1%88%D0%B8%D0%B3.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>П.Батхишиг</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Монгол Улсын Уур амьсгалын өөрчлөлтийн асуудал хариуцсан тусгай элч</b></div><div style="text-align:justify;">-Уур амьсгалын өөрчлөлт бол зайлшгүй дэлхий нийтийн асуудал. Харин тэмцэх ажилд төсвийн бөгөөд төслийн мөнгө хүрдэггүй. Уг энэ үйлс  ирээдүй хойч үедээ чиглэсэн бүх нийтийн үйлс юм. Сүүлийн үед бондуудыг дахин санхүүжүүлэх, ногоон бондоор солих, үүгээр гарсан нэмэгдэл эх үүсвэрийг байгаль орчинд зарцуулах асуудал шинээр яригдаж эхэллээ. Нөгөө талаас санхүүжилт үр дүнтэй зарцуулагдах, байгаа онох нь чухал. Зарим төсөлд сайн муу тал нь зэрэгцдэг. Мөнгө хэдий хязгаарлагдмал байгаа ч зарцуулалт ялгаагүй чухал юм. Мөн хувийн хэвшлийн салбарыг татан оролцуулах нь чухал гэж харж байгаа. Мөн үүнийг төр дангаараа хийж чадахгүйг бид ойлгож авсан. Түүнчлэн уур амьсгалын өөрчлөлтөд бүх улс орон жигд анхаарал хандуулдаг байх хэрэгтэй. Нэг хэсэг хөгжсөн орнуудыг чухалчилсан. Дараа нь буурай орнууд руу чиглэсэн. Одоо бүгдийнх нь, бүх нийтийн асуудал гэдэгт санал нэгдсэн байна. Монгол Улсын хувьд  уур амьсгалын өөрчлөлтөд нөлөөлөл багатай орон ч гэлээ нөлөөнд хамгийн их өртдөг улсын нэг. Зудын давтамж нэмэгдэж, ойн бүс багассаар байна. Үр нөлөө нь бидэнд илүү тусч байгаа.  Тэгэхээр бид энэ нөлөөнд яаж дасан зохицох вэ, хэрхэн бууруулах вэ гэдэг дээр бодлогын өөрчлөлтөө тодорхойлж явах нь зүйтэй.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Санхүүжилтээр дамжуулж хувьсал, өөрчлөлтийг хийдэг</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/8g1vc8m2gsrr177g/image.jpeg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>С.Оюун</b></div><div style="text-align:justify;"><b> “Уур амьсгалын ногоон сан”-гийн Гадаад харилцаа хариуцсан захирал</b></div><div style="text-align:justify;">-Санхүүжүүлэгч байгууллагаар дамжуулж аливаа зүйлийн өөрчлөлт, хувьсгалыг хийдэг тухай ярьж эхэлсэн. Тиймээс ч Бакугийн СОР29 конвенц дээр “carbon market” зах зээл болон “finance”буюу   санхүүжилтийн системээр дамжуулж ногоон шилжилтийн тухай төвлөрч яригдсан. Өндөр хөгжилтэй орнууд өөрсдөө санхүүжилтээ шийдвэрлэж уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг амласан амлалтаа биелүүлэх ажлаа хийж байна. Тухайлбал, Англи улсын эдийн засаг 80 гаруй хувиар  өссөн хэдий ч хүлэмжийн хийн ялгаруулалтаа 60 орчим хувиар бууруулж чадсан. Европын ихэнх орнууд 1990 оны эхээр хамгийн их хүлэмжийн хийн ялгаруулагчид байсан бол одоо эдгээр орнууд нийлээд хүлэмжийн хийн ялгаруулалт наймаас доош хувийг эзэлж байна. Тэгэхээр бууруулж болдог гэдгийн нотолгоо энэ юм.  Харин Хятад, Энэтхэг одоогоор хамгийн их ялгаруулагч болоод байна.Тэгэхээр хөгжиж буй орнууд уур амьсгалын өөрчлөлттэй тэмцэхэд санхүүжилтийн эх үүсвэрийг хэрхэн босгох вэ гэдэг асуудал CОР29 дээр голчлон ярьсан. Ер нь дэлхийн дулаарал явагдаж байна уу, явагдахгүй байна уу гэдэг тухай асуухаа больж дулаарал явагдаж байна гэдэгт эргэлзэхгүй болсон. Тиймээс цаг алдалгүй ногоон шилжилтээ үсрэнгүйгээр хэрхэн хийх тухай ярих боллоо. Хоёрдугаарт санхүүжилтээс гадна “carbon market” зах зээлийн тухай их ярих болсон. Парисын гэрээний зургаадугаар зүйлд  “carbon market” механизм буюу зах зээлийн зарчмаар энэ асуудлыг хэрхэн урагшлуулах тухай заасан. Хэдийгээр энэ заалт 15 жилийн өмнө батлагдсан Парисын гэрээнд тусгасан ч гэсэн тодорхой  дүрэм, журам улс, орнууд хоорондоо тохирох зүйлүүдийг сая Бакуд болсон конвенц дээр тохирч чадсан нь  өндөр ач холбогдол өгсөн. Ингэснээр шилжилт хийхэд “carbon”-ны зах зээл том түлхэц болно. Хувийн хэвшил хил дамнасан “carbon”-ны зах зээл, механизм нээгдсэн гэсэн үг. Тэгэхээр Монгол Улс бэлтгэлээ сайн хангаж  хууль эрх зүйн орчноо сайжруулж “carbon”-ны зах зээлд бүртгүүлэх, нотлох зайлшгүй шаардлагатай болно.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Гурав дахин бага хадлан авдаг болсон</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/tqt6j5yo1bezjop2/Untitled-4454554.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Л.Отгонтөгс</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Сэлэнгэ аймгийн Орхонтуул сумын иргэн</b></div><div style="text-align:justify;">-Сүүлийн жилүүдэд уур амьсгалын өөрчлөлт явагдаж байгаа нь илт мэдрэгдэж байгаа. Манай Сэлэнгэ аймгийн Орхонтуул сум үржил шимт хөрстэй учир газар тариалангийн онцгой бүс, улсдаа дээгүүрт ордог газар тариалангийн бүс. Би сумандаа 16 жил хадлан хийж байна. Сүүлийн жилүүдэд цаг агаарын дулаарлаас шалтгаалаад ургамлын зүйл анги эрс багассан. Зэрлэг ургамал элбэгшиж, өвсний ургалт сийрэг, тачир болсон нь анзаарагдаж байгаа. Жилд хураадаг хадлангийн хэмжээ ч их буурсан. Жишээ нь энэ жил гэхэд 2010 оны үеийнхтэй харьцуулахад гурав дахин бага хадлан тэжээл авсан. Ганц энэ жил ч биш сүүлийн жилүүдэд ингэж бага хадлан авах нь хэвийн үзэгдэл шахуу боллоо. Зөвхөн хадлан, газар тариаланд гэлтгүй мал аж ахуйд ч сөргөөр нөлөөлж байгаа. Гэнэт дулаараад, огцом хүйтрэх зэргээр цаг уурын хувьд эрс өөрчлөгдөж байгаа нь мөсөн бүрхүүл тогтох, цаашлаад зуд болох гол шалтгаан ч болж байна. Тийм учраас цаг уурын өрчлөлтийг тоохгүй, биднээс хол юм гэж санаа амар байж болохгүй гэдэгтэй санал нэг байна.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Дэлгэрмөрөн гол нүдэн дээр ширгэж байгаа нь даанч харамсмаар</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/hg3t0jkfxr0frcn7/Untitled-11545454.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Д.Даваадулам</b></div><div style="text-align:justify;"><b> “Амгалан дэлхий” ТББ-ын тэргүүн</b></div><div style="text-align:justify;">- Уур амьсгалын нөлөөг өөрийнхөө энгийн амьдралаар жишээлж тайлбарлая. Манайх  Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сумынх. Аймгийн төвийнхөө баруун талд Дэлгэрмөрөн голоо дагаж нутагладаг. 20 жилийн өмнө Дэлгэрмөрөн гол гурван салаа урсаж, эхний салаагаар үхэр тэрэгтэй туулаад гарахад үхрийн гэдэс, тэрэгний дугуй давдаг байсан. Өнөөдөр тэр салаа хайрга, намаг шалбааг болсон. Хоёр дахь салаа нь морины хондлой давдаг байлаа. Үертэй үед мориор л арай гэж гарна. Одоо бол хүүхдүүдийн сэлж наадаж тоглодог  жижиг гол болж ширгэж хувирч байна. Шувуу жиргэдэг битүү шугуй нь шингэрсэн. Шугуйн дундах ургамал, ногооны бүтэц өөрчлөгдсөн. Дэлгэрмөрөн мөрөн голын хойд хэсгээр тарна, мэхээр, сонгино ургадаг байсан. Эдгээр ургамлууд бүгд устсан. Оронд нь шарилж, хамхуул ургаж цөлжсөн.</div><div style="text-align:justify;">20 жилийн өмнө Хөвсгөл аймгийн төвийн хойд тал Дулааны энгэрийн хормой олон төрлийн сайхан үнэртэй ургамал,  цэцэгтэй хөндий байсан бол өнөөдөр лууль, шарилж,  хамхуул гээд элсэнд ургадаг цөөхөн хэдэн ургамалтай, гарч суухын аргагүй хамар загатнуулж, хоолой хорсгодог болсон. Аймгийн төвийн баруун  захын гудамж, айлын хашаанууд байсхийгээд элсэнд даруулж, үерт ордог. Үнэндээ Хөвсгөл Монголын Швейцар гэж ярьдаг ч тэгж нэрлэх газар Хөвсгөлийн хойд цөөхөн сумын багахан нутагт л бий. Ихэнх сумын төв, аймгийн төв, газар Монголын тал хээрийн бүс нутгаас ялгарахааргүй цөлжиж байна.</div><div style="text-align:justify;">Хөвсгөлд мод тарилаа гэхээр шоолох хүн бараг олон байх. Гэтэл та бүхний төсөөлж байгаа шиг халиурсан ногоо, ширэнгэлсэн ой маш цөөхөн газар л бий. Тиймээс Хөвсгөлийнхөн хашаа хороогоо зүлэгжүүлж, мод тариасай. Тарьснаа арчилж хамгаалж ургуулаасай.  </div><div style="text-align:justify;">Би “Амгалан дэлхий” ТББ-ын хамт олонтойгоо  Хөвсгөлийн ялангуяа хүүхэд багачууд тоглож нааддаг, суралцдаг газар орчноо ногооруулахыг зорьж 2500 дахь модоо Мөрөн суманд тариад байна.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>2030 он хүртэл хүлэмжийн хийн ялгарлыг 22.7 хувиар бууруулах амлалт өгсөн</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/sixpjqns6rwm3oxp/%D0%B1%D0%B0%D1%82%D1%85%D2%AF%D2%AF.jpeg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Н.Батхүү</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Ерөнхийлөгчийн Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн бодлогын зөвлөх</b></div><div style="text-align:justify;">-Улс орон болгон уур амьсгалын өөрчлөлтийг сааруулах чиглэлд үндэсний хэрэгцээ шаардлагыг тооцоолсон дүнгээ Уур амьсгалын конвенцын нарийн бичгийн дарга нарын газарт хүргүүлдэг.  Санхүүжилтийн хэмжээг тооцоолбол тэрбумаар бус их наядаар тоологдох ам.доллар улс орнуудад хэрэгтэй юм байна.  Саяхан болсон COP-29-ын үр дүнд санхүүжилтийн шинэ зорилгыг баталлаа. Монгол Улсын хувьд хоёр жил тутам уур амьсгалын өөрчлөлтийн ил тод байдлын тайлан гаргадаг. Үүнийгээ өнгөрсөн онд албан ёсоор хүргүүлсэн. Монгол Улсын хувьд үндэсний тодорхойлсон хувь нэмрийнхээ хүрээнд 2030 он хүртэл хүлэмжийн хийн ялгарлыг 22.7 хувиар бууруулах амлалтыг авч ажиллаж байгаа. Улмаар 2050 он хүртэл дэлхийн хэмжээний нийтлэг хандлагын хүрээнд хүлэмжийн хийн ялгарлыг тэглэх зорилтыг тавьж ажиллаж байна. Манай улсын хувьд хүлэмжийн хийн ялгарлыг тооцох, хэмжих, баталгаажуулах ажлаа тогтмол хийж байгаа. Хэдийгээр бидний хүлэмжийн хийн ялгарал бага ч хүн ам, эдийн засгийн багтаамжтайгаа харьцуулахад өндөр. Иймд ойн экосистемийг сэргээх, уур амьсгалын өөрчлөлтөд засан зохицох чадвартай болгох хийгээд газар ашиглалтын чиглэлд анхаарах хэрэгтэй байгаа. Хүлэмжийн хийн ялгарлыг бууруулах амлалтын хүрээнд ХАА, эрчим хүчний салбарт голчлон анхаарах ёстой. Тийм ч учраас сэргээгдэх эрчим хүчний асуудлыг Засгийн газар идэвхийлэн дэмжиж байгаа. Харин газар ашиглалт, газар ашиглалтын өөрчлөлтийн сөрөг нөлөөллийг бууруулах боломж бидэнд бий.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Уур амьсгалын өөрчлөлтөд зөгийн аж ахуй эерэг нөлөөтэй</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/4nt0ty0a8amloyax/Untitled-25445.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>И.Энхчимэг</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Хэнтий аймгийн Биндэр сумын зөгийчин</b></div><div style="text-align:justify;">-Сүүлийн жилүүдэд уур амьсгалын өөрчлөлт, цөлжилт Монгол Улс нэмэгдэж, дэлхийн хамгийн эмзэг 10-н улсын нэг болоод байна. Монгол орны 70-аас дээш хувьд цөлжилт явагдаад эхэлжээ. Дэлхийн хүлэмжийн хий ялгаруулалт, уур амьсгалын өөрчлөлтөд бүхий л аж ахуй зохих хэмжээнд нөлөөлж байна. Харин зөгийн аж ахуй үүнд эерэг талтай. Байгаль орчныг нөхөн сэргээж, экологийн тэнцвэрт байдлыг хадгалахад ач тустай болно. Монголд хоёр сая бүл зөгий эрхлэх боломжтой. Уур амьсгалын өөрчлөлтийг эерэг тал руу нь өөрчилье гэвэл зөгийн аж ахуй эрхлэлтийг нэмэгдүүлэх хэрэгтэй. Сүүлийн жилүүдэд гэнэтийн аадар бороо, үер усны аюул нэмэгдэж зөгийн аж ахуйд бас сөргөөр нөлөөлж байна.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Нийт нутгийн 70 гаруй хувь нь цөлжилтөд өртсөн</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/eq1qggn6qd4anyvo/Untitled-545545454.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Ч.Галтайхүү</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Монголын байгаль орчны иргэний зөвлөлийн тэргүүн</b></div><div style="text-align:justify;">-Эсгий туургатан монголчууд бид байгалийн хуулийн дагуу зуу зуун жил амьдарч уул усаа шүтэж, идээ ундааныхаа дээжийг өргөж, үр удам хойч үедээ байгаль эх дэлхий, ан амьтантайгаа зохицон амьдрах ухааныг зааж сургаж ирсэн билээ. Тийм учир уур амьсгалын өөрчлөлт нүүдэлчин монголчууд бидэнд илүү хүчтэй мэдрэгдэж байна. Малчид цаг агаарыг сар мичдийн тохиолдол, ан амьтны байдал, мод ургамлын өөрчлөлтөөс урьдчилан харж аж амьдарлаа зохицуулж чаддаг байсан бол өнөө үед уур амьсгалын өөрчлөлтөөс болж байгалийн гамшигт үзэгдлүүд ган гачиг, зуд, үер усны давтамж ойрхон тохиож байгаа нь тэдний амьдралыг ярвигтай болгож байна. Сүүлийн үед мөнх цаст оргилууд хайлж гол ус үерлэн дэлхийн дулаарал огцом мэдэгдэх боллоо. Мөн монголын газар нутгийн 70 гаруй хувь нь цөлжилтөд нэрвэгдсэн байна. Үүнийг дагаад хүний болон амьтны амьдрах орчин багасаж мод ургамал гандан хатаж үгүй болсоор байна. Иймд хүн төрөлхтөн хүлэмжийн хийн ялгарлыг огцом бууруулан байгальд ээлтэй эдийн засаг болон хөгжлийг нэн тэргүүнд тавих шаардлагатай.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Хаврын улирал гэж байхгүй боллоо</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/2xi78qfn6vswj7la/tsets.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Д.Цэцгээ</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Увс аймгийн Тэс сумын  цаг уурын өртөөний дарга</b></div><div style="text-align:justify;">-Дэлхийн дулаарал, уур амьсгалын өөрчлөлт манай улсад ч төдийгүй дэлхий дахинд тулгамдаж буй асуудал болсон. Тиймээс дэлхий нийтээрээ энэ асуудалд анхаарал хандуулж байна.</div><div style="text-align:justify;"> Манай улсын хувьд байгаль цаг уурын өвөрмөц онцлогтой, жилийн дөрвөн улиралтай. Гэтэл сүүлийн үед дөрвөн улирал хүртэл солигдож хаврын улирал байхгүй боллоо. Жишээлбэл, Манай Увс аймгийн Хархираа түргэний мөнх цастай ууланд мөстлөгийн ажиглалт, хэмжилт хийхэд зарим шон дээрээ нэг метр хүрч хайлж байгаа судалгаа гарсан. Тиймээс дэлхийн дулаарал бидний эргэн тойронд явагдаж байна гэж бодож байна.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Ургамал амьтдад уур амьсгалын өөрчлөлт ихээхэн нөлөөлж байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/iym95hwlypfvgdum/Untitled-1454544.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Ц.Батбуян</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Дундговь аймгийн Сайхан-Овоо сумын  зургийн багш</b></div><div style="text-align:justify;">-Миний орчин тойрон буюу манай орон нутгийн хувьд цаг уурын өөрчлөлт бидний амьдралд илт мэдэгдэж эхэлсэн. Говь нутгаас харвал угаасаа эмзэг хөрстэй, ус ховор, ургамал амьтны хувьд өвөрмөц болохоор сөрөг өөрчлөлтөд нэлээд мэдрэг байна. Жил ирэх бүр бороо хур ховордож тэр хэмжээгээрээ малчдын амьдрах орчин хэцүү болсоор байгаа. Жишээлбэл бага байхад голын дэрс маш өндөр ургадаг байсан бол одоо ургамлын ургац нь багассан. Малчид төв орон нутаг руу шилжих нь ихсэж мал маллах хүн тэр дундаа эмэгтэйчүүд ховордох болсон. Элсний нүүдэл ихсэж ургамал ногоо элсэнд дарагдаж ургах нь багассанаар хөрс хэврэг болж хаврын хүчтэй шороон шуурга ихэссэн. Нанги тоосонцроос үүссэн шороон шуурга тавих нь элбэг болсон.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Хөрсөн дээр буусан арга хэмжээ аваасай гэж хүсэж байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/k9qouoh6s9b3yj8t/Untitled-645545454.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Т.Ариунаа</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Говьсүмбэр аймгийн малчин</b></div><div style="text-align:justify;">-Сүүлийн жилүүдэд уул уурхайн нөлөөнөөс болж бэлчээрийн олон төрлийн ургамал устаж үгүй болж байна. Байгаль цаг уурын нөхцөл байдал алдагдаж байна. Өнгөрсөн жил говьд сүүлийн 20 жил тохиогоогүй зуд боллоо. Энэ бол уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөө. Тэгвэл энэ нөлөөлийг хэн илүү их мэдэрч байна вэ гэвэл малчид л мэдэрч байна. Учир нь зундаа хэт халалт үүсэж, ган гачигтай болж байна. Өвөлдөө зуд болж мал ихээр үхэх боллоо. Дэлхий гэдэг чинь өөрөө амьтай зүйл шүү дээ. Зөв зохистой уул уурхай эрхлэлтийг бий болгож, цөлжилт, уур амьсгалын өөрчлөлтийн эсрэг хөрсөн дээрээ буусан арга хэмжээ авч хэрэгжүүлээсэй гэж хүсэж байна.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Уур амьсгалын өөрчлөлт орон нутгаас хот руу шилжихэд нөлөөлж байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/kj8s8amgy9b8mk2a/2dsf2fds2fds12fds.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>А.Норжинсүрэн</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Булган аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын Бодлого төлөвлөлт, зохион байгуулалтын хэлтсийн дарга</b></div><div style="text-align:justify;">Бидний амьдралд маш ихээр нөлөөлж байгаа шүү. Монгол Улс маань дөрвөн улирал ээлжилдэг байсан бол одоо цаг агаарын байдал гурван улиралтай мэт болсон. Зун нь бороо хур бага орж, өвөлдөө цас их орж байна. Үүнээс болж цөлжилт ихээр үүсэж, элсний нүүдэл нэмэгдэж, бэлчээрийн аж ахуй эрхэлж байсан монголчууд эрчимжсэн мал аж ахуй сонирхож, малаа эрчимжүүлж үүлдэр угсаанд нь ихээхэн анхаардаг болж ирлээ.</div><div style="text-align:justify;">Газрын гарц муудаж, малын өвс тэжээл хомс болсноор ургамлаас авах шим тэжээлээ авч чадахгүйгээс малын халдварт өвчин сүүлийн үед ихэссэн.</div><div style="text-align:justify;">Энэ мэтчилэн уур амьсгалын өөрчлөлт Монгол Улсын хөдөө аж ахуй болон мал аж ахуйн салбарт хамгийн ихээр нөлөөлж байна. Үүнээс үүдэн хөдөөгөөс суурин газар руу, орон нутгаас хот руу шилжилт хөдөлгөөн ихсэж, хэт их төвлөрлийг бий болгоход хүргэж байна. Энэ бүхэн зөвхөн хөдөөгийн малчид, тариаланчдад хамаатай бус Улаанбаатар хотын уугуул иргэдийн эрх ашигт ч сөргөөр нөлөөлж байгаа юм.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Ойн модыг түймэр, хөнөөлт шавжаас хамгаалах, арчлах шаардлагатай</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/rg5ze76yy417p9kx/zori.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Б.Ганзориг</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Ойн газрын Ойн нөхөн сэргээлтийн хэлтсийн дарга</b></div><div style="text-align:justify;">-Монголчууд бид тэрбум мод тарихаас гадна одоо байгаа ойн модыг түймэр, хөнөөлт шавжаас хамгаалах, арчлах, зохистой ашиглах ойн аж ахуйн арга хэмжээ зайлшгүй шаардлагатай. Сүүлийн жилүүдэд тодорхой зүйлийн хөнөөлт шавжуудын идэвхжил явагдсаны улмаас нэлээдгүй га талбайд голомт үүссэн байдалтай байна. Энэ нь тухайн ойн хөнөөлт шавжийн идэвхжил өндөр байснаас гадна короновирус гарсан хоёр жил огт тэмцлийн ажил явуулаагүйтэй нэг талаараа холбоотой. Судалгаагаар 700 мянган га талбайд хөнөөлт шавжийн голомт үүссэн. Тиймээс энэ хэрээр тэмцлийн ажил явуулах шаардлагатай гэсэн дүн мэдээ гарсан. Өнгөрсөн жилүүдэд 275 мянга орчим га талбайд улсын болоод орон нутгийн төсөв хөрөнгөөр хамгаалах ажил хэрэгжүүллээ. Үүнд Рио Тинто компанитай хамтран “Эрүүл ой” төсөл хэрэгжүүлж байна. Энэ жил улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар 330 орчим мянган га талбайд тэмцлийн ажил хийнэ. Мөн Байгалийн нөөц ашигласны төлбөрийн хуулийн дагуу сумын удирдлагууд байгалийн нөөц ашигласны орлогоос зарцуулах, аймгийн төсөв зэргээс нийт хүлээлттэй байгаа дүн бол 400 мян.га талбай байна. Нийт 700 мян.га талбайн 270 мян.га талбайд тэмцлийн ажил  хийж, үлдсэн бүх талбайг хамарсан хөнөөлт шавжаас хамгаалах арга хэмжээ авна гэсэн төлөвлөгөөтэй ажиллаж байна.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Агаарын хэм нэмэгдэж, хур тунадасны хэмжээ буурсан нь цөлжилт, хуурайшилтыг нэмэгдүүлж байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/dn262oyzc5rpgcar/%D0%B13%D0%B133.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>З.Отгонбилэг</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Баянхонгор аймгийн Гурванбулаг сумын цаг уурч</b></div><div style="text-align:justify;">-Дэлхий нийтийн тулгамдаж буй асуудал болсон уур амьсгалын өөрчлөлт манай сумын хувьд асар их хэмжээгээр нөлөөлж байна. Баянхонгор аймгийн Гурванбулаг сум нь Хангайн нурууны ноён оргил болох Отгонтэнгэр уулын өмнө хэсэгт далайн түвшнээс дээш 2800 метрт өргөгдсөн Төв Азийн гүн цэвдгийн өмнөд хэсгийн төгсгөлд хөрснөөс тогтсон. Өвөлдөө -50С0, зундаа +38С0 хэм хүртэл хэлбэлздэг онцлог бүс нутагт.  Тиймээс үүнийг цаг уурчийн хувьд сүүлийн жилүүдэд уур амьсгалын өөрчлөлтөд хамгийн их өртөж байгаа гэж бодож байна.</div><div style="text-align:justify;">Зуны улиралд агаарын температур 1-3 дахин нэмэгдэж, хур тунадасны хэмжээ буурсан нь цөлжилт, хуурайшилтыг нэмэгдүүлэх гол хүчин зүйл болж байна. Мөн хавар болон намартаа салхи, хүчтэй салхи, шороон болон цасан шуурга их хэмжээгээр ажиглагдах болсон. Өвөлдөө цас их хэмжээгээр орж, сибирийн хүйтэн агаарын урсгалын нөлөөнөөс шалтгаалан сүүлийн жилүүдэд эрс хүйтэн өвөлжих болсон тул малчид, ард иргэдэд хүндрэлтэй байна. Манай сумын хувьд нүүдлийн мал аж ахуй эрхэлж амьдрал ахуйгаа залгуулж ирсэн тул байгалийн эдгээр хүчин зүйлүүд нь асар их нөлөөлж байгаа. Өнгөрсөн жилийн хувьд их хэмжээгээр цас орж зуд болсны улмаас малын тоо толгой эрс буурч зарим малчид малгүй болсон.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Амжиргааны түвшин доогуур иргэдэд хүндээр тусч байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/md67z6iuskp5ah4b/%D1%8D%D0%B4%D3%A9%D0%BB.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Э.Дөлгөөн</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Анлимитэд Спарк ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал</b></div><div style="text-align:justify;">-Уур амьсгалын өөрчлөлтийн сөрөг үр дагавар нь малчид, тариаланчид, ногоочид болон дунджаас доогуур амжиргааны  түвшин бүхий иргэдэд хамгийн хүндээр тусч байна. Байгалийн гамшиг, зуд, ган, үер, цөлжилт, усны нөөцийн хомсдол зэрэг нь бүгд уур амьсгалын өөрчлөлтийн үр дагавар юм. Уур амьсгалын өөрчлөлтийг шийдвэрлэх болон ядуурал, тэгш бус байдал авлигыг арилгах нь нэг зоосны хоёр тал юм. Бид уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөөллийг багасгахгүйгээр тогтвортой хөгжлийг авчирч чадахгүй. Ядуурал, тэгш бус байдлыг зогсоож байж уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөөлөл багасна. Монгол улсад байгаль орчинтой холбоотой бодлого, хөтөлбөр их байдаг ч түүний хэрэгжилт, хэрэгжүүлж буй арга барил нь оновчгүй байна. Энэ бүхнээс үүдэж 70 сая малаа бэлчээр нь даахаа больж, дагаад мал маллах уламжлал нь тасалдаж Улаанбаатар хот руугаа нүүдэллэж улмаар нийслэл хот нь ачааллаа даахгүй, утаандаа угаартаж, ундны цэвэр уснаас нь савханцар илэрч эрүүл Монгол хүн гэдэг хөтөлбөр нь эсрэгээрээ яваад байгаад л их харамсдаг даа.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>2000 оноос хойш уур амьсгал их өөрчлөгдөж байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/06h9f761t9njwcbb/Batkhuyag%20Sukhbaatar.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>С.Батхуяг</b></div><div style="text-align:justify;"><b> Завхан аймгийн Шилүүстэй сумын малчин</b></div><div style="text-align:justify;">-Би 1990-ээд оноос хойш мал маллаж байна. 30 гаруй жил мал маллахдаа хур тунадас багассаны улмаас малын бэлчээр хэрхэн өөрчлөгдөж байгааг ажигласаар ирсэн. Ялангуяа 2000 оноос хойш өөрчлөлтүүд их хэмжээгээр анзаарагдах болсон. Хориод жилийн өмнө ургадаг байсан ургамлууд одоо харагдахаа больж, бараг 30 хувь нь ургахаа больсон. Зундаа бороо багасаж, шороогоор шуурах нь ихсэж, цаг агаар эрс тэс болсон.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Малчид цаг уурын өөрчлөлтөд захирагдаж амьдарч байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/bslhutjikglr10nz/u7akn2_6B7A3713_x974.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>Б.Баярмагнай</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Өмнөговь аймгийн Цогтцэций сумын малчин</b></div><div style="text-align:justify;">-Манай аймагт уул уурхайн нөлөөллөөр агаарын хуурайшил, тоосжилт хүн малд онцгой мэдрэгдэж байгаа.  Yep ус, салхи шуурганы аюул гэх мэтчилэн байгалийн үзэгдэл нэмэгдэх болсон. Ялангуяа Цогтцэций суманд тээврийн хөдөлгөөн эрчимтэй болсон. Уул уурхайн компанийн тээвэр, техник зэрэг нь тоосжилт үүсгэж, хүн малын өвчлөлд нөлөөлсөөр байна. Малчид бол малынхаа аясаар байгаль цаг уурын эрхшээлд захирагдаж амьдардаг учраас уур амьсгалын өөрчлөлт онцгой ажиглагдаж байгаа юм. Зуны сар гарчхаад байхад цас орох, гэнэт мөндөр буух жишээтэй. Байгалийн гамшигт үзэгдлээс болж хүн амьтны амь эрсдэх тохиолдол ч гарч байсан.</div><div style="text-align:justify;"> </div><h3 style="text-align:justify;"><b>Малын тоо толгой хоргодоход нөлөөлж байна</b></h3><div style="text-align:justify;"><img alt="" height="300" src="https://resource4.sodonsolution.org/zms/image/2024/12/03/l8s4tewte6s48c50/Untitled-2%D1%8B%D0%B1%D3%A9%D1%84%D1%86.jpg" width="300" class="fr-fic fr-dii"></div><div style="text-align:justify;"><b>А.Орломсүрэн</b></div><div style="text-align:justify;"><b>Ховд аймаг Дөргөн сумын Сээр багийн малчин</b></div><div style="text-align:justify;">-Дэлхийн байгаль цаг уурын өөрчлөлтөөс болж ган гачиг, зуд болох нь ойрын жилүүдэд ихэссэн. Зуд болоход малчдын амьдралын гол эх үүсвэр болсон мал ихээр нэрвэгддэг учраас бидний амьдрал доройтож, ард иргэд болон хүүхэд багачуудад дэмжлэг туслалцаа их хэрэгтэй болдог. Мөн зам харгуй цасанд боогдож эрүүл мэнд, боловcрол нийгмийн үйлчилгээг хүнд хүргэхэд хүндрэл үүсдэг. Зудын өлсгөлөнгөөс болж олон тооны амьтад бэлчээрлэх чадваргүйд хүрч малчдын хотыг харлуулсан явдал энэ жил бидэнд тохиосон. Өвс тэжээл хомсдож, үнэ хөлс нь нэлээд үнэд хүрч зуд турхантай хатуу өвлийг хотоо харлуулахгүй давахын тулд малчид бид өр зээл тавин байж өвс тэжээл авсан ч хаанаа ч хүрэлгүй малын тоо толгой үй олноор хорогдож малчид хохирсон.</div><div style="text-align:justify;"> </div><div style="text-align:justify;"><b>Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин</b></div>]]></description>
<category><![CDATA[Хот      / Хүмүүс]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Wed, 04 Dec 2024 17:52:02 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>Х.Нямбаатар: “Тавантолгой түлш” ХХК-ийн менежментийг нийслэл хариуцна</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1240</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1240</link>
<description><![CDATA[<div style="text-align:justify;"><img alt="" src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/coverImg/erv7fpdabnh/674e6b15e90d1138002215bc.jpg" width="100%" class="fr-fic fr-dii">“Тавантолгой түлш” ХХК-ийн менежмент арванхоёрдугаар сарын 1-нээс нийслэлд шилжиж байна. Тус үйлдвэрийн хэрэглэгчдийн тоо өнгөрсөн хугацаанд зөвхөн 10 хувиар өссөн байтал үйлдвэрлэлийн хэмжээ 200 мянган тонноор нэмэгдсэн байна. Үүний улмаас 1.2 их наяд төгрөгийн алдагдал хүлээжээ. Мөн сайжруулсан нэг шуудай түлшийг 20.800 төгрөгөөр үйлдвэрлэж, 3750 төгрөгөөр зардаг. Гэсэн хэдий ч утаа буураагүй. Тиймээс сайжруулсан түлшний үйлдвэрт менежмент хийж, үр ашиггүй зарцуулалтыг танах, өмнөх үйл ажиллагаанд аудит оруулах, ажилчдыг цомхотгох, хийн түлшний хэрэглээг нэвтрүүлж, нүүрсний хэрэглээг эрчимтэй бууруулах, одоогийн сайжруулсан түлшний түгээлтийг технологиор хянах ажлуудыг хэрэгжүүлэх талаар хотын дарга Х.Нямбаатар мэдээлэл өглөө.</div><div style="text-align:justify;"><img src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/images/2iqq0fr0ybk/674e6c3ee90d1138002215bd.jpg" class="fr-fic fr-dii" alt=""></div><div style="text-align:justify;"><b>“Тавантолгой түлш” ХХК-ийн үйл ажиллагаанд аудитын шалгалт оруулна</b></div><div style="text-align:justify;">Иргэд сайжруулсан түлшний талаар гомдол их хэлж байгаа учраас “Тавантолгой түлш” ХХК-ийн бизнес төлөвлөгөөг дахин шинэчлэх ажлыг яаралтай эхлүүлж, өмнөх үйл ажиллагаанд аудит оруулж, дүгнэлт гаргуулна. Дүгнэлтийн дагуу ажлууд хийгдэнэ. Олон төрлийн хийн түлшний хэрэглээг нэвтрүүлнэ. Одоог хүртэл нэг шуудай түлшний бодит үнийг иргэдэд хүргэхгүй байгаа учир түлшний бодит үнийг гаргаж, удирдлагын зардлаа тана. 2025 оны зургаадугаар сарын 1-н гэхэд ажилчдын тоог 50 хувь бууруулах төлөвлөгөөг НИТХ-д танилцуул. Мөн ажлаас чөлөөлөгдөж байгаа хүмүүсийг нийслэлийн харьяа байгууллагуудад ажлын байраар хангах бодлогыг барина.</div><div style="text-align:justify;"><img src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/images/9ff7fljen3j/674e6c4ee90d1138002215be.jpg" class="fr-fic fr-dii" alt=""></div><div style="text-align:justify;"><b>Энэ онд сайжруулсан түлшний үнийг барих бодлого хэрэгжүүлнэ</b></div><div style="text-align:justify;">Өнгөрсөн хугацаанд сайжруулсан түлш хэрэглэгчийн тоо 10-хан хувиар өссөн ч үйлдвэрлэлийн хэмжээ 200 мянган тонноор нэмэгдэж байгаа асуудалд технологийн хяналт оруулна. Түгээлтийн явц дундаас нүүрсний хулгай гараад байна уу гэдгийг хянана. Улаанбаатар хот руу орж, гарч байгаа бүх постод хиймэл оюун ухааны гарцуудыг энэ ондоо захиалж оруулж ирэх шийдвэрийг гаргаад байна. Ингэснээр үйлдвэрлэл, борлуулалтын хэмжээг бууруулах шинэ төлөвлөлт хэрэгжүүлнэ. Мөн энэ онд сайжруулсан түлшний үнийг өөрчлөхгүй. Зургаадугаар сарын 1-нээс түлшний тарифыг шинэчилнэ.</div><div style="text-align:justify;"><img src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/images/zv28846vh8a/674e6c5ce90d1138002215bf.jpg" class="fr-fic fr-dii" alt=""></div><div style="text-align:justify;"><b>Агуулах, тээвэрлэлтийг борлуулагчид өөрсдөө хариуцаж, мидлингийг худалдаанд гаргана</b></div><div style="text-align:justify;">2025 оны зургаадугаар сарын 1-нээс нийслэлийн төсвөөс жил бүр 60 орчим тэрбум төгрөгийг татаас болгож агуулах, тээвэрлэлтийг борлуулалтын өртөг дээр нэмээд сайжруулсан түлш борлуулагчид өөрсдөө хариуцна. Мөн үйлдвэрийн шигшүүрүүдийг яаралтай ажилд оруул. Нийт мидлингийн 30-35 хувийг шууд савлах боломжтой. Тиймээс мидлингийг савлаж, одоо байгаа өртгөөр нэгдүгээр сараас албан ёсоор худалдаанд гаргаж эхэл.</div><div style="text-align:justify;">Эдгээр арга хэмжээг хэрэгжүүлснээр үйлдвэрлэлийн алдагдлыг бууруулна. Нүүрс бол нүүрс. Нүүрс түлбэл утаа гарч, утаа агаарын бохирдлыг бий болгоно гэдэг өөрчлөгдөшгүй зүйл. Олон төрлийн яндангууд болон өсөн нэмэгдсэн тээврийн хэрэгслийн тоо утаанд голлон нөлөөлж байгааг хэдийн судалсан. Утаа шингэрсэн гэж иргэдийг хуурч болохгүй. Агаарын бохирдлыг шийдэх асуудалд бүх талаасаа хичээл зүтгэл гаргаж оролцох хэрэгтэй гэдгийг хотын дарга онцолж хэллээ.</div><div style="text-align:justify;"><img src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/images/jrnf6jcsis/674e6c98e90d1138002215c1.jpg" class="fr-fic fr-dii" alt=""></div><div style="text-align:justify;"><b>НЗДТГ-ЫН ХЭВЛЭЛ МЭДЭЭЛЭЛ, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ХЭЛТЭС</b></div>]]></description>
<category><![CDATA[Хот       / Хүмүүс]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Wed, 04 Dec 2024 17:45:33 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>Нийслэл хотын гол гудамж замын хөдөлгөөн, түгжрэлд бага нөлөө үзүүлдэг тээврийн хэрэгсэлд шалгуур үзүүлэлт хамаарахгүйгээр улсын дугаарыг хэвийн олгоно</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1239</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1239</link>
<description><![CDATA[<div style="text-align:justify;"><img alt="" src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/coverImg/mwdywpmcdxm/674fcbc9e90d1138002215da.png" width="100%" class="fr-fic fr-dii">Улаанбаатар хотын түгжрэлийг бууруулах зорилгоор НИТХ-аас энэ оны хоёрдугаар сарын 8-нд нийслэл хотод олгох тээврийн хэрэгслийн улсын дугаарын дээд хязгаарыг 730 мянга байх тогтоолыг баталсан. Үүнтэй холбоотойгоор арваннэгдүгээр сарын 8-наас импортоор орж ирэх автомашинд хотын дугаар шинээр олгохгүй байх тогтоолыг хэрэгжүүлж эхлэхээр болсон юм. Ингэхдээ  суудлын тээврийн хэрэгсэл болон 3.5 тонноос доош жинтэй ачааны тээврийн хэрэгслүүдэд тодорхой шалгуур үзүүлэлтээр улсын дугаарыг олгоно. </div><div style="text-align:justify;">Харин хотын гол гудамж замын хөдөлгөөн, түгжрэлд бага нөлөө үзүүлдэг тээврийн хэрэгсэлд шалгуур үзүүлэлт хамаарахгүйгээр улсын дугаарыг хэвийн олгохоор болсон. Тодруулбал, </div><ul><li style="text-align:justify;">Мотоцикл</li><li style="text-align:justify;">Механизм</li><li style="text-align:justify;">Зүтгүүр</li><li style="text-align:justify;">Чиргүүл</li><li style="text-align:justify;">Цистерн </li><li style="text-align:justify;">Тусгай зориулалтын автомашин</li><li style="text-align:justify;">Автобус зэрэг 3.5 тонноос дээш жинтэй тээврийн хэрэгслийн улсын дугаарыг арванхоёрдугаар сарын 2-ны өдрөөс 22-ын товчоо, Да хүрээ, Тасганы овоо, Сонгинохайрхан, Автоком зэрэг авто тээврийн үзлэг оношилгооны төвүүдээр хэвийн олгож байна.</li></ul><div style="text-align:justify;"><b>НЗДТГ-ЫН ХЭВЛЭЛ МЭДЭЭЛЭЛ, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ХЭЛТЭС</b></div>]]></description>
<category><![CDATA[Онцлох мэдээ        / Хот]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Wed, 04 Dec 2024 17:44:08 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>Гурвалжингийн гүүр орчимд том оврын автомашинууд байршиж байсан газрыг чөлөөллөө</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1236</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1236</link>
<description><![CDATA[<img alt="" src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/coverImg/uklkrsq8ju/67481e79e90d113800221584.jpg" width="100%" class="fr-fic fr-dii">Баянгол дүүргийн 29 дүгээр хороо, Гурвалжингийн гүүр орчимд том оврын машин, механизм олноор байршдаг учраас хөрс бохирдож, тухайн орчимд амьдарч буй иргэдийн эрүүл мэнд, аюулгүй байдалд сөрөг нөлөө үүсгэж байсан. Тиймээс нийслэлийн Засаг даргаас өгсөн үүрэг чиглэлийн дагуу тус байршилд үйлчилгээ эрхлэгч аж ахуйн нэгж, иргэдтэй тохиролцон газрыг чөлөөлж, ирэх хавраас тохижилтын ажил хийхээр төлөвлөжээ. Энэ талаар Баянгол дүүргийн менежер Ж.Баатараас тодрууллаа.<br><img src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/images/dsyf3rje43v/67481eb4e90d113800221585.jpg" class="fr-fic fr-dii" alt=""><br>Тэрбээр “Гурвалжингийн гүүрний урд хэсэгт “Тэхийн зогсоол” нэртэй том оврын машин, механизмаар түрээсийн үйлчилгээ үзүүлдэг иргэд, аж ахуйн нэгжүүдийн байрлаж байсан газрыг чөлөөлсөн. Нийслэлийн Засаг дарга Нийслэлийн удирдах ажилтнуудын шуурхай зөвлөгөөн дээр үүрэг өгсний дагуу Баянгол дүүргийн Засаг даргын захирамж гарч, биелэлт хэрэгжиж байна. Том оврын машин, механизмаар түрээсийн үйлчилгээ үзүүлдэг иргэд, аж ахуйн нэгжүүдтэй хэлэлцэж, тохиролцож тухайн орчмын иргэдийн аюулгүй амьдрах орчныг бүрдүүлэх үүднээс газрыг чөлөөлсөн. Ирэх хавраас чөлөөлсөн газарт шаардлагатай тохижилтын ажлыг хийнэ. Харин том оврын машин, механизмын түрээсийн үйлчилгээг СХД-ийн 22-ын товчооны Авто худалдааны төвийн эзэмшлийн газарт нүүлгэж байна. Харуул, хамгаалалт, аюулгүй байдлыг хариуцан ажиллах учраас нэг техникийг өдрийн 5000 төгрөгийн түрээстэй байршуулахаар тохиролцсон” гэв.<br>Ингэснээр Улаанбаатар хотын төвийн байршилд том оврын машин механизмын түрээсийн үйлчилгээг үзүүлэхгүй, төвлөрсөн цэгээс үйлчилгээ авахаар болж байна. Цаашид Гурвалжингийн гүүр орчмын төмөр замаа дагасан байршилд том оврын техникээр ачаа зөөвөрлөдөг аж ахуйн нэгж, байгууллагын агуулахуудыг хотоос зайтай байлгахад шат дараатай арга хэмжээ авах юм.<br>Түүнчлэн хот, нийтийн аж ахуйн ажлууд дүүргүүдэд шилжсэнтэй холбоотойгоор Баянгол дүүргийн хэмжээнд өнгөрсөн жилтэй харьцуулахад ажиллах хүч болон техник хэрэгслийн тоо 3 дахин өссөн байна. Тодруулбал, 2023 онд тус дүүрэгт зам, талбайн цэвэрлэгээ, үйлчилгээний 4 компани үйл ажиллагаа явуулж байсан бол 2024 онд 12 компанийн 600 гаруй ажилтан, албан хаагч цас орсон үед зам талбайн цэвэрлэгээ, үйлчилгээг хариуцан ажиллаж байна.<br><b>НЗДТГ-ЫН ХЭВЛЭЛ МЭДЭЭЛЭЛ, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ХЭЛТЭС</b>]]></description>
<category><![CDATA[Хот         / Хүмүүс]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Thu, 28 Nov 2024 16:47:33 +0800</pubDate>
</item><item>
<title>Б.Одбаяр: Ирэх оноос хотын гол гудамж, замуудын явган замыг стандартын дагуу өргөтгөн шинэчилнэ</title>
<guid isPermaLink="true">https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1235</guid>
<link>https://zaisantv.mn/index.php?newsid=1235</link>
<description><![CDATA[<img alt="" src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/coverImg/8axxj5plptr/6746ed43e90d113800221581.jpg" width="100%" class="fr-fic fr-dii">УБЗАА-наас 2022-2024 онд 150 мянга орчим ам метр явган замыг шинэчлэн засварлаж, өргөтгөсөн. Тухайлбал, энэ онд УБЗАА-наас 28,300 ам метр, НЗХГ-аас 10 мянган ам метр явган зам шинэчилж, замын нөхөн сэргээлттэй холбоотойгоор 13 мянган ам метр буюу нийт 51 мянга гаруй ам метр явган зам засварласан байна. Энэ талаар холбогдох албаны мэргэжилтнүүдээс тодрууллаа.<br><img src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/images/fas0snez9gw/6746ed56e90d113800221582.jpg" class="fr-fic fr-dii" alt=""><br>УБЗАА-ны Тохижилт, хог хаягдлын удирдлагын газрын дарга Г.Билгүүн “2022 онд УБЗАА-наас нийслэлийн хэмжээнд 66 мянга орчим ам метр стандартад нийцэхгүй буюу гөлгөр гадаргуутай явган зам байгааг судалгаагаар тогтоосон. Эдгээр замын ихэнх нь Бага тойруу, Энхтайваны өргөн чөлөө, Самбуугийн гудамж зэрэг хотын төвийн хэсгээр байгааг тогтоож байв. Энэ хүрээнд 2024 онд нийслэлийн Засаг даргын зүгээс эдгээр шаардлагад нийцэхгүй байршлуудын явган замыг нэг стандарттай болгон, барзгар гадаргуутай чулуугаар хийх шийдвэрийг гаргасан. Ийнхүү өнөөдрийн байдлаар таван багц ажлын худалдан авах ажиллагааны гүйцэтгэгч нь шалгарсан бол үлдсэн дөрвөн багц ажлын худалдан авах ажиллагааг зарлаад буй” гэв.<br><img src="https://ulaanbaatar.mn/files/mn/images/5exz26zc1j6/6746ed5ee90d113800221583.jpg" class="fr-fic fr-dii" alt=""><br>НЗХГ-ын дарга Б.Одбаяр “Ирэх оноос хотын гол гудамж, замуудын явган замыг стандартын дагуу өргөтгөн шинэчилнэ. Ингэхдээ хөдөлгөөний аюулгүй байдал, холболт, өргөн, гадаргуун барзгаржуулалт зэрэг үндсэн дөрвөн шаардлагыг тавина. Иж бүрэн гудамжны  төлөвлөлтийн хүрээнд авто зам, ногоон байгууламж, явган зам, барилга гэсэн дарааллыг баримтлах юм. Мөн зам хариуцагчийн тогтолцоог бий болгохоор төлөвлөж байна. Ингэснээр явган зам эвдэрсэн тохиолдолд тухай бүрд нь шуурхай засварлах боломж бүрдэж буй. Түүнчлэн ажлын талбайн нарийвчилсан зохион байгуулалтын төлөвлөгөөг гаргаж явган зам хийж байгаа талбайг гүйцэтгэгч аж ахуйн нэгж авах юм. Ингэхдээ тухайн талбайг хаах тохиолдолд хөдөлгөөн зохион байгуулалтыг зайлшгүй хийж, явган зорчигчийн саадгүй зорчих нөхцөлийг бүрдүүлсэн байх гэдэг шаардлагыг тавина” гэлээ. <br>Ташрамд, өмнө нь Хот, тосгоны төлөвлөлт, барилгажилтын норм ба дүрэмд явган замын өргөн хамгийн багадаа нэг метр байна гэж заасан нь хоёр ба түүнээс дээш хүн зэрэг зорчиход хүндрэлтэй байв. Харин цаашид явган замыг хамгийн багадаа хоёр метр өргөнтэй болгон шинэчилнэ. Явган замыг илүү өргөн болгож, зорчиход таатай болгосноор аж ахуйн нэгжүүдээр үйлчлүүлэх үйлчлүүлэгчид олширч, орлого нэмэгддэг аж.<br><b>НЗДТГ-ЫН ХЭВЛЭЛ МЭДЭЭЛЭЛ, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ХЭЛТЭС</b>]]></description>
<category><![CDATA[Хот          / Хүмүүс]]></category>
<dc:creator>secret0721</dc:creator>
<pubDate>Thu, 28 Nov 2024 16:34:02 +0800</pubDate>
</item></channel></rss>